Maatstaf. Jaargang 20

[p. 162]

nelly sachs
gedichten^*, vertaald door nini brunt

gebeden voor de dode geliefde

Ook jou, mijn geliefde,
hebben twee handen, geboren tot geven,
de schoenen afgerukt
voor zij je doodden.
Twee handen die zich moeten overgeven
voor zij tot stof vervallen.
Je schoenen waren gemaakt van een kalfsvel,
wel waren ze geverfd, gelooid,
de priem had hen doorboord -
maar wie weet, waar nog een laatste levende
zucht woont?
Bij de laatste scheiding
van jouw bloed en de aarde
hebben ze zand verzameld als een zandloper
die de dood ieder ogenblik vult.
Jouw voeten!

De gedachten ijlden hen vooruit,
die zó snel bij God waren,
je voeten werden dus moe,
werden wond om je hart in te halen.
Maar het kalfsvel
waarover eens de warme, likkende tong
van het moederdier had gestreken
voor het werd afgestroopt -
werd nog een keer afgestroopt -
van jouw voeten,

* Uit: In den Wohnungen des Todee, ‘In de woningen van de dood’.

[p. 163]

 

afgestroopt -

 

O, mijn geliefde!

 

 

 

Als ik maar wist

 

waar je laatste blik op rustte.

 

Was het een steen, die de vele laatste blikken

 

had gedronken, tot zij in blindheid

 

op de blinden vielen?

 

 

 

Of was het aarde,

 

genoeg om een schoen te vullen,

 

en al zwart geworden

 

van zoveel afscheid

 

en het voorbereiden van zoveel dood?

 

 

 

Of was het je laatste weg,

 

die je het afscheid van alle wegen bracht

 

die je was gegaan?

 

 

 

Een waterplas, een stuk spiegelend metaal,

 

misschien de gesp aan de koppel van je vijand,

 

ofwel een andere, kleine waarzegger

 

van de hemel?

 

 

 

Of zond deze aarde

 

die niemand onbemind heen laat gaan

 

je een vogelsignaal door de lucht,

 

je ziel eraan herinnerend, dat zij trilde

 

in haar in pijn verbrande lijf?

[p. 164]

koor der geredden

uit: koren na middernacht

Wij die gered zijn,
uit wier hol gebeente de dood reeds zijn fluiten sneed,
langs wier pezen de dood reeds zijn strijkstok streek,
onze lichamen klagen nog
met hun verminkte muziek.
Wij die gered zijn,
altijd nog hangen de stroppen, voor onze halzen gedraaid,
vóór ons in de blauwe lucht -
altijd nog vullen de zandlopers zich met ons druppelend bloed.
Wij die gered zijn -
altijd nog vreten aan ons de wormen der angst
ons sterrenbeeld is begraven in het stof.
Wij die gered zijn
smeken u:
Toont ons langzaam uw zon,
leidt ons stapvoets van ster tot ster,
laat ons het leven zachtjes weer leren.
Het zou misschien kunnen dat het lied van een vogel,
het vullen van de emmer aan de put
onze nauwelijks verzegelde smart weer zou doen losbreken
en ons wegschuimen -
Wij smeken u:
Toont ons nog niet een bijtende hond -
Het zou kunnen, het zou kunnen
dat wij tot stof vergaan -
voor uw ogen vergaan tot stof.
Wat houdt dan ons weefsel bijeen?
Wij die ademloos zijn geworden,
wier ziel tot Hem vlood uit de diepste nacht
lang voor men ons lichaam redde
in de ark van het ogenblik.
Wij die gered zijn
wij drukken uw hand,
wij herkennen uw oog -
maar bijeen houdt ons alleen nog het afscheid,

[p. 165]

 

het afscheid in het stof

 

houdt ons met u aaneen.

koor der wezen

Wij wezen,
wij klagen tot de wereld:
afgehakt heeft men onze tak,
ons in het vuur geworpen -
brandhout heeft men van onze beschermers gemaakt,
wij wezen liggen op de velden der eenzaamheid.
Wij wezen,
wij klagen tot de wereld:
in de nacht spelen onze ouders verstoppertje met ons -
achter de zwarte plooien van de nacht
kijken hun gezichten ons aan,
spreken hun monden:
‘Brandhout waren wij in de hand van een houthakker -
maar onze ogen zijn engelenogen geworden
en kijken u aan.’
Door de zwarte plooien van de nacht
kijken zij heen -
Wij wezen,
wij klagen tot de wereld:
stenen zijn ons speelgoed geworden,
stenen hebben gezichten, vader- en moedergezichten,
zij verwelken niet als bloemen,
zij bijten niet als dieren,
en zij branden niet als brandhout
als men ze in de oven gooit -
Wij wezen,
wij klagen tot de wereld:
wereld, waarom hebt ge ons de zachte moeders ontnomen
en de vaders die zeggen: mijn kind, je lijkt op mij!
wij wezen lijken op niemand ter wereld meer!
O wereld,
wij klagen u aan!