Maatstaf. Jaargang 33

[p. 28]

Raymond Carver
Gedichten

Geluk

Zo vroeg dat het vrijwel nog donker is buiten.
Ik sta bij het raam met koffie
en de gebruikelijke dingen van de vroege ochtend
die doorgaan voor gedachten.
Als ik de jongen en zijn vriend
zie aankomen over de weg
om de krant te bezorgen.
Ze hebben een pet op en truien aan
en de ene jongen heeft een tas over zijn schouder.
Ze zijn zo gelukkig
dat ze zwijgen, de jongens.
Als het kon zouden ze denk ik
gearmd lopen.
Het is vroeg in de morgen,
en samen doen ze dit.
Ze komen langzaam dichterbij.
Aan de hemel verschijnt meer licht,
hoewel de maan nog bleek boven het water hangt.
Zoveel schoonheid dat een ogenblik
dood en streven, liefde zelfs,
er los van staan.
Geluk. Het is er
onverwachts. En laat zich echt niet vangen
in commentaar op de vroege ochtend.

[p. 29]

Ons eerste huis in sacramento

Dit is me nu wel duidelijk - - toen al
waren onze dagen geteld. Na onze eerste week
in dat huis dat gemeubileerd was
met de spullen van een ander, verscheen er op een avond
een man met een honkbalknuppel. Waarmee hij wou uithalen.
Ik was niet de man die hij dacht dat ik was.
Uiteindelijk wist ik hem daarvan te overtuigen.
Hij huilde van frustratie toen zijn woede
hem verlaten had. Dit had allemaal niets te maken
met Beatlemania. De week daarop kwamen er vrienden
van ons uit de bar waar we allemaal dronken
met vrienden van hen naar ons huis - -
en we pokerden. Ik verspeelde het huishoudgeld
aan een onbekende. Die later ruzie kreeg
met zijn vrouw. Uit frustratie
joeg hij zijn vuist door de keukenmuur.
Daarna verdween ook hij voor altijd uit mijn leven.
Toen we vertrokken uit dat huis waar niets
het meer deed, vertrokken we om middernacht
met een gehuurde aanhangwagen en een lantaren.
Wie weet wat de buren gedacht hebben
toen ze mensen midden in de nacht
hun huis zagen verlaten?
De lantaren die rondging voor de ramen
zonder gordijnen. De schaduwen die door de kamers trokken
en hun spullen in dozen deden.
Ik had van nabij meegemaakt
waartoe frustratie een man kan brengen.
Hij huilt ervan, hij slaat met zijn vuist
door een muur. Hij gaat dromen
van het huis dat het zijne is
aan het eind van de lange weg. Een huis
met muziek, behagen en welwillendheid.
Een huis dat niet eerder bewoond is geweest.

[p. 30]

Volgend jaar

Die eerste week in Santa Barbara was niet het ergste
wat er gebeurde. Zich bedrinkend viel hij zich de tweede week
een gat in zijn hoofd, even voor hij college moest geven.
In de cocktailbar nam zij die tweede week de microfoon
uit handen van de zangeres en croonde haar eigen
levenslied. Danste daarna. En viel daarna flauw
op de tafel. Dat is ook het ergste nog niet. Ze
moesten die tweede week naar de gevangenis. Hij reed niet,
dus ze verbaliseerden hem, trokken hem een pyjama aan
en voerden hem af naar de detox. Zeiden dat hij moest gaan slapen.
Zeiden dat hij 's ochtends kon informeren naar zijn vrouw.
Maar hoe moest hij slapen als ze het niet goed vonden
dat hij de deur van zijn kamer dichtdeed?
Het groene licht uit de gang drong naar binnen,
en het geluid van een huilende man.
Zijn vrouw had men verzocht het alfabet op te zeggen
aan de kant van de weg, midden in de nacht.
Dat is al vreemd. Maar de agenten lieten haar
op één been staan, haar ogen dichtdoen
en proberen met haar wijsvinger haar neus aan te raken.
Wat ze allemaal niet kon.
Ze ging de gevangenis in wegens verzet tegen haar aanhouding.
Hij betaalde haar borgtocht toen hij uit de detox kwam.
Ze reden verpletterd naar huis.
Dit is het ergste niet. Hun dochter was juist
die nacht weggelopen. Ze had een briefje neergelegd:
‘Jullie zijn allebei gek. Geef me alsjeblieft een kans.
Kom niet achter me aan.’
Dat is het ergste nog niet. Ze bleven
denken dat ze de mensen waren die ze zeiden te zijn.
Luisterden naar die namen.
Vreeën met de mensen met die namen.
Nachten zonder begin die niet eindigden.
Praatten over een verleden alsof het echt gebeurd was.
Hielden zich voor dat volgend jaar om deze tijd,
volgend jaar om deze tijd
alles anders zou zijn.

[p. 31]

Anathema

Het hele gezin leed.
Mijn vrouw, ikzelf, de twee kinderen en de hond,
met haar jongen, die dood geboren werden.
Wat er restte van ons leven teerde weg.
Mijn vrouw werd aan de kant gezet door haar vriend,
de eenarmige muziekleraar
die haar enige contact was met de buitenwereld
en het geestelijke.
Mijn eigen vriendin zei dat ze er niet meer tegen kon
en ging weer naar haar man.
Het water werd afgesloten.
Heel die zomer lag het huis te zinderen.
De perzikbomen waren dood.
Ons kleine bloemperk lag er vertrapt bij.
De remmen van de auto begaven het, en de accu
liet het afweten. De buren spraken niet meer
met ons en gooiden de deur voor onze neus dicht.
De cheques die we uitschreven kwamen retour - -
tot er ten slotte helemaal geen post meer werd bezorgd.
Alleen de sheriff ondernam de tocht
van tijd tot tijd - - met huilend
dat het overal heen wilde maar niet naar ons
een van de beide kinderen op de achterbank.
En toen kwamen er muizen in drommen het huis binnen.
Gevolgd door een reuzenslang. Mijn vrouw
zag hem in de kamer liggen zonnen
bij de levenloze tv. Wat ze ermee deed
is een verhaal op zich. Ze heeft hem zijn kop afgehakt,
op die vloer daar.
En hakte hem toen hij bleef kronkelen
doormidden. We zagen in dat we niet langer
stand konden houden. We waren verslagen.
We wilden op onze knieën vallen
en zeggen vergeef ons onze zonden, vergeef ons
ons leven. Maar het was te laat.
Te laat. We hadden niemand die wilde luisteren.
We moesten toezien hoe het huis werd gesloopt
de grond omgeploegd, waarna we
in vier richtingen werden uiteengedreven.

[p. 32]

Mijn vaders portefeuille

Lang voor hij dacht aan zijn eigen dood,
zei mijn vader dat hij dicht in de buurt wilde liggen
van zijn ouders. Hij miste ze zo
toen ze er niet meer waren.
Mijn moeder wist nog dat hij dat wel eens zei
en ik wist het nog. Maar toen de adem
zijn longen verliet en er geen levenstekenen
meer waren, bevond hij zich in een stad
op 820 kilometer van waar hij het liefst wilde zijn.

Maar wel mijn vader. Ook dood
had hij geen rust. Ook dood
moest hij nog één tocht maken.
Heel zijn leven had hij graag gezworven
en nu was er nog een laatste plek waar hij heen moest.

De begrafenisondernemer zei dat hij het kon regelen,
geen punt. Er viel vaal licht
door het raam op de stoffige vloer
waar we die middag wachtten
tot de man uit het achterkamertje kwam
en zijn rubber handschoenen afstroopte.
De lucht van formaline hing om hem heen.
Hij was een grote man, zei de begrafenisondernemer.
Begon ons toen te vertellen waarom
hij het prettig wonen vond in dit kleine stadje.
Deze man, die zoëven mijn vaders aderen had geopend.
Wat gaat het kosten? zei ik.

Hij pakte zijn pen en zijn blocnote en begon
te schrijven. Eerst de kosten van de behandeling.
Vervolgens begrootte hij à 14 cent per kilometer
het transport van het stoffelijk overschot.
Maar de begrafenisondernemer moest ook weer terug,
vergeet dat niet. Plus, zeg, zes maaltijden
en twee overnachtingen in een motel. Hij rekende
nog even. Doe er 210 dollar
bovenop voor zijn uren en zijn moeite
en dan komt het op zoveel.

[p. 33]

 

Hij dacht dat we misschien bezwaar zouden maken.

 

Hij had vaag iets van kleur op

 

zijn beide wangen toen hij opkeek

 

van zijn getallen. Hetzelfde vale licht

 

viel op dezelfde vale plek in

 

de stoffige vloer. Mijn moeder knikte

 

alsof ze het begreep. Maar ze

 

had er geen woord van begrepen.

 

Het was allemaal even ondoorgrondelijk voor haar,

 

zoals alles sedert ze het huis uit was gegaan

 

met mijn vader. Ze wist alleen

 

dat het geld ging kosten

 

wat er gebeurde.

 

Ze stak haar hand in haar tas en haalde

 

mijn vaders portefeuille eruit. Wij drieën,

 

die middag in dat kamertje daar.

 

Onze adem, die kwam en ging.

 

 

 

We keken enige tijd naar de portefeuille.

 

Niemand zei iets.

 

Al het leven was uit die portefeuille verdwenen.

 

Hij was oud en kapot en vuil.

 

Maar het was mijn vaders portefeuille. En zij

 

maakte hem open en keek erin. Trok er

 

een handvol geld uit, bestemd

 

voor deze laatste, onthutsende tocht.

Vertaald door Sjaak Commandeur