Maatstaf. Jaargang 17

matth. kockelkoren / een treurige passie

Het is niet voor niets dat men mij de laatste tijd nergens meer opmerkt, met de dag word ik schuwer, bloder en schroomvalliger en zie ik om een voorbeeld te nemen in de verte op straat een vage bekende aankomen, of iemand die dat, naderbijgekomen, wel eens zou kunnen blijken te zijn, dan zal men mij ogenblikkelijk zien oversteken en het hoofd beschaamd afgewend of zogenaamd peinzend op de grond gericht, stug zien voorbijlopen. Onlangs nog is het me in een pocketkelder, waar ik toch al maar éénmaal in de twee maanden durf te komen en dan ook nog slechts tussen de middag, omdat ik er eigenlijk nog nooit iets gekocht heb en de mij steeds vriendelijk begroetende, ietwat gedrongen verkoper, die zich op dat uur meestal van de menselijke kant toont door korte tijd voor een of ander hapje eten afwezig te zijn, me buiten die tijden of met zijn jas al aan, steeds argwanender beziet, waarbij hij gelukkig nog juist niet overgaat tot een algehele fouillering, is het me dus overkomen, zei ik, dat ik, hoewel onderweg naar de gang met buitenlandse pockets, maar alvorens de bocht naar links te nemen, een oude vriend in de voor het personeel overzichtelijk opgestelde en winkeldiefstal voorkomende spiegel bespeurend, ONMIDDELLIJK rechtsomkeert maakte, om de confrontatie en het daarop in zijn banaliteit voor mij uiterst pijnlijke gesprek te vermijden. Het komt natuurlijk ook voor dat ik, als de ontmoeting eenmaal onvermijdelijk is geworden, me bliksemsnel aanpas en een redelijk gesprek kan voeren, althans de ander de indruk kan

[p. 295]

geven dat zijn woordenstroom enigszins door mij geapprecieerd wordt, in ieder geval opgenomen door hamer, aambeeld en stijgbeugel en zo via zenuwuiteinden naar het gehoorcentrum in de hersenen geleid wordt, al zal dat dan ook nooit het geval zijn, omdat ik het op die momenten steeds te druk heb met allerlei bijgedachten, die helemaal niet ongunstig hoeven te zijn voor de betrokkene, al concentreren ze zich soms uitsluitend en bijna dwangmatig op een of andere onregelmatigheid in zijn gelaat, en meestal zelfs alleen maar verband houden met mijzelf en hoe ik, in deze situatie bezien, er me ook deze keer weer met goed fatsoen en zonder aanleiding te geven tot praatjes achter mijn rug om uit redden kan. Toch moet ik zeggen dat ik aan het mij omringende mannelijke deel langzamerhand begon te wennen, zoals men aan elk ongemak kan wennen, door er verder maar geen enkele aandacht meer aan te besteden, maar het moet mij van het hart dat ik op straat maar een niet al te lelijke vrouw voorbij hoef te lopen of al de moeite lijkt voor niets geweest en ik word weer teruggeworpen op mijn relatie met de medemens.

Eigenlijk heb ik de vrouw nooit helemaal in mijn gevoelsleven weten te integreren of wat met enige moeite op hetzelfde neerkomt, daaruit kunnen verbannen en wel in hoofdzaak, lijkt mij, en afgezien van allerlei traumatische ervaringen in de jeugdjaren, die soms naar boven komen als grote, stinkende bellen moerasgas, omdat ik ze, in weerwil van waar we naar toe schijnen te moeten, niet anders kan bezien als lustobject, waarmee de eventuele verhouding baatzuchtig wordt en kapot is. Het bij welke gelegenheid dan ook converseren met dames, wier uiterlijk niet té afstotend is, onderlijf niet te walmend en leeftijd niet te hoog, is mij vrijwel onmogelijk, omdat ik dan al vlug nog slechts kan denken aan een met haar eventueel thuis tot in details uit te werken geslachtsdaad, ik voel mij als een door de reclassering met voldoening gadegeslagen dief tegenover de bankdirecteur die hij op het punt staat te bestelen, ik begin al vlug moeilijk ts slikken, als at ik van die goeie appelmoes die mijn moeder

[p. 296]

altijd maakte van ongeschilde goudreinetten, word rood en loop, juist als het gesprek het luchtigst lijkt, plotseling en zonder opgaaf van verdere redenen, snel weg. Enfin, ik zou deze toch vrij persoonlijke details voor me gehouden hebben, als mijn zielerust niet weer onlangs op een grondige wijze in de war gestuurd was, door het nog wel in hetzelfde perceel als waar ik een zolderkamer van gehuurd heb, opmerken van een nog jeugdige, vrouwelijke verschijning van een smartelijke, ingetogen en bij verzuimen in te grijpen ook onherroepelijk verloren schoonheid, tegelijkertijd ook veerkrachtig en gespierd, gehuld in een heerlijk ordinair plastic regenjasje van een bijna lichtgevend rode kleur, een prul van een kledingstuk dus, maar toch weer uitermate interessant om wat het kan verhullen. Het was niet moeilijk om er achter te komen dat het hier ging om het kantoormeisje van de Boerenleenbank, die op de begane grond bij ons tijdelijk en wegens verbouwing een onderkomen heeft gevonden. Sinds die tijd houd ik de kantooruren goed in de gaten, ze begint om negen uur, maar dan vind ik het persoonlijk nog te vroeg, maar om vier uur is ze afgewerkt en dan loop ik voortaan steeds argeloos de trappen af, de hoed scheef op het hoofd als iemand die ondanks het in zichzelf gekeerde en vrij norse uiterlijk, best voor een geintje te porren is en luid fluitend, soms zelfs blazend op een mondharmonika, om over mijn naderende aanwezigheid geen twijfel te laten bestaan. Meestal zie ik haar niet, ook al blijf ik op het trottoir nog wat aan jasknopen of schoenveters prutsen, ze moet me dus ontsnapt zijn, denk ik bij mezelf, of ze heeft overwerk, en zie ik haar soms wel, want ik wil het hier natuurlijk niet zwarter afschilderen dan het ook in werkelijkheid is, dan doet ze net of ze MIJ niet ziet en ziet ze me wel, kijkt ze me zelfs diep in de ogen, dan heb ik ook al niet de indruk dat mijn verschijning iets moois in haar loswoelt.

Ik loop haar dan achterna, het draaiende achterwerkje fixerend, de slanke benen, gevat in netkous en laars, probeer bij mezelf vast een oriënterend gesprek uit over bijvoorbeeld het bank-

[p. 297]

wezen, de wisselkoersen van het ogenblik en zie haar dan onveranderlijk op een regionale lijnen bedienende bus stappen, op weg naar welk godvergeten gat dan ook. Ik voel dat de tijd tegen mij werkt, zit ik op mijn kamer wiebelend op een stoel dan heb ik weer dat onbevredigende gevoel dat me iets belangrijks aan het ontsnappen is, ik voel dat ik wat moet doen, een rekening openen bijvoorbeeld en allerlei domme vragen stellen, maar intussen blijf ik werkeloos in iedere mannelijke boerenleenbankklant een mogelijke rivaal bezien, en al mijn toch kostbare tijd verdoen met het bouwen van luchtkastelen, op de bovenste etage waarvan ik mij dan masturbeer, met het luisteren aan de trap, waarbij de oren gespitst zijn, het vervallen in een troosteloze melancholie of het rusteloos kijken uit het raam, vanwaar ik dan, als ik de rug goed krom, de voordeur in de gaten kan houden om weer een glimp op te vangen. Ik denk erover een spionnetje aan het venster te bevestigen, dan kan ik het tenminste allemaal vanuit mijn luie stoel bekijken, want je kunt natuurlijk wel erg oud geworden zijn voordat zo'n treurige passie weer geheel is afgesleten.