Maatstaf. Jaargang 20

[p. 713]

hans plomp
op kinderkruistocht

Ze kan vanochtend haar draai niet vinden. Ze heeft zichzelf rechtop in bed aangetroffen, met in haar oren de naklank van een geluid vlak naast haar hoofd, dat haar gewekt moet hebben. Maar wat haar er nu, nu ze haar ogen goed heeft uitgewreven en de witte rolletjes ergens onder het matras gesmeerd, van is bijgebleven: een doffe pijn, vlak boven haar neus, tot diep achter haar ogen voortwoekerend. Ze voelt zich stemmingloos en tast naar het aantekenboekje op de vloer naast de matras, maar vindt alleen de balpen, die ze gedachtenloos in en uit begint te knippen. Ze zoekt in haar hoofd naar de droom, die ze op wil schrijven in haar nachtboek, zoals ze dat al maandenlang iedere ochtend doet. Maar hoewel ze die morgen al tweemaal eerder is ontwaakt, en ze zich beide keren duidelijk een fantastiese droom herinnerde, die ze in het begin van de nacht gedroomd moet hebben, is ze nu alles kwijt. Alleen het gevoel in haar oor, alsof er een ballon in haar hoofd is geknapt.

Pas als het knopje van de balpen onder haar duim afbreekt, merkt ze dat ze op knappen staat, en dat ze blij mag wezen als ze de plee nog haalt. Mollige billen samen geknepen tot ze op ingezogen wangen lijken, benen tegen elkaar gedrukt, begint ze zich als een deelneemster aan een zakloopwedstrijd door haar kamer te bewegen.

Het lijkt wel of er niets op z'n plaats ligt vanochtend. Want hoewel ze gewoonlijk met haar ogen dicht precies over de paadjes tussen haar spullen, die bijna allemaal op de vloer wonen, kan wandelen, valt ze nu, met haar ogen wijd opengesperd, over wat eens haar moeders welvoorziene naaidoos is geweest. Terwijl ze voorover tuimelt, verschijnt er een beeld van haar kamer voor haar geestesoog, en ze

[p. 714]

weet feilloos dat haar gezicht op het broodrooster zal slaan, als ze tenminste haar linkerhand niet in de doos met kerstboomballen wil laten neerkomen om haar val te breken. Onder haar rechterhand weet ze de pick-up, waarop ze een plaat ziet opglanzen, nog draaiend, de naald in de laatste groef. En het schiet door haar kop datti weer de hele nacht heeft gedraaid, omdat ze ingeslapen is bij de ouverture De Hebriden, muziek als nat geworden roomborstplaat, die ze iedere nacht draait voor het slapen gaan. Om haar gedachten los te maken van de voorbije dag, die ze laat in de avond helemaal opnieuw beleeft, die tot in details aan haar geest voorbijtrekt. Waarin ze opeens dingen bemerkt, die haar bang of boos maken, die haar soms hele nachten wakker houden. Dan ziet ze zichzelf, zoals ze hoopt dat niemand haar heeft gezien en anderen zoals ze hoopt dat ze zichzelf niet hoeven te zien. Dan houdt ze van iedereen en haat ze iedereen, en alleen De Hebriden kunnen haar in slaap wiegen. En als zelfs die het laten afweten, legt ze een stukje zelf gemaakte kandij op haar holle kies, zodat de felle pijn haar gedachten afleidt. Of ze bevredigt zichzelf, hoewel dat vaak een mistroostige nasmaak heeft.

Nu raakt haar rechterhand de draaitafel en ze hoort het precisie-mechaniek in elkaar gedrukt worden. Ook de rest van haar lichaam komt terecht zoals ze heeft voorzien. Ondanks de pijn en het sekondenlang durende gekraak en gescheur om haar heen en onder haar, bedenkt ze dat zo ongeveer de helden in de klassieke tragedies zich moeten voelen, die hun lot voorzien, maar onmachtig zijn er iets aan te veranderen. Want wat voorzien is, moet precies zo uitkomen, wil je het nog voorzien kunnen noemen. Als je in kunt grijpen, en de dingen komen inderdaad anders uit dan voorzien is, dan is er geen sprake meer van voorzien, maar van een ordinaire paranoia. En ze breekt zich even het hoofd over het verschil tussen voorgevoel en paranoia, terwijl het gekraak en geraas van haar arme spullen langzaam verzinkt in haar eigen kreunen. Toch brandt er een helder lampje in haar hoofd, en ze voelt zich licht en gelukkig, vanwege haar

[p. 715]

lucide gedachtes.

Pas nu voelt ze dat ze bloedt als een rund, uit haar liezen zo te voelen. Haar linkerhand maakt zich los uit de kerstboomspullen en ze ziet een lichtgeflonker van belang in de tientallen gekleurde glasscherfjes, die in haar handpalm gedrongen zijn. Even flitst het beeld van maandenlang uitzwerende glassplinters over haar paranoia-monitor. Haar hand gaat omlaag, strijkt langs de plaats waar ze dik, waarschijnlijk zuurstofrijk bloed voelt golven. Maar nu ze haar hand weer voor haar ogen brengt, merkt ze dat hij vol stront zit, schuimige, halfzachte, geelgroene stront!

- As je me nou bedonderd! roept ze, tegen niemand in het bizonder, maar de geur die van haar hand afdampt, maakt haar duidelijk dat niemand haar bedondert.

Wat kan ik in godsnaam misdaan hebben, dat ik zo gestraft word? denkt ze mismoedig. Want het is haar gewoonte ieder ongeluk dat haar overkomt, toe te schrijven aan haar eigen misstappen. Ze graaft in haar geheugen, te verbouwereerd om meteen op te staan en met haar billen onder de koude kraan te gaan hangen. De glasscherfjes in haar hand doen, vreemd genoeg, nauwelijks pijn, maar dat zal nog wel komen als ze ze aanraakt, denkt ze. En pas als haar kin begint te schroeien, merkt ze dat het broodrooster in werking is getreden door haar val. Een ongeluk komt nooit alleen. Ondanks alles is ze blij met dit bewijs.

Ze gaat een beetje verliggen en wroet hardnekkig verder in haar herinnering, als een terriër die een mol uitgraaft.

't Kan niet zijn om wat ik gisteren gegeten heb, peinst ze. Een half pond zonnepitten, daar ga je niet zo dekadent van drukken. En schorseneren zijn vast licht te verteren. Van artisjokken drukt men in brokken, en twee ons saucijs is ook goede spijs. Nee, aan het eten kan het niet liggen, al is ze er heilig van overtuigd dat wat men door de roeper naar binnen slaat, ook weer door de poeper naar buiten gaat.

De kinderkruistocht! flitst het eensklaps door haar heen. Sinds de moord op John F. Kennedy, die zij, als enige van haar hele vriendenkring al van het begin af aan een blaaskaak

[p. 716]

en een katholieke windbuil had gevonden, wordt ze op gezette tijden geplaagd door een nachtmerrie. Ze droomt dat ze als ongeveer achtjarig jongetje stiekem een kikkertje zit op te blazen bij een sloot - iets waar ze in het dagelijks leven natuurlijk een afschuw van heeft - en dat er plotseling aan de overkant, tussen het hoge riet, een vreemde verschijning opduikt. Een geestelijke, angstaanjagend, met jukbeenderen als bijzettafeltjes en fanatieke ogen, die bovendien een weerzinwekkend dialekt spreekt.

- Aha! roept de in een bruine pij gehulde vreemdeling.

- Aha! Een kind. Een ondeugend jongetje nog wel! Jij wordt een klantje voor de kinderkruistocht!

En dan springt de verschijning, die eigenlijk meer op een vogelverschrikker dan op een gewoon mens lijkt, met een reuzesprong over de sloot, terwijl hij kakelend zijn grote grijpvingers naar haar uitsteekt en roept:

- Ik vang jou, deugniet!

Meestal gooit ze de opgeblazen kikker, zo dik als een krentenbol, naar het hoofd van haar belager, en weet ze te ontkomen in de drassige rietpoelen. Maar als ze dan thuiskomt, tegen de avond, ziet ze al van verre het silhouet van de kinderdief, want dat is hij, daarvan is ze overtuigd, achter de kleine raamopening. En ze hoort hoe die dood van pierlala met zalvende stem haar simpele ouders begoochelt. Over het verre Jeruzalem raaskalt hij, waar sinds kort de stem van Jezus 's nachts weer door straten lispelt: ‘Laat de kindekens tot mij komen...’ En hoe er al zeventig maal zeventig maal zeventig kinderen uit alle windstreken samengestroomd zijn om met elkaar die heilige tocht te volbrengen. Met vreugde in hun hartjes en vroom gezang op hun lippen. Want de engel des doods zal alleen voorbijgaan aan de huizen, waarvan tenminste één kind op kruistocht is, zo luidt het geopenbaarde woord van de Heer aller heerscharen en blablabla, totdat ze haar moeder angstig hoort vragen:

- Maar wanneer komt i terug en wie zorgt er voor hem op zo'n lange reis?

[p. 717]

- Pas op vrouw, pas op uw woorden, roept de lange sladood. - Denkt u dat de God, die een heel volk veertig jaar lang door de woestijn leidde, honderdduizend onnozele kinderen zou verwaarlozen? Pas op uw woorden, anders... anders zal ik jouw zoon niet eens mee kunnen nemen...’ Maar zij weet, buiten het huisje meeluisterend, dat ze nooit meer terug zullen komen, al die kinderen niet. En ze denkt: O, kwam nu de rattenvanger van Hameln maar, om ons te redden uit de klauwen van die magere Hein. Dan hoort ze haar vader brommen:

- Kom hem morgen liever ophalen.

- Nee, nee, nee, lispelt de vreemdeling. Ik wacht nu op hem, morgen is voor andere kinderen dan vandaag! Vanavond nog moet jouw zoon mee op de kar naar het klooster. Ik ben een meisje, schreeuwt het binnenin haar, ik ben een meisje, ik hoef niet mee te doen!

Maar alsof ze het hardop geroepen heeft, zegt de vreemdeling:

- En als je soms een aardig dochtertje hebt, mag je die ook meegeven. De prijs blijft gelijk voor jullie, omdat jullie simpele mensen bent.

- De prijs? vraagt vader bedremmeld. En hoewel hij weinig op haar echte vader lijkt, kent ze hem door en door.

- Natuurlijk geven jullie hem voor vijf jaar geld en leeftocht mee. Je wilt toch niet dat hij met lege handen voor zijn Heer verschijnt? zegt de duivel koeltjes. Helpt uzelf, zo helpt u God!

- Ik zal hem gaan zoeken, zegt haar moeder verward. Hij is zo laat vandaag, ik maak me ongerust.

En zij?

Zij ligt weggedoken onder een oude zak en bedoet zich van angst, doodsbang dat ze haar zullen ruiken. Ze voelt het langs haar benen schuimen.

De kinderkruistocht! denkt ze. Ik heb natuurlijk weer over de kinderkruistocht gedroomd, dat ik me zo heb liggen bevuilen.

Hij schrikt wakker door de scherpe knal van het

[p. 718]

broodrooster. En terwijl i zijn ogen uitwrijft, voelt i een scherpe pijn, vlak boven zijn neus, tot ver achter zijn ogen. Automaties tast hij naar het aantekenboekje op de vloer naast zijn bed, maar hij vindt alleen de balpen, die hij gedachteloos in en uit begint te knippen. Hij speurt zijn hoofd af naar de droom, die hij wil opschrijven in zijn nachtboek, zoals i al maandenlang iedere ochtend doet. Maar hoewel hem te binnen schiet dat hij die ochtend al driemaal eerder ontwaakt is, en hij zich alle drie die keren duidelijk een fantastiese droom herinnerde, die hij vroeger in de nacht gedroomd moet hebben, is i nu alles kwijt. Alles. Alleen dat gevoel in zijn hoofd, rond de hipofise.

Plotseling breekt het knopje van de pen onder zijn duim af, terwijl i een plakkerig gevoel aan zijn onderlijf opmerkt, alsof er in de buurt van zijn zaadzak een enorme plas bloed is geronnen. Maar als i zijn hoofd onder de dekens steekt, merkt i datti in zijn eigen smeuiige uitwerpselen ligt.

Hij schopt de dekens terug en begint zich met samengeknepen billen en benen als een zakloper door de kamer te bewegen.