|
| |
| |
| |
jan g. elburg
muizikaal intermezzo
(voor Arie van den Berg, dichter en verzamelaar)
de kaas allang gegeten en vergeten;
de muis vergaan, de man vergaan... Verroest
en zelfs het hout al danig door de tand
van den Berg die een muis baarde,
van de piep in de voorhuid en
van het knagertje dat Hoogmoed heette
en spreekwoordelijk voor een van je vallen kwam?
Ultieme leegte, sprak de grijze hijgend,
is: op een holletje je gat opzoeken.
Val, vals in meervoud: helemaal
besnuffeld van de ratten,
maar het spek onaangeroerd,
| |
| |
maar als motief tot dichten
klein vergeleken bij de Val van Rome of de Niagara:
meer een muizepelsje voor een ouwe kouwe reus
of voor de Hoer van Babylon een muizefallus.
Wat was het zinkende schip verlaten...
verhaaltjes van zijn kamertje,
knus als een kleine muizeval
met - teken aan de tralies -
de stier? de st! de mier?
de maffe, opgetutte muis van Potter.
Beatrix, wel te verstaan.
| |
| |
Hiaat in je kollektie, vriend:
Dit is het toppunt van lijden, dacht hij ontzet
Goede rat was duur, toen.
Aanvankelijk werd ik als kat toch
voorzeker niet gering geschat nog,
maar allengs snuffeliger, banger
- meer piepzak, minder muizevanger -
oogst ik slechts krabbels en verguizing.
Ik denk hier sterk aan zielsvermuizing.
Wat is er - achteraf bezien -
voor verschil tussen een gatje en een gaatje?
wilde tante muis gepikeerd weten.
Was Sagen? Sie dazu Herr Bisschoff Hatto
vons Mainz zur Mäuseturm. Was Wiedewagen?
Mit nagen geht es auch, sehr nett!
| |
| |
Gebroeders, al welk Grimmig lot:
al was dit hem gegund, ze keken toch
nog even of ze het in Keulen donderen hoorden
toen ze in Bingen - Am Rhein, am Rhein etc -
zijn krijsen horen konden.
Hij noemde zijn kat Vanhuis:
hij wou wel eens muizen zien dansen.
er in getrippeld, meisje:
en hier een woelmuis voor je poesje-mauw;
Het lukt alleen nog maar met Stilton,
of desnoods met Bleu d'Auvergne,
sinds ik in die deftige buurt kwam wonen.
Bij God en opeens doorzie ik
wat mij - een oudere - al in mijn jeugd
(en dus jou - jongere - ook een muizepietsie)
dit soort geschrijf heeft aangedaan:
Le riz tenta le rat, le rat tenté
| |
| |
Vrij vertaald: Ben rut zei de rat ik
Of speels gelul van soortgelijke
Piet Piep, een muis uit Huis ter Heide,
doelt op die plaatsnaam toen hij zeide
‘Vraag die ons altijd heeft gekweld thuis:
zijn wij nu huismuis of slechts veldmuis.’
Het muisje bleek een staartje te hebben:
zijn eettafel was een klaptafel.
En die, met dat loodzware blok hout er in:
en hij bevond zich in een uilebal.
| |
| |
Ik heb de pest aan ratten,
sprak de zwarte dood vertederd.
de muis van de hand wijzen.
‘Mouse, take heed of a white tib-cat
That never was baulked of mouse or rat,
For I'll crack thy bones in Our Lady's name:
Thus shallt thou be fetchèd hame.’
En nou maar zoeken, geletterde vriend.
Nieuwe spelling, fantastische mogelijkheden:
Of verder vuurwerk op verbaal gebiet:
in weerwil van het gillen der keukenmijt
voer ik mijn rotjes met kruitkaas.
| |
| |
En ik wou dat ik bij kassie-zes
wierp zoals muizen werpen kunnen,
moeten: vaak, in overvloede.
Vraag het maar aan je vader, Arie.
Misschien heeft hij ze in '40-'45
nog wel met blote handen naar het Valhalla geholpen:
Mausetod in Venedig en ‘Ahoi:
Urginea maritima’, luidt de diagnose
van een oude rot in het vak.
‘Gekondoleerd, ja, zee-ajuin
brengt ons een oceaan van tranen.’
hebben niet de kater die ik nu heb.
Geen kunst: geen knagend leed,
geen muizenis er in, gewoon
Maak van een mug een olifant,
door op te, op te, op te blazen.
Maak van een muis een olifant
| |
| |
Ta-tom, ta-tom, in zestienvierennegentig/
klein meisjes Althe Ahlers, tien jaar oud,/
bedreigd met dood en marteling
als straf voor muizen maken:/
zes weken kerker maar tenslotte vrijgelaten./
Denk daaraan, vriend, als je er een gevangen hebt.
om je jongste aanwinst te vieren
beschuit met muizetarwe zeker?
er was een uitermate nuchter muizemeisje
met zeven dronken dwergmuizen (Micromys minutus).
Voor ieder gat te vangen,
met blokjes kaas maar ook
Recept: men neme zeewater,
| |
| |
In elk geval pikte de mus jaloers
het puntje van Knagelijntje's i.
De rode oogjes zijn er - hik - al.
De witte muizen komen ook wel.
Ik wil je niet uit het veld slaan, verzamelaar,
‘bij het ploegen werden de muizen dan niet zelden
bij duizenden door de ploegschaar doorsneden.’
Kom daar eens om, binnenshuis, zelfs in Uilenstede.
Ik heb omgang met een stuntvlieger,
zei de aardmuis over de vleermuis,
en jongen, jongen, aan hèm zal het niet liggen:
Eén van de plagen van Egypte...
| |
| |
meer muis dan man was klein papaatje
getuimeld in ons moeders gaatje.
Stil maar papaatje; straks ontsnap je:
je dochter vouwt een muizetrapje.
‘Muizen ligt...’ Ik, onderbrekend,
in mijn beste Vlaams: ‘Neeje, liggen!’
‘'k Zeg: ligt,’ hernam heel kalm
heb ik geen kaas gegeten,
En een kindertjes dat er volgden...:
stond er dan ook op zijn fluitje.
Famous last squeek, helaas:
Al te dwaas/kaasstolp van gaas/
zeker surprise van Muizerklaas.
| |
| |
Ihr nennt's ‘'m piepen’, wir ‘Te Deum’;
‘Val’ heisst BEI UNS: ‘ein Mausoleum’.
Da's eens maar nooit weer,
stotterde de muis, bleekjes van vakantie komend;
In Duitsland regent het soms honden en katten.
Wie in het slangenhuis van Artis keek,
wie weet als ik - ex-laborant - wat vivisektie is,
begrijpt waarom ze wit zien
en van die rode oogjes hebben.
Van de muis, zei de slager;
van de frisse, dacht ik, als kind.
Verzonnen grap? Lees dan wat hier gedrukt staat:
‘Zo werden bv in een slachthuis te Parijs
binnen 4 weken 16000 stuks bruine ratten afgemaakt...’
En hoe je naar die staart staart!
Soort: huismuis; 150-205 ringen.
| |
| |
Ben je misschien jaloers, huisvader
met je ene, gladde, gouden?
Miniatuur (zoals dat past bij muizen):
ver weg, want uit de tweede helft der twaalfde eeuw
en in de katedraal Sint Vyth te Praag:
de vrome schrijver Hildebert - in 't afschrift
van Augustinus' werk De civitate dei -
een leeuw rampant gelijk - gelijk gebeeldhouwd
zijn schrijfblad ondersteunt -
een muis verjagend die zijn prak belaagt.
Op voorgrond Everwihus, rustig pennend.
Terecht. Want dat is alles, vrienden.
Omdat zij hun knaagdieren-
kongres in Den Haag vieren
Iedereen kent ze, elk vertelt ze door:
verhalen over stank van dode muizen;
geduchte lucht in kelders elders, leuke keukens,
dure schuren, zotte grotten, grote boten...
Maar wie vertelt nog na hoe wij
als ratten stierven aan een erger stank.
En met z'n allen stonken! Stonken..!
Toen Freya vrijdag rijden ging,
wat waren, door die tuimeling
| |
| |
haar billen, als haar voetjes, bar
nadat de katten voor haar kar
‘Muis: komt meest springend voor
doch ook opzittend en liggend
en zelden alleen, twee, drie of meer
Heraldisch belangwekkend maar
nou weet ik nòg niet wat die rotkat
Geertrui, een dochter van Pepijn
van Landen, voorhoede-Karolinger,
al op haar twaalfde jaar voorgoed aan God
gewijd, en aan de kuisheid. En tot haar dood
in haar geboortestad Nivelles - vrouw van niveau dus:
schutsheilige der reizigers en rattevangers maar
een dronk op Haar - die van Sint Geerten Minne -
bracht Floris Vijf snel flip na trip
en Velzen, Woerden kerkerstro vol ratten...
Is dat een patrones om tegen muizen aan te roepen?
Mijn buurman Belg kent voor dat doel een meer afdoend
patroon: punt 22 short van Remmington.
kreet van een poes die onopvallend
wordt aangepast aan haar omgeving.
Een ritmisch trippelen alom, daarna.
| |
| |
Gat met een dooie muis er in,
zo'n hele klamme, begroeid met zwammen:
Het verhaal van mijn opa vond gretig gehoor
maar het duurde wat lang en de lamp brandde door.
Als er echter een koele hernieuwd in de fitting kon
zag je fijn het vervolg: het sukses van Dick Whittington.
Hoe zijn clevere poes hem geducht protegeerde
en hem trainde en managede en mainteneerde
en hoe in De Oost deze poes uit Het Westen
een muizeplaag bloedig terug wist te pesten
en hoe Dick dan schatrijk weer naar Dover kwam varen...
Dat ervoer ik als kind bij de toverlantaren.
Vuilak, bluft - omtrent Tarascon - een rat een ridder af:
wanneer jij vlooien had als ik, dan waren ze
zo groot als jonge muizen. En wat die kat van jou betreft:
lik mijn kandeleer. Genavend héér!
Street Crier: Buy a Mouse Trap!
Haveloos heer met hoed en houten
been aan, en ringbaard, maar jij zou
hem als een vorst ontvangen als hij nu
hier langskwam: desnoods zondags of desnoods
om middernacht of middenin je weet wel (...Sietske...)
Met open armen. Buy a mousetrap!
| |
| |
Buy a trap! A trap! Trap!
Terwijl ik, wel verbaasd maar onberoerd,
hem toe zou voegen: Nay, close yours.
Muisgrijs? Mijn pels is katergrijzer.
Mijn nicht? De stoeipoes van de keizer.
Heeroom in Room? Tiber de Kater;
naar hem vernoemd dat water, later.
Misdadig knaagdier, na de kraak:
‘ook niet veel zaaks die groentezaak;
waar ik ook snuffel, wáár ik kijk:
al vol met gabbers uit Andijk.’
ook wel genaamd Drei Mädeler Maus:
‘Von die pusz da, wiel iek dräumen.
Tokay pusz, ay pusz...’ En veel gemauw, gepiep,
veel lijmerig gestrijk op kattedarmen.
Op zoek naar ‘Oorlog v.d. kikkers & de muizen’
- ik weet, bij God, dat ik
zo'n volkse houtsnee ergens heb gehad -
stoot ik op dit: een prachtig plaatwerk:
katten te vuur, hun vijand rat te zwaard.
Herring forever! Cheshire Cheese forever!)
Oorlog om Kattenburg. Een schip: de Royal Rat.
Maar nee, ik monomaan vol muizenissen,
ik zal die muffe Muis- en Kikkerkrijg.
| |
| |
Ek sal jou hè (of daaromtrent)
en weg die prentjies van die Rooinek.
Méésters der muizeval blijven
Ik kan je er geen beschrijven
zoals zij ze graveren konden.
En krijg ik nou gvd ook eens
(leuke) kritieken ipv literaire prijzen...
: Poetic mouse that roared.
Ik weet wat de Tartaren waren: scharen,
pochte Bereisde Roets, de bruine rat.
Mooi, niet alleen in kraalogen:
| |
| |
Niet aan geknaagd? Spaar me je smoesje,
riep laaiend boos het muizemoesje.
Wat klep je, kleintje: heus p'tiet mère,
't bleef ongerept, je stuk Gruyère.
Wàt Frans: ik ben in álle staatjes:
die kaas heeft levensgrote gaatjes.
Als dit geen sprookje was
verdomde ik het feestelijk,
Muiltje dicht en trekken,
I shall do nothing of the sort,
said the Mouse, getting up
Koor van melkboeren en andere teeveehouders:
Elburg heeft een muis gemolken, hi ha
Al kan ik die verrekte bel niet tillen,
ik laat me door jou niet afkatten,
|
|
Auteursrechtelijk beschermd