Maatstaf. Jaargang 28

[p. 55]

W. Otterspeer De Burgemeester van Delos

Hij was moe. Moe van zijn werk, van het werk van anderen. Van vakanties was hij altijd doodop teruggekomen. Zijn geeuwhonger naar het werk van anderen was in de eerste plaats kennismaking, geconcentreerd contact. Een gevoel van eenzaamheid, nooit helemaal onprettig, dwong hem niets te missen. Van de vroege morgen tot 's avonds laat was hij bezig geweest in de wankele illusie iets van waarde toe te voegen aan zichzelf. Gaudi had geen stap gezet of hij was hem gevolgd. Rome had hij uitgekamd als Goethe, Stendhal voor hem. Zelfs op het heetst van de middag had hij als een gekke hond de blikkerende Scalinata afgelopen, had halverwege Keats zien sterven en aan het eind z'n polsen gekoeld in de lekke boot van Bernini. De pyramide van Cestius had als een naald staan gloeien, z'n voeten gestreeld door honderd kapotte katten. En hij had Keats begraven: ‘here lies one whose name was writ in water’. Water was het grote probleem van zijn vakanties geweest. Als een geit springend van de ene mozaiek naar de andere in Volubilis had alleen het water van Meknes, de koude lappen om zijn lijf, de zonnesteek kunnen bezweren. In het dal van Kidron, waar geen olijfboom meer te vinden is maar slechts een roodaarden verlatenheid en Arabieren die prullaria verkopen - ‘Holland good, petrol, kijken, kijken, niet kopen’ - had hij het fundament gelegd voor een uitdroging van kaliber, buikloop op toch al onbeschrijfelijke toilets, barensweeën in een van torren vergeven herberg en tenslotte het infuus in de Bikoer Choliem, ziekenhuis vol chaos, waar hij op een tochtige gang moest liggen en zijn infuusje moest vasthouden als jodentuig uit Noord-Afrika een geschil over zuurstofflessen uitvocht met spugen en slaan. Nu was hij Griekenland doorgetrokken, had geen zuiltje ongezien gelaten, had alle touristieke brabbels doorstaan - Amerikanen die Delphi binnenslenteren en schetteren dat (to my opinion) dit een of andere heilige plaats moest zijn, Griekse gidsen die slissend over de ‘severe period’ orakelden voor een publiek dat met aangeboren wijsheid de onzin langs zich af liet glijden.

En nu had hij zin in luxe, in walgelijk luilakken, zonnebaden, zwemmen, hangen en eten. Temidden van rugzakken, gitaren en jongelui zat Bastiaan, met 28 jaar een van de oudste reizigers, derde klasse op de Naias, boot met bestemming Mykonos. De oudste dan op enige mannen na, de onvermijdelijke begeleiding van het tourisme, de centen van de geldstroom. Mannen van in de dertig, zo niet kalend dan wel voorzien van een compacte vetlaag boven hun zwembroekje, opvallend in gedrag en kledij. Op jacht naar uiteenlopende vormen van plezier, vaak sexueel, vaak meisjes. Met zijn witte intellectuelenlichaam, dat witter leek dan het was, mager en toch week, met zijn broek een grijs ding dat niet aan mode onderhevig was, z'n functionele klimsandalen en Elias Canetti op schoot - niet om te lezen, maar als overgang, om niet meteen met lege handen te zitten - vormde hij een tegenwicht een betere zaak waardig.

Zeemeeuwen zwierven moeiteloos mee in het onzichtbare deel van het schip en keken neer op het kleurrijk, zinloos gewoel. Met z'n vinger als permanente bladwijzer keek Bastiaan mee.

[p. 56]

De huid van een roodharig meisje tegenover hem trok langzaam de consequentie uit de kleur van haar haren. Een korte negroïde dikzak in een djellaba had zich massief op het dek laten zakken en zipte, om tien uur 's morgens, zijn vijfde blik bier open. Een kind trok zijn aandacht. Theatraal nam hij een gevechtshouding aan, stoeide met het jong, wierp het in de lucht. Kon het wegwaaien, opgepikt worden door een meeuw? Achter hem werden grapjes gemaakt in verschillende voor de sprekers onwennige talen. En schuin voor hem zat een meisje dat door iedereen en zichzelf mooi werd gevonden. Fragiel zonder mager te zijn, had ze het voorkomen van een jong hert: edel en ijdel tegelijk. Melancholiek hield ze haar gezicht tegen de wind in. Het dichte, zwarte haar dat van golvend zich naar pijpekrullen draaide, woei naar achter. Haar wijde, wijnrode bloes wapperde rond haar lijf. En als ze een andere richting dan die van de wind opkeek, vond ze het niet erg dat het haar over haar gezicht heenviel. Ze maakte dan van de gelegenheid gebruik om iets te zeggen tegen haar onvermijdelijk lelijke vriendin. Ondanks het ogenschijnlijk gekrioel bevond Bastiaan alles in een zekere orde. Hij stopte z'n slaapzak comfortabel in zijn rug, zakte achterover en legde Canetti opengeslagen op zijn gezicht. Het gestamp van het schip, gelach, gekrijs en getokkel op minstens drie gitaren.

Toen hij wakker werd had de logica van vakanties een hergroepering aangebracht. Achter zich hoorde hij zeggen: ‘Ich muss sagen, Sie haben schöne Augen’. Toen hij omkeek, merkte hij, dat z'n nek verbrand was. En verder dat het hertje achter hem zat en het kopje neeg als dank voor het kompliment. De bedenker ervan zat kort en breed in een rood zijden shirt te glimmen. Alles glom overigens. Niet alleen zijn shirt, maar ook zijn bolle kop, het korte krullende haar, de ondoorzichtige zonnebril, de gouden hoektand. Hij begon in voldoende Duits een gesprek over liefde, doorschoten met aanbiedingen een goedkope kamer voor haar te vinden op Mykonos. ‘Sie haben schöne Augen,’ had hij gezegd, de rattenvanger, de cartesiaan. Hij had ze misschien niet eens gezien. ‘Mooie ogen,’ stokregel voor vette hersens. En ze had bedankt met de gratie van Bambi. Een morele Disneywoede steeg in hem op. Het licht onder de korenmaat scheen in schöne Augen, verborgen achter een wuivend gordijn van suggestieve privacy. De orde aan boord kwam hem nu kwetsend voor. Altijd hetzelfde banale patroon. Nooit een wondertje, nooit bijvoorbeeld zijn lezen ter vervanging van zijn stamelen. ‘Ach, lesen Sie Canetti. Heeft U Hesse gelezen, das Glasperlenspiel? Ook over de onmogelijkheid van een zuiver intellectueel bestaan, nietwaar?’ De rest zou vanzelf komen en onder wat voor een gesternte. Hij telde 77 minuten van woede en machteloos luisteren naar kwetsend gepraat. Toen bevrijdde een stalen kapiteinsstem hem door disembarcation aan te kondigen. Een grijze en dorre heuvel rees uit zee op, met een witte vlek erop. Hij vermoedde een watertekort, toiletpapier naast de pot in plastic mandjes. Maar de witte vlek werd groter en daarmee de suggestie van frisheid. Men ontscheepte met kleine dansende bootjes en hij verloor Bambi uit het oog. En op de kade meegesleurd door een korte vrouw met een snor die hem een spijskaart met interieurfoto's voorhield, zat hij 10 minuten later op Stephanos Beach, Hotel Mina, waar één van zijn buren hoorbaar de hik had.

En zo begon zijn rust. Altijd zon, bijna altijd wind en eeuwig flaneren. Hoe moeilijk was het om uit te rusten. Na één dag ‘plat’ ging hij zich vervelen. En het stadje had slechts één boekhandel, vol Amerikaanse bestsellers, vertaalde tragediën en misdaadromans. En Nederlandse kranten die in het buitenland verkrijgbaar zijn hebben een bij uitstek vereenzamende werking. Hij huurde een brommer om tot de ontdekking te komen dat op het heuvelige Mykonos een fiets hetzelfde effect gehad zou hebben. Bezweet kwam hij aan op Paradise Beach, waar een serene rust heerste en mooie vrouwen als het ware vertraagd afdaalden in het water. Maar in je eentje in je blote kont is waanzin. En verder

[p. 57]

flaneren. Of liever, kijken. Wonderlijke vrouwen en mannen van uiteenlopende sexuele overtuiging gedroegen zich als vogels zonder zang. En tussen hen Bambi. Eerst begeleid door haar vette amant, later alleen. Bambi met een pelikaan, achter een Greek Salad, met een glas Metaxa uitkijkend over de door kunstmatig maanlicht beschenen zee vanuit Kastro's Bar, het haar meewuivend op de Bolero.

Zijn boekenkast voor een poesje! Wat Canetti niet vermocht deed een poesje van enkele maanden, met een kopje vol ogen en grote vleermuisoren. Hij had het opgepakt, velletje met botten, en het lag, na eerst zijn arm schoongelikt te hebben met een rasptongetje, languit, als dat al iets zegt, te genieten. In Kastro's Bar. ‘Can I hold it for a minute?’ had ze gevraagd, weer met die breekbare melancholie. Minzaam glimlachend had hij haar het poesje aangereikt. Minzaam glimlachen was alles wat hij kon met een komkommer in zijn keel. Ze wilde het beestje op zijn rug krijgen om het als een baby heen en weer te wiegen.

‘Only if you tickle his belly.’ Het was eruit voor hij er erg in had. Ze leek in de lach te schieten. Tussen haar haren door keek ze hem aan.

‘Where is his belly?’

‘Between his head and his tail.’ Zie je wel, hij kon het. Hij ging wat op z'n gemak zitten. Keek haar bijna aan. Ze rolde het poesje over haar arm heen, zette het op haar hoofd, kon het met een pijnlijk-vrolijk gezicht niet meer uit haar haar krijgen. Hij hielp haar. Het haar was zacht en vol als handwarm water. Ze bedankte hem met ogen die door Toorop ontworpen leken. Ineens vertelde hij haar in vloeiend Engels dat ze leek op de bruiden die een Hollands schilder ruim tachtig jaar geleden geschilderd had. Drie bruiden waren het, met lange haren en slank als rag. Wat was ‘rag’ verdomme in het Engels. Als je niet uitkeek zaten ze in de lompen. Drie bruiden, maar hij wist nog niet welke.

‘Waarom niet?’

‘Omdat die bruiden symbolen zijn. Ze staan voor bepaalde ideeën, waarden. Het materiële bijvoorbeeld, de jaloersheid. En iemand als jij hoeft toch niet jaloers te zijn?’

Ze was wel jaloers, dodelijk jaloers.

‘Ach, nee. Dat kan toch niet? Jaloerse mensen zijn selectief. En wat moet jij in godsnaam met die kale dikzak? Wat heb je er voor plezier aan bewonderd te worden door iemand met zo'n beperkt vocabulair?’

Such a restricted vocabulary. Toch aardig gezegd. Ze kon hem alleen niet volgen. Je zou toch zeggen dat ‘vocabulario’ ook een Italiaanse bel moet doen tinkelen. Om de een of andere reden gaf het niet dat ze het niet begreep. Ze leek gebruik te maken van haar eigen verwarring. Bijna van zijn onderwerp af mompelde hij iets over woorden in het algemeen.

‘En je vriendje, is die al weg? Terug naar Pyraeus, vis sjouwen, fruit verkopen?’

Raadsels weer?

‘Vriendje? Oh, that boy.’ Had voor haar een mooie kamer gevonden. Heel goedkoop. Ze was met hem uit geweest. Ze was met vakantie, nietwaar?

Hij verloor een beetje zijn moed. Of was zijn inspiratie weg? Ze wilde wel iets drinken? Reisde ze al lang rond in Griekenland? Ging ze nog naar Delos?

Delos zei haar niets. Ze was op vakantie, weet je; een beetje rondtrekken, luieren, plezier maken, met mensen praten. Ze ging naar het buitenland om mensen te leren kennen, de bevolking. Haar onzin klonk als belgetinkel, het wedijverde met de achtergrond-Vivaldi.

‘Maar Delos? Als je op Mykonos bent moet je naar Delos toe. Apollo en Artemis zijn daar geboren. Het orakel van Delos was bijna even belangrijk als dat van Delphi. Het was de schatplaats van de Atheense Bond en later is het een wereldmarkt geweest waar wel 10.000 slaven per dag verhandeld werden. Echt waar, de prachtigste dingen zijn er te zien. Men zegt dat je je gewoon in een oude stad waant, zo goed zijn de resten bewaard en weer opgebouwd. Een soort Pompeï. Je bent toch wel naar Pompeï geweest?’

Ze was niet in Pompeï geweest. Wel een keer

[p. 58]

in Rome, maar als je in Milaan woonde kwam je daar toch zelden? Ze speelde met het poesje. Hij was bang haar te vervelen, hield op over Delos, bood nog aan haar het eiland te laten zien.

Ze keek op van het poesje. Even keek ze hem aan. Toen zag ze achter hem iets, ze hief vragend het hoofd.

Hij keek om. Voor in de bar, bij de deuropening, stond een soortgenoot van de glimmende dikzak, met een stoppeltjesbaard en een goudomrande zonnebril.

Wat zo'n jongen allemaal niet te verbergen heeft, schoot het wrokkig door Bastiaan heen. Ze stond op, gaf hem het katje. Haar vrijgekomen hand legde ze op zijn schouder.

‘Ik ga graag met je naar Delos, zullen we morgen gaan?’

Haar hand brandde. Hij stotterde.

‘Als het niet te hard waait, gaan er boten. Vanaf 10 uur, hier vlak bij, bij de pier. Ik wacht op je. ik koop vast kaartjes.’

‘Tot morgen,’ zei ze, met een glimlach. Toen ze een paar meter verder was, riep hij haar na. ‘I don't know your name.’

Ze draaide zich om, antwoordde: ‘Mira’, glimlachte weer en liep verder.

‘Mine's Bastian,’ had hij bijna gezegd. Maar hij bleef gelukkig bij het ademhalen steken. Hij zou te laat geweest zijn. Niettemin steeg in hem, met gemiauw en aanzwellende Vivaldi, een gevoel van warme weelde.

De andere dag waaide het. De zee schuimde, de lichters in de haven rukten aan hun touwen. Bastiaan, vroeg genoeg aan de haven om het hele dorp lastig te kunnen vallen met vragen over een eventueel uitvaren van de veerboot, liep van het ene bedenkelijke gezicht naar het andere. ‘Hangt af van de bestuurder,’ is een gegeven dat in Griekenland elke vorm van openbaar vervoer beheerst. ‘Depends on the driver,’ bepaalt aankomst, route, ja zelfs het doorgaan van de tocht. Hij vloekte Boreas, fleemde bestuurders. Langzaam liep de kade vol met vragende mensen. Niemand wist, bijna niemand wanhoopte. Je kon altijd wel een volgende dag. Na een uur was toch het aanbod blijkbaar groter dan het risico. Op de een of andere manier was het quorum bereikt en kwam een dikke vrouw naar voren met een sigarenkist en ging kaartjes zitten verkopen. Het tafeltje waarop Bastiaan zat bleek haar toonbank.

‘Two tickets, please,’ en verontschuldigingen aan de goden. Niet uw wind, o Zeus, nee, ik. In het bezit van twee kaartjes voor de tunnel der liefde, wrong hij zich door de mensen tot aan het begin van de pier.

Mira liet niet lang op zich wachten. Haar verschijning was zelfs onverwacht te noemen, gecombineerd als hij was met een vriendin en drie mannen. Zijn stemming daalde van zijn keel naar zijn buik. Dichterbijgekomen begroette ze hem met een stralende glimlach. Ze stelde haar vrienden voor, de vriendin met de bolle ogen, schraal als een zere keel, en de grijnzende mannen, waarvan er twee Michael heetten.

Hij zei dat hij maar twee kaartjes gekocht had, waarop een van de Grieken in lachen uitbarstte. ‘Hij wil niet dat wij meegaan. Hij wil niet dat wij meegaan.’

‘Wees lief,’ zei ze, ‘haal even kaartjes voor hen ook.’

Zonder haar aan te durven kijken, draaide hij zich om. Hij wrong zich weer naar het tafeltje, maar de rij was lang en Amerikanen gaven muntjes waarvan ze eerst wilden weten hoeveel drachme ze waard waren om vervolgens te gaan kiften dat ze al 10 drachme neergelegd hadden. Het was de tijd van de dalende dollar.

Bastiaan vroeg zich met gepast geld af waarom zulke mensen niet ter plekke dood bleven.

Na 15 minuten was hij terug: ‘Shall we go?’ ‘You first, mr. Reiseleiter.’

Reiseleiter. Brede kaken, monden vol lood. Hij borg ze achter zijn rug. Bij het loopplankje vroeg Mira zijn steun bij het opgaan van het scheepje. Haar vriendin hing zelfs aan zijn schouder. En nog voor hij zijn hand kon intrekken, pakte een van de Michaeli zijn hand en ging onder dankzegging aan boord. Bastiaan lachte automatisch.

Mira voorop liepen ze onder de houten huif die

[p. 59]

over het grootste deel van het schip liep door naar de plecht waar de meisjes midden voor de boeg gingen zitten op een houten bank. De mannen verdeelden zich naast de meisjes. Maar niet voor lang. Want het waaide inderdaad. Eenmaal buiten het haventje werd het bootje van de ene golf naar de andere geslingerd en botste de boeg vaak zo hevig op het water dat een sluier van grote druppels langs de zijkanten opspatte. Alleen de meisjes die precies in het midden zaten bleven droog. De rest van de mensen werd gedwongen onder de huif te gaan zitten. En daar te blijven. Bastiaan, met de ellebogen op de knieën gesteund, kon door de huifopening de meisjes zien zitten. Mira liet haar haren waaien, haar vriendin keek terug. Intussen bood één van de Grieken hem een sigaret aan en haalde het pakje terug net toen hij zijn hand uitstak. Een ander maakte zijn veters los. De derde dacht dat zo'n onervaren reisleider met dit weer beslist zou moeten kotsen.

De weg naar Delos is lang en niet zonder gevaren. Aan stuurboord, door drijfnatte ramen, was Tinos te zien, zwart en grijs eiland, met de witte Panayia Evanghelistria boven de stad uit. Syros was te zien en Paros. De wolken verdeelden zich en smolten weer samen en joegen langs de lucht met de angstwekkende patronen van een versneld afgedraaide film.

De kaaik meerde aan bij een lange pier. Aan het eind daarvan stond een hokje waar men toegangskaarten verkocht. En dan begon de diaspora van een groep mensen uit twee bootjes, die, verspreid over de grote ruïne, de stilte van de oude stad onaangetast lieten.

En waar Mira ging, gingen de andere 5. Eerst naar de Stoa van Philippus van Macedonië, de vijfde van die naam. En Bastiaan legde uit dat je op die grote blokken kon lezen dat de Stoa, zeg maar een overdekte winkelstraat, gewijd was aan Apollo, en dat die blokken de architaaf waren, dus eigenlijk boven op de zuilen hadden gezeten.

‘Where are the columns now, Reiseleiter?’ Waarom: ‘Weggeroofd’, of ‘Weet ik niet’? Waarom niet: ‘Up to your ass, Micky. It's obstipation that makes you fat’?

Mira ging rechtsaf, de wirwar van het theaterkwartier binnen. De stille straatjes, nauwelijks een meter breed, met stof en metershoge muren langzaam klimmend. Stilte van duizend jaar oud. Alleen het zachte schuren van schoenen. De dofglanzende benen van Mira, haar voetjes in dunne riempjes, ze veerden als nieuw. Een idee, te mooi om aan gevolgen te denken. Hij giechelde.

Ze liepen door tot aan het theater en de grote Cistern, een put met negen kamers die de gehele stad van water voorzag en waarin nu blikjes en plastic troep dreven.

Hij wees naar boven.

‘Dat is de Kynthos. Bovenop is een heiligdom. En je hebt er een prachtig uitzicht over het eiland. Je kunt zelfs Mykonos zien liggen. Laten we daarheen gaan.’

Ze gingen verder omhoog. Langs het theater. Bastiaan wees Mira het oude ‘hotel’, vertelde dat daar de gasten logeerden als de bekende religieuze festivals gehouden werden. En hij vertelde van die feesten, hoe eerst een aantal misdadigers terechtgesteld werden, en van het hardrijden en de gewijde dansen voor het altaar van Apollo. Ze raakten wat achterop. Voorbij een grauwe bouwval die iets in een glooiing lag, pakte hij haar arm en duwde haar zacht naar rechts.

‘Ik zal je iets erg moois laten zien,’ zei hij. ‘Een verrassing, iets heel moois.’ Hij wees.

Ze liep de aangegeven richting in, om de bouwval heen. Aan de achterkant was een ingang, een stoffige binnenplaats, omgeven door een soort gaanderij waarvan de openingen afgesloten waren door tralies.

‘De mooiste mozaïeken van Griekenland,’ zei hij.

Ze liepen naar de tralies toe. Hij haalde uit zijn tasje een zaklantaarn en scheen naar binnen. De stoffige vloer lichtte op als goud. Een panter, wild als woud en felijn als kat fonkelde hen tegen.

‘Tiger, tiger, burning bright,’ mompelde hij onwennig. Op de rug van de panter zat een

[p. 60]

jongeman met een tak in zijn hand en een tambourijn.

Gefascineerd keek zij. Hij schraapte zijn keel.

‘Dionysius,’ zei hij, ‘de god van de wijn, van de roes, van de uitzinnige liefde.’

Ze keek hem aan met een vreemde blik in haar ogen, haar hoofd iets achterover. ‘Mooi,’ zei ze, ‘erg mooi.’

Ze liepen het huis weer uit, naar het pad, maar zagen niemand.

‘De anderen?’ vroeg ze. ‘Laten we ze inhalen.’

‘Nee,’ zei hij, ‘er is weinig te zien op die berg. Ik heb een beetje gelogen. En ik kan je nog zoveel moois laten zien. Maar dat is de andere kant op. Naar beneden. Dingen die je nog nooit gezien hebt. Stenen leeuwen, een kolos.’ Zijn stem smeekte bijna, ‘kom, ga mee. Je zult er geen spijt van hebben.’

Plotseling lachte ze en ging hem voor naar beneden.

‘Waarheen?’riep ze, omkijkend.

‘Dezelfde weg terug en dan rechts,’ riep hij en keek naar haar dansende haar en haar gracieuse onhandigheid bij het lopen op de gladde oneffen stenen.

Ze kwamen weer uit bij de haven, liepen de heilige weg over langs de Stoa van Philippus van Macedonië.

‘Nu rechts,’ zei hij. ‘Hier is het heiligdom van Apollo. Hier werden de offers gebracht en gedanst.’ Hij wees op een enorm blok rechthoekig marmer. ‘En daarop stond de kolos van Apollo. Die letters die erop staan betekenen: ik ben van hetzelfde marmer, beeld en basis. En daar,’ hij wees, ‘staat wat er over is van de kolos, bij de tempel van zijn zusje, Artemis. Een omgewaaide boom was ertegenaan gevallen.’

Ze liepen er heen. ‘De kop is in Venetië,’ zei hij, ‘en de voeten hebben de Engelsen gejat. Dit is de romp. Kijk, hier hield het haar op.’ Hij pakte haar hand en liet de vingers langs de golfjes van het kouros-haar strelen. Ze liet haar hand gaan over de enorme, gewelfde rug. Ze lachte.

En hij keek hoe ze rank en donker afstak tegen de witte kolos, als een hermelijn overvallen door te vroege sneeuw.

Ze draaide zich om. ‘What next?’

‘De leeuwen,’ zei hij, ‘een laan vol leeuwen. Kom.’

Ze liepen langs de brokstukken van de Artemistempel.

‘Vind je het leuk?’ vroeg hij.

Ze knikte, keek hem lachend aan, zoog haar bovenlip naar binnen.

‘Kijk, daar rechts, dat groene, was het Heilige Meer. Daarin zwommen de gewijde zwanen van Apollo. Witte zwanen, geen zwarte zoals jij.’

Begreep ze hem weer niet?

‘En die palmboom die je daar ziet, die staat daar als herinnering aan de palm waaraan Leto zich vasthield toen ze Apollo baarde. Heb je op school...’ Of ze Homerus gelezen had wou hij vragen, de enthousiasteling.

‘En daar staan de leeuwen, die deze heilige plek bewaken. Het moeten er minstens 9 geweest zijn, maar deze 5 staan hier al,’ hij rekende, ‘zo'n 26 eeuwen. Op wacht.’

Majestueus en slank, met open bekken, keken de leeuwen met de dreiging van een slagorde over het meer uit. Mira vond de tors van de kolos blijkbaar leuker. Snel uitgekeken vroeg ze: ‘Is hier nog meer om te zien?’

Bastiaan lachte. ‘Ja,’ zei hij, ‘het heiligdom van Dionysius, de god die je net als mozaïek op die panter hebt zien zitten. We moeten even terug, de weg van het museum op.’

‘Is hier ook een museum?’ vroeg ze met iets van afweer in haar stem.

‘Ja, maar dat is gesloten nu, het is te vroeg in het seizoen.’

‘Ah,’ mompelde ze ernstig.

Ze liepen terug, sloegen linksaf, langs de Stoa van Antigonus. Hij wist dat ze ‘alweer een Stoa’ zou zeggen, had het zich toch wat avontuurlijker voorgesteld, als voorspel op een avond vol eerste dingen, electrisch als de vacht van een veel geaaide kat. In plaats daarvan was hij moe vóór de klimax. Hij glimlachte om wat een woordspeling zou kunnen zijn.

‘Door die opening moeten we,’ zei hij, wijzend. Nauwelijks waren ze er doorheen of Mira, die voorop liep, schoot in een hoge, schaterende

[p. 61]

lach. Terwijl ze haar hand voor haar mond hield, keek ze om, schaterend. Net buiten de doorgang waren de fundamenten te zien van het kleine heiligdom van Dionysius, op de buitenkant versierd met enkele enorme hoewel beschadigde fallussen. Mat blanke marmeren fallussen die schuin omhoog wezen met de trots van een krachtige man.

Mira liet haar handen er langs glijden, schaterend.

Hij wist niet of hij gevleid moest zijn of niet. ‘There they are,’ hoorde hij plotseling roepen. Een meisje wees naar hen, gesticuleerde achter zich. De lelijke vriendin, met haar ongewone begeleiders.

Een instinctmatige grijns nam bezit van zijn gezicht.

‘We lost you,’ begon hij schaapachtig, toen de colonne dichterbij gekomen was.

‘En wat was daar boven wel te zien, Herr Professor?’ zei een der Michaeli, ‘niets, Herr Professor, niets.’ Zijn kaken spanden zich van dreiging.

‘Hij heeft ons bedrogen,’ zei de andere lapidair. Tenminste, eigenlijk zei hij niet ‘bedrogen’, maar ‘bestolen’ maar het stadium van subtiliteiten was voorbij.

Het lelijke eendje barstte los in gegiechel en trok een van de potelingen aan zijn arm. Ze wees, woordloos. Toen hij de beeldhouwwerken ook zag, lachte hij echter niet. Hij draaide zich om of hij erdoor geprikt was.

‘Wat, Professor, vieze dingen? Laat je dit meisje vieze dingen zien? Wat is dat, hé, wat is dat?’

‘Come on,’ zei Bastiaan, ‘come on.’

De derde die tot nu toe wat achteraf gestaan had, zei nu op eens iets. In het Grieks.

Vraag nou maar of hij misschien Homerus gelezen heeft, schoot het door zijn hoofd.

Maar zijn scherts was niet nodig om de leider van het trio aan het lachen te krijgen. Een brutale grijs trok over zijn gezicht. Ook hij hijgde iets onverstaanbaars. En voor Bastiaan nog eens ‘come on’ kon zeggen, hadden ze hem bij zijn armen, die ze achter zijn rug wrongen.

‘Sehen wer der Grösste hat,’ riep Michael i. Zijn klauw wrong zich achter Bastiaans broeksband en ondanks zijn tegenspartelen stond hij enkele seconden later met broek en onderbroek op zijn enkels.

‘Griechisch ist grösser,’ kraaide de kerel. En de meisjes lachten, lachten. Bambi lachte, zonder haar hand voor haar mond en haar gezicht kreeg een wrede uitdrukking. In een schicht van drift rukt hij één arm los en gaf de vent een klap in zijn gezicht. En hij kreeg klappen. Hij vocht jankend maar kreeg klappen. Zijn bril kletterde tegen een steen, zelf tuimelde hij in het gruis, waar hij bleef liggen. Hij kreeg nog een schop tegen zijn blote billen. Toen liepen ze weg, lachend, alle vijf.

Trillend van emotie stond hij op, hijste zijn broek op, veegde zijn tranen weg. Hij zocht de stukken van zijn bril bijeen, wierp ze toen in het struikgewas.

‘Achtentwintig en huilen,’ dacht hij. ‘Achtentwintig en... en burgemeester.’ Hij giechelde zenuwachtig. Iemand burgemeester maken, jongensspelletje waarbij een overmacht het slachtoffer de lul uit zijn broek haalde. Hij was dus burgemeester, van Delos. Hij trilde over zijn hele lijf, giechelde.

De rest van de week toch maar weer ‘plat’ en terrasje-zitten. Hij las Canetti voor de tweede keer. Een reservebril zit altijd vreemd in het begin.