Maatstaf. Jaargang 21

Louis Paul Boon Roodkapje in Rotterdam

De zestigste verjaardag van L.P. Boon werd te Rotterdam gevierd, ook met het opvoeren van een zijner tot toneelstuk verwerkte sprookjes. Toen daarna ook in zijn geboortestadje Aalst betzelfde sprookje moest opgevoerd, sprak hij volgend inleidend woord:

Ach, ge weet hoe ik ben, af en toe sla ik eens kwink of schiet mijn pen de verkeerde kant uit, en in dergelijke momenten heb ik een paar sprookjes geschreven. Sprookjes voor Stoute Kinderen, heten ze. En als ik in Rotterdam was, kregen ze het nogal gekke idee een dezer sprookjes als toneelstukje op te voeren.

Mensen-toch, ik werd zo beschaamd als kweetnietwat. Stel u voor, Roodkapje komt op toneel met als voornaamste kledij dat rood kapje over haar blonde haren, en verder een korfje aan de hand.

Want ge weet, ze moet naar grootmoeder een paar ouwe pannekoeken brengen, en een fles bier die haar vader niet leeggekregen heeft.

Maar in het bos is een poel, en in het water daarvan wil ze zich spiegelen.

Ja ja, en in het bos loopt daar dan een vieze vent, die Adriaan de Wolf heet, en met een verrekijker in de hand Roodkapje heeft gevolgd. Hij vraagt haar of ze verboden spelletjes zullen spelen, maar daar heeft Roodkapje geen oren naar, om dat nu eens zo te noemen. Ik moet bij grootmoeder, zegt ze. En terwijl ze dan nog verder loopt en danst en dartelt in het bos, haast Adriaan zich naar het hutje van grootmoeder, eet die op en gaat zich in haar plaats in bed leggen.

Achja, ge kent het hele verhaal. Van Roodkapje die denkt dat ze bij grootmoeder in bed komt, en dan honderduit begint te vragen: Waarom hebt ge zo'n grote dittes en dattes? Iets waarop die viezerik van een Adriaan steeds met scheve antwoorden voor de dag komt.

Tot Roodkapje gillend uit bed springt en om Miel de Jaegher begint te roepen: Miel, help me, want ik lig hier bij Adriaan en hij vaagt er zijn dinges aan!

De Jaegher snijdt dan de wolf open, haalt er grootmoeder uit, steekt hem vol stenen en naait hem weer toe. Ach, en dan vraagt de Jaegher aan Roodkapje, als dank voor de geboden hulp, met hèm naar bed te gaan.

Waarop Roodkapje antwoordt: Volgend jaar misschien, als ge wel leert en braaf zijt, ge zijt nog zo jong en zo onervaren.

Dat hebben ze in Rotterdam opgevoerd, en

[p. 44]

ze hebben er zich rot mee gelachen. De radio was daar en de televisie, en misschien ook wel iemand van de geheime politie - als er in Holland geheime politie bestààt, wat ik betwijfel, want ze houden daar niet van iets dat geheim is - en niemand nam het mij kwalijk, dat ik zo'n sprookje geschreven had.

En niemand nam het Roodkapje kwalijk, dat ze daar ronddartelde en alleen maar een rood kapje en een paar pannekoeken droeg. Ach, moest zij méér gedragen hebben, dan had ik haar immers Roodkapje-Geelbloesje-Blauwrokje-Zwartschoentje moeten noemen, is het niet?

En nu, lieve mensen, willen die mensen uit Rotterdam ook voor u het sprookje van Roodkapje opvoeren. En ik zit hier, en vraag me af, waarom zoiets echt niet bij ons zou kunnen? Is Aalst dan niet een even grote wereldstad, met even ontwikkelde mensen die een grapje kunnen verdragen en een sprookje kunnen zien opvoeren?

En antwoordt me nu niet: Nee, dat kunnen we niet. Want dan ga ik buiten en sta ik daar tranen met tuiten te wenen, en ga ik morgen naar Holland wonen. Ik schrijf u dan wel van ginder een zichtkaartje, met een molen en een koe, en een bloot Roodkapje.

Roodkapje

een grimmig sprookje, op te voeren bij mijn 60ste te Rotterdam

(De scene mag gewoon datgene zijn, waar men zich toevallig bevindt. Alleen een verhoogje is er, dat later het bed van grootmoeder zal voorstellen. Op het bed ligt een wit laken.

Roodkapje komt op, gehuld in een donker broekje met wijde pijpen, een bloesje met bloemenmotief dat echter niet toegeknoopt is. Verder een korf naast zich, met erin een boerenbrood en een fles bier.

Ze knoopt een rode halsdoek over het hoofd, strikt die zorgvuldig vast, neemt de korf en

[p. 45]

hangt die over de arm.)

R.: Zekere dag zei moeder me: grootmoeder is zo eenzaam en zo ziek. Draag haar deze twee oude pannekoeken en de fles bier die vader niet leegkreeg. Maar sta je niet weer urenlang te spiegelen in de vijver in het bos.

(maakt een paar danspasjes.)

R.: Ik was nog heel jong. Pas onlangs waren borstjes aan me lichaam beginnen groeien. Ik was er opgetogen over, en vond het zonde ze in het donker van me bloesje te moeten opsluiten. Ik voerde er lange gesprekken mee...

(opent het bloesje helemaal en kijkt er welgevallig naar.)

R.:... Alsof het me vriendjes waren.

(De Wolf is stil en sluipend naderbij gekomen, maar onopgemerkt door Roodkapje. Geertig staat hij haar in de rug aan te kijken. Hij draagt een rode broek en leren jasje, en een hoedje met pluim.)

R.: Me bloesje liet ik open, zodat me borstjes met me konden meewandelen.

(trippelt over de scene, de korf aan de arm.)

R.: En pas op voor de wolf! riep me moeder me nog na. Dat ik bij grootmoeder moest was ik niet onmiddellijk vergeten, maar ik bedacht er nog tijd genoeg voor te hebben. (even stilte). Het kwam er toch niet op aan dat de pannekoeken weer uren ouder werden.

(loopt even de scene rond.)

R.: Ik haastte me naar de vijver, waar ik me beste vriendinnetje, me spiegelbeeld, zou ontmoeten.

(ze bukt zich over de vijver. Ondertussen is de Wolf reeds naderbij gekomen, kijkt over haar schouder heen in de spiegelvijver. Roodkapje schrikt heel erg.)

R.: Wie ben je, dat wou ik wel es weten!

D.W.: Ik ben Adriaan de Wolf, de man die zo stil naderen kan. En jij bent Roodkapje, als ik me niet vergis. Ik heb veel over jou gehoord, in sprookjes en zo.

R.: Oja? En heb je ook gehoord dat ik borstjes kreeg? Ik wou ze net in de spiegel van dit water laten zien hoe mooi ze zijn. (zucht) ...Maar ze zijn zo dom en zo blind.

D.W.: Ja, dat hebben borstjes. Ze zijn mooi maar blind. Willen we wat met ze spelen?

R.: (terzijde): Hoe graag ik dit ook zou gewild hebben, ik dacht aan grootmoeder die zo eenzaam en zo ziek was. Misschien ging ze wel dood, terwijl we hier ondertussen maar speelden. (Keert naar De Wolf terug.) Nee. Ik moet naar grootmoeder, want straks wordt het donker en ik moet oppassen voor de wolf.

D.W.: Zie ik er dan zo gevaarlijk uit?

R.: In het donker zijn alle wolven grijs. (terzijde) Dat is een wereldwijze spreuk die ik ergens heb opgeraapt.

(de Wolf trekt zich terug. Roodkapje huppelt de scene rond; buigt zich hier, trekt daar een bloempje af, kijkt omhoog in een boom.)

R.: Ach, er was zoveel te zien in het bos, dat ik slechts langzaam vooruit raakte. Toen ik het huisje van grootmoeder naderde, was alles reeds gesloten.

(ze trommelt op een denkbeeldige deur en blinden. Achter haar rug om, komt De Wolf en legt zich op het verhoogd gedeelte der scene neer, zet zich een ouderwets brilletje op, en

[p. 46]

trekt het laken over zich heen.)

R.: (met de hand aan de mond, roepend): Grootmoeder, je bent toch niet dood? (terzijde) Meteen begreep ik hoe dwaas zo'n vraag was, want een dode grootmoeder kan immers niet antwoorden.

D.W.: (met verwrongen stem een oudje nabootsend): Ik ben zo eenzaam en zo ziek, en lig reeds te bed.

R.: (terzijde) Haar stem klinkt zo heel anders dan anders. Maar misschien is dat met alle doodzieke zieken zo.

(doet alsof ze een deur opent en binnentreedt en kijkt De Wolf aan, die het brilletje op de neus zenuwachtig schikt.)

D.W.: Kom bij me in bed, en breng de pannekoeken en de fles bier mee!

(Roodkapje ontdoet zich van het bloesje en ook van het zwarte broekje. Daaronder draagt ze een wit slipje. De rode halsdoek behoudt ze. Ze gaat naast De Wolf onder het bedlaken liggen: De Wolf tast onder het laken zichtbaar over haar borstjes.)

R.: Maar grootmoeder, wat heb jij toch vieze poten!

D.W.: Die zijn er, om je overal te kunnen aanraken.

(Roodkapje kijkt ontsteld onder het bedlaken.)

R.: O, grootmoeder, wat heb je dáár!

D.W.: Daarnet kwam een goede fee langs; en die gaf me dit. De fee zocht overal naar jou in het bos; want het was voor u bestemd. Zal ik het je nu geven?

R.: (aarzelend) Om de waarheid te zeggen, ik voel me wel wat bang. Het moest eens dat toverding zijn? Zoals in het sprookje van het meisje dat ermee speelde, en precies negen maanden later een kindje kreeg.

D.W.: Kom nou, in het donker zijn alle toverdingen grijs.

R.: (zich oprichtend en om zich heen kijkend) Hee, dat herinnert me aan Adriaan de Wolf, die me daarstraks bij de vijver ook al zo'n vreemde voorstellen deed!

(buigt zich over De Wolf en rukt hem het brilletje van de neus).

R.: (luid om hulp roepend) Hulp! Jager in het bos, help me! Ik lig hier bij Adriaan en hij vaagt er zijn dingen aan.

(De Wolf wil vluchten, maar kan niet. Hij tast voortdurend aan de buik. De Jager komt binnen. Hij draagt het gewone jagerskostuum, een mes aan de zijde en een jachtgeweer over de schouder.)

R.: (kijkt de moeilijk voortkruipende Wolf aan) Er gaat me af en toe eens een licht op, zoals men zegt. Hoogstwaarschijnlijk heeft hij grootmoeder opgegeten.

(De Jager gaat vóór De Wolf staan, zodat deze haast niet te zien is. De Jager neemt een groot mes, en doet alsof hij De Wolf opensnijdt.)

R.: (over de schouder van De Jager heenkijkend) Hee, daar ligt grootmoeder, die heel het gesprek in bed moet gehoord hebben!

D.J.: Zal ik hem doodschieten, terwijl hij hier met zijn buik open en bewusteloos ligt?

R.: Nee, laten we hem vol stenen stoppen en hem weer dichtnaaien. Wat zullen we pret hebben!

(De Jager, met de rug naar het publiek, naait met overdreven gebaren de Wolf weer dicht.

[p. 47]

Ze schoppen hem recht. Men hoort stenen rammelen. Na een paar passen zakt hij in elkaar.)

R.: Dat zal hem leren voor grootmoeder te willen spelen!

D.J.: En u zijn toverding te willen bezorgen! (even stilte) En weet je, Roodkapje, als je soms spijt hierover mocht hebben, je kunt nog steeds het mijne krijgen.

R.: (komt vooraan) Nou, daar verlangde ik voorlopig nog niet naar. Ik begon er pas een jaartje later mee, toen grootmoeder reeds gestorven was en ik geen pannekoeken meer had te dragen.