Maatstaf. Jaargang 19

[p. 809]

j.m.a. biesheuvel
welp

Twintig jaar geleden dwaalde ik als achtjarige padvinder, door de hele troep verlaten, door de bossen in de buurt van Chaam, Brabant. Ik moest verschrikkelijk een boodschap doen, maar durfde niet in het bos mijn broek naar beneden te stropen en te gaan kakken, hoewel ik er veel zin in had; ik was enigszins in een melancholische bui, en ik wist bovendien niet precies de weg naar het kamp, waar de houten toilet-huisjes stonden, (op altijd nog minstens een meter of honderdvijftig van het tentengroepje van onze hopmannen). Met de hand op mijn achterste ondernam ik de terugweg. Mijn sluitspier hield ik onder het gaan krampachtig gesloten. Ik hoefde me maar één sekonde te geven en ik zou mijn darminhoud geloosd hebben. Ik weet niet hoe lang ik zo gelopen heb, het kan een kwartier, het kan ook wel veertig minuten geduurd hebben, de toestand was zo afschuwelijk dat ik alle gevoel voor tijd verloren had. Hoe dichter ik bij het kamp kwam, hoe minder ik nog even schielijk in het bos durfde te gaan poepen, want ik kon nu de stemmen van mijn kameraadjes al horen en ook een keer de barse stem van Hopman Kreinders. ‘Padvinders hóren niet in het bos te poepen’. Dat was ons altijd voorgehouden. Op nog geen twintig meter van de houten hokjes deed ik het in mijn broek. De hoeveelheid warme rommel moet minstens één à anderhalf kilo zwaar zijn geweest, ik kan me niet herinneren wel eens zoveel tegelijk te hebben gescheten en dat nog wel op zo'n ongelegen moment. De rommel hing half in mijn linker broekspijp en half in de rechter. Het sijpelde door mijn te wijde onderbroek. Ik stonk zelf zo erg, dat ik, toen ik half kruipend, springend of hinkend aankwam, zelfs niet meer de haast ondraaglijke stank rond de houten

[p. 810]

huisjes rook: er stonden tonnen met deksels in en onder die deksels gonsde het van minstens vierhonderd strontvliegen. Om de drie dagen was ik met een paar vriendjes aan de beurt om de tonnen te legen in het bos, daarbij zijn wonderlijk genoeg nooit ongelukken gebeurd; ze hoefden maar een meter of tien te worden versleept en dan werd de inhoud van de tonnen in een diepe, zanderige kuil gekieperd. Ik stond nu in één van de hokjes en deed zorgvuldig de deur op slot, dat viel al niet mee omdat er slechts een zeer provisorische sluiting op was aangebracht. Ik wilde echter, dat niemand van mijn vriendjes of meerderen onverhoeds de deur zou kunnen open gooien om mij in mijn volle ellende te kunnen aanschouwen. De grond, waar ik op stond, moet wel het smerigste plekje Brabant zijn geweest dat er was, er lag allerhand besmeurd papier, er was veel op de grond gepist, de grond was drassig omdat de ton van dit huisje uitgerekend van onder lekte. Ik tilde het deksel van de ton en verstoorde zo de rust van het stelletje plotseling krankzinnig geworden vliegen: ze zwermden om mijn hoofd en ieder ogenblik bukte ik me, uit vrees dat ze ook maar een haartje van me zouden krenken: ze mochten onder geen beding tegen me aan vliegen. Nu rook ik de stront van de anderen. Ik nam al het closetpapier dat ik vinden kon in mijn handen. Het hing feestelijk gedrapeerd over mijn schouders, rond mijn nek en mijn armen. Zo liet ik mijn broek zakken en begon met het papier de drek uit de onderbroek en de padvindersbroek te verwijderen. Ik smeerde de warme brij alleen maar in de kleding, want hoe meer ik mijn best deed, hoe minder op het toiletpapier terecht kwam. De toestand werd steeds uitzichtlozer. Om hulp roepen durfde ik niet, want een achtjarige doet zulke dwaze dingen niet en huilen durfde ik ook niet, daar zou iedereen maar op afkomen. Zo moet ik minstens tien minuten hebben staan ploeteren, onderwijl koortsachtig nadenkend over hetgeen mij nu eigenlijk te doen stond, de ene oplossing na de andere schoot in mijn hoofd, doch alle werden ze door mij, (die in stilte hevig van nee knikte en het water uit mijn ogen

[p. 811]

over mijn wangen liet lopen, zonder een kik te geven) als volstrekt onuitvoerbaar, verachtelijk terzij geworpen. Op een gegeven moment zakte de broek en de onderbroek onverhoeds op de grond: ik wilde even een papiertje van mijn schouders plukken en de broek was al gevallen. Hij lag nu midden in het grondsop. Mij bukkend dacht ik er over na, of nu eigenlijk de broek de bodem vuiler maakte, of juist de bodem mijn broek, de sappen bereikten door mijn sandalen heen gemakkelijk de holten van mijn tenen, ook mijn enkels waren besmeurd, ik was de meest verachtelijke en stinkende mens ter wereld. Job kan zich op zijn afschuwelijkste momenten niet meer van zijn ellende bewust zijn geweest en van God verlaten, eenzaam en hulpeloos als hij was. In mijn pogingen om de broek weer wat omhoog te hijsen, peurde ik met een krom stokje mijn onderbroek omhoog en hees hem weer tot boven mijn knieën, ik moet werkelijk stapelgek geweest zijn: in ieder ziekenhuis in Nederland had ik maar een kik hoeven te geven of drie allerliefste verpleegsters waren direct op mij afgesneld; ik zou dagen lang rust hebben gekregen, alsmede lekkere hapjes om het geleden ongerief ook maar enigermate te kunnen vergeten. Maar hier was ik in een kamp. Een normaal mens scheet niet in zijn broek. De hopman zei het elke dag opnieuw: ‘Jongens vóór dat jullie het bos ingaan, controleer of je geen grote of kleine boodschap moet doen’. Toen ik 's morgens weg ging hóéfde ik ook helemaal niet naar de hokjes, alles was prima in orde, maar er gebeuren soms dingen, die zich van tevoren op geen enkele manier aan je bekend maken. Goed, maar toen ik ook mijn groenig, harige broekje wilde ophijsen met het stokje, (waarom gebruikte ik het stokje toch? Zat ik soms al niet tot aan mijn nek als het ware in de viezigheid?) viel al het WC-papier op de grond. Vóór ik het kon oprapen, was geen draad van het papier meer droog. Op een gegeven moment vond ik een leeg binnenhulseltje, een mooi wonderlijk gekleurd kartonnen kokertje. Met een geloken rechteroog keek ik met mijn linkeroog door het kokertje, door een kier

[p. 812]

van de deur: buiten zag ik mijn vriendjes huppelen. Onwillekeurig stapte ik uit mijn sandalen en uit de broek. Ik stond nu in mijn blote gat en op mijn blote voeten naast de ton. Wat te doen? Hoe lang zou ik hier nog moeten blijven. Was er feitelijk wel enige wet die mij gebood om hier te blijven in een toestand zoals ik nu was? Waren padvinders elkaar immers geen bijstand en hulp verschuldigd, of hulp en trouw? (Hoe stond het toch in de instructieboekjes, die de hopmannen een enkele keer lieten zien, maar die je nooit eens écht bestuderen kon: alle padvinders werden geacht de inhoud van de boekjes te kennen!) Was het niet het beste om me maar helemaal naakt uit te kleden en zo het terrein weer op te lopen? Als ze dan tegen me zouden zeggen: ‘Jij dwaze overtreder, hoe haal je het in je kop!’ zou ik altijd kunnen antwoorden, dat ik iemand uit Brabant was en misschien wel enigszins leek op een of andere Schiedamse padvinder, maar dat het allemaal een misverstand was, omdat ik nu eenmaal een Brabantse padvinder was. Ik probeerde met een Brabantse stem te spreken, maar het gelukte niet: tot nog toe waren we in ons tentenkamp geen gewoon mens tegengekomen.

Tenslotte had ik een zin gevonden: ‘Oejch maanse, mookt aa niesi drjoek. Jekke baajn nen braanse paâfiendster ende mie kloore siend gesteule door de fijnd’. Ik wilde juist naakt naar buiten stappen om dat te zeggen, toen ook dat plan weer verworpen werd. Ik legde nu het deksel op de ton en ging in gebukte houding met mijn hoofd tegen het dak op de ton staan. Nu had ik zowel in mijn linker- als in mijn rechterhand een toiletpapier-binnenhuisje en handelde ermee alsof het een verrekijker was. Tussen de bovenkant van de deur en het dak was een ruimte van tien centimeter opzettelijk opengehouden.

En zo stond ik de normale gang van zaken in het kamp te beloeren. Af en toe kwam er iemand naar de hokjes, maar als ze bevonden dat mijn hokje op slot was, namen ze morrend een ander hokje. Tegen de tijd dat de zon onderging en ik de etensgeuren al ruiken kon, stond ik nog steeds blootvoets

[p. 813]

met die kijker op de ton, al minstens een uur lang, en van sekonde tot sekonde besluitelozer. Ik zag in de verte een hopman driftig bewegen. Hij riep iets: ‘Waar is die verdomde Biesheuvel toch?’ Ik schoot voor het eerst die middag in de lach en dacht: ‘Je had het eigenlijk net zo goed gewoon in het bos kunnen doen toen je moest, niemand zou het hebben gemerkt’.

Ik stapte ten einde raad van de ton af, maakte de ijzerdraadjes van de deur los en liep losjes en zo waardig mogelijk op de eettafels af. Mijn plaatsje was nog leeg. Hoe keurig stonden mijn bord, mijn napje, mijn vork en lepel daar uitgestald op het met zand schoongeschuurde hout!