Maatstaf. Jaargang 21

F. Harmsen van Beek De patient

De patient had de gewoonte aangenomen om te slapen op de vloer. De vloer was een vochtige berg klei met daaroverheen een soort dwarsbalken waarover planken. En daaroverop een wel fraai, uitgebreid, hoewel enigszins vervuild schapenkleed: dit tevoren het vuur. Tenslotte schikte de hond zich hierin en erbij dus. En de kat natuurlijk, maar die vond het heel natuurlijk van nature.

De omgeving van de patient vond het ongewoon, op een paar kleine kinderen en een enkele lieveling na.

Om zich te rechtvaardigen beweerde de patient: ‘het is werkelijk comfortabel. Je moet het ook proberen. Ten eerste hoef ik zodoende niet voortdurend me beddegoed te verschonen en het bespaart de last van het uitkleden.’ (De patient schopte enkel de laarzen uit.) ‘De nachtjaponnen,’ aldus de patient, ‘hangen geruisloos en ongekrenkt, onopgemerkt bijna behalve nog vagelijk naar vergiftige wasmiddelen geurend - maar het wordt al minder - aan de wand. Niets geen last, ook daar niet mee. En dan 's morgens - dat is natuurlijk wél vervelend, in de wasteil en schoon goed aan. Maar dat moest altijd tóch al, dus kijk aan!’

Aldus de patient.

Ondertussen verminderde de patient zienderogen. Een kind van 10 jaar ondernam een poging tot vetmesterij maar het hielp niet. Wel kostte het veel geld aan drop en spekkies enzo. De omgeving en de hond begonnen zich zorgen te maken, vooreerst de hond, dat kon je zien aan z'n gezicht dat meer en meer de Spaanse facie van Ignatius de Loyola of zo iemand, wie was het ook weer; uit het geschiedenisboek - het kan ook een andere zijn geweest - aan ging nemen. Ook huilde en neusfluitte stilletjes de hond, af en toe. De kat had niets in de gaten, die at voor twee en sliep op de peluws.

Maar de patient verdedigde zich zo goed mogelijk: ‘nee hoor, ik ben wel koortsig, maar wat wil je, het is gewoon de kwek- en lachziekte, met als bijcomplicatie de rook- en drinkziekte dus zodoende...’ (of omgekeerd misschien). Men hoeft waarachtig geen jaren en jaren lang medicijnen te studeren om tot een dergelijke diagnose te komen. Alleen de remé die was te zoeken, en ver waarschijnlijk.

Een dokter ontfermt zich erover: de vriendin van de vriendin van de patient, diezelve nu mag uit logeren bij de vriendin en haar familie. De dokter constateert de vreselijkste dingen met behulp van een soort zilveren orendingetje waar een anders klokje aan vastzit en de vader van de vriendin, een waarlijke specialist, zegt dat er foto's moeten gemaakt.

De patient, zwakjes, stribbelt nog tegen van: ‘hè nee, laten we dat nu niet doen,’ maar: geen gedonder en het doet geen pijn.

De vriendin van de vriendin, de dokter dus, maakt een afspraak en zeer tegen de zin van de patient, belandde men zodoende in een hospitaal, met z'n vieren, want behalve de vriendin

[p. 34]

en diens vriendin, de dokter, had deze laatste ook haar zeer lieve en spraakzame dochtertje bij zich en dan zaten ze dus nog met de patient er bij toe.

Een flinke tijd lang op een houten bank in de lysolstank.

Daar komt een soort verklede kip, een jaar of veertien, aan en zegt de patient in een kamer te gaan en het bovenlichaam te ontbloten. Hetgeen doet. Rats jurk over kop en klaar, want patient loopt gewoon naakt onder jurk. Voor het gemak. Niet meer dat beklemmende gezanik van allerlei bokketuig en borstweringen waarvan de haakjes niet uit of in ooit de oogjes willen.

Nu moet patient op een beetje een slachtbank plaats nemen, plat natuurlijk en de kip stelt een monsterlijke machine er boven aan die zoemt als een meikever en rent, de kip, naar buiten, met loden voorschot en al.

‘Lieve help,’ denkt de patient. ‘Als die maar ooit weer terugkomt, en dan op tijd als het even kan, de kansen op toekomstige zwangerschap zijn waarschijnlijk druk aan het afnemen.’

Maar daar gaat de deur al weer open, de loden poularde verschijnt en rommelt aan knoppen, het gezoem verstomt en of de patient zich maar weer...

Natuurlijk, natuurlijk! En kop in kleer terug en dan terug naar gang, alwaar de vriendinnen en het kind zich zitten te verdommen. Wachten nu. Wachten. Wachten. Wach...

Ten. Daar komt kippekop er weer aan, na dus geruime tijd: ‘de foto is mislukt!’ (Hoe is het mógelijk. Alhoewel?)

Opnieuw. Of patient, die het heus al wel in de gaten heeft, bovenlijf maar opnieuw wil etc. Jawel hoor. Rats jurk af en voilá. P. opnieuw onder het angstaanjagende (dat je niet doof wordt op deze manier) machien. Kip vlucht opnieuw als de weerlicht de gang op en herverschijnt na een tijdje dat de patient als een eeuwigheid voorkomt. Zelfde oefeningen en passen op de plaats, maar dit keer met een betoverend resultaat: ‘Het is gelukt.’ Jawel hoor! (Hoe is het mógelijk. Hoewèl.) Overigens duurt het een gloednieuwe eeuwigheid alvorens men hier achter komt, achter dit heugelijke nieuws.

Hoera! Patient en gezelschap worden verzocht een kamer in te gaan. Er zit een meneer die een slagerspak aanheeft en een bril op, en daarbovenoverheen, over die bril dus, nog eens een roze, doorzichtige zonneklep, zoiets als tennisspelers dragen in het groen.

Hij ontdoet zich van de klep en neemt de optocht, waaronder patient, in ogenschouw. Hij verbaast zich over deze talrijke opkomst en maakt er waarachtig geen geheim van: ‘Waarom met zovelen?’ ‘Jawel, maar het kon niet anders, en nu maar raden wie de patient is!’ (Hoe jammer dat we de honden niet hebben meegenomen ter meerdere confusie.)

Nu, we helpen hem een handje. ‘Het kleine kind is alvast het minst verdacht. En mevrouw hier is de doktores N., uw collega dus eigenlijk en dit is mijn vriendin, die een auto berijdt, zodat we tenminste hier konden komen.’ ‘Aha, u bent dus de patiënt.’

‘Ja meneer.’ (Hoe héét deze dokter eigenlijk denkt patient.) Ook zit er een enorm dikke vrouw met een spierwit, werkelijk hagelwit schort voor (òm kan je beter zeggen) maar die houdt zich koest en volgt de gebeurtenissen met kennelijke belangstelling. Een aardig mens. De patient barst hierop in een ongepaste lachbui uit. (Ja, als men de lachziekte heeft...) De doktor, die nu hevig verontrust geworden zou moeten zijn, lacht integendeel vrolijk terug en verzoekt patient om het naakte bovenlijf maar weer eens te voorschijn te toveren, nu drie keer is scheepsrecht en gelukkig valt aan patientes kapsel weinig te bederven, dus rats af, klaar.

De vriendinnen, het kindje en de dikke dame in het wit zien belangstellend toe.

Dokter verdiept zich hierop, een kwestie van volgorde waarschijnlijk en het vertrek is tot stikkens toe verwarmd gelukkig, in een berg papieren en vraagt aan de half ontblote om naam, toenaam, leeftijd, geboorteplaats, buste-

[p. 35]

omvang, taillewijdte, schoenmaat (een timmermansoog heeft hij blijkbaar niet), al of niet gehuwdheid en wie was u vader en waar gaat hij naar toe, etc.

(Verdomme, denkt patient, dat is me hier nu voor de vierde keer vanmorgen en het is ondertussen pas kwart voor negen. Ik zal een stencil laten maken dan zijn we in het vervolg van dit gelazer af.)

Maar dat zegt de patient natuurlijk niet, nee de hele mikmak wordt wederom opgedreund, met ontbloot enz. en opnieuw ijverig opgenoteerd. Ziezo. Maar nu. Of de patient maar even achter een geweldig griezelig schot wil staangaan, rug tegen de muur, n.b., een beetje meer naar links, een beetje meer naar rechts, nee, toch naar links, nee toch niet, te veel naar links, ja, zo ja, maar dan nog wat meer naar rechts. Nee, Ja, Links, Rechts, enzovoort. In de maat!

De patient, b.w.v. recruut, moet zich dit alles laten welgevallen, er zit gewoon niks anders op, de vriendinnen ergeren zich dood, vooral de doktores, omdat dokter verzuimd heeft zich voor te stellen, om van het kind nog maar niet te spreken. De dikke vrouw komt onverhoeds in actie en manipuleert godmagwetenwat voor een instrumentarium en de dokter kijkt zeer tevreden naar de voorstelling, waarop vervolgens hij zegt dat de patient zo gezond is als een paard, afgezien dan van iets, en zich aan kan kleden.

De patient doet dat als de bliksem maar is zo vrij om daarna het woord te nemen: ‘hoe komt u eigenlijk tot een dergelijke conclusie, ik voel me zo ziek als een aap, ik heb me nu drie keer aan en uitgekleed, er zijn tevens foto's genomen (hoewel voor 50% mislukt), die u tot nu toe niet eens bekéken hebt! Ik stel het ernstig op prijs om ziek te zijn. Zonder dat kan men onmogelijk patient wezen en patient ben ik nou eenmaal.’

Bijna had de dokter: Gatsie! gezegd, maar daar gaat in enen de deur open en de kip komt binnen, trots met de ditmaal gelukte foto.

De dokter, na een buitengewoon vluchtige blik

[p. 36]

erop, overhandigt het ding aan de verblufte patient, die zichzelf allerminst herkent in een beeldschoon, effen bleek ribbekastje met zonder schaduw of stipje of wat dan ook.

‘Ziet u!’ zegt de dokter triomfantelijk. (Nu, dat is nogal duidelijk.) (Hoewel? 's Morgens om 8 uur n.b. strompel je doodziek naar binnen en om tegen negenen ga je er genezen en wel weer uit aan de andere kant?)

‘Heb ik dus niks?’ vraagt de verbijsterde patient.

‘Dat wil ik niet beweren,’ beweert de dokter, ‘maar voor de rest van het ziektebeeld ligt u niet op mijn terrein.’

De patient denkt: indien niet op het zijne, op wiens terrein dan wel? Waarschijnlijk nog steeds op me eige, en zo schieten we, medisch gezien, geen donder op.

Dit meldt de patient aan de dokter, die paf staat!

‘Nu ja,’ zegt de patient zo beleefd mogelijk, ‘ik dank u zeer mijnheer, u hebt me geheel gerustgesteld en voor dat andere vind ik misschien nog een eh - Nogmaals dank. Kom op jongens, we gaan.’

De patient groet ook nog respectueus de vriendelijk witte dame.

En nu naar buiten, nu naar huis in godsnaam. Alleen de hoofduitgang is ver te zoeken en door de vooringang kunnen ze er niet meer uit, die is voorlopig dichtgeplakt of zo. (Is er geen nóóduitgang, zoals in iedere fatsoenlijke bioscoop?)

Tenslotte wordt er een soort ontsnappingsgat gevonden en ja hoor! We zijn eruit. Frisse benzinedampen, uitlaatgassen en rookwolkjes die zich vermengen met de allerlieflijkste zomergeuren. De nog levende vogeltjes tsjilpen onhoorbaar onder het gehuil van de hydraulische remmen van het vrachtverkeer, we zijn buiten, en de patient ligt althans niet op dit terrein. Er zijn nog genoeg toverachtig schone terreinen, je moet ze weten te vinden, waar kinderen spelen in verkleekleren onder een grote rode beuk, met honden en katten en bootjes en waar duizend blauwe klokjes bloeien aan de waterkant, zoals bij de vriendinnen in hun tuinen, in de tuinen van Pipa en Letteke.