Maatstaf. Jaargang 16

[p. 921]

lucebert
drie gedichten voor bert bakker

Vraag: Men kan nauwelijks zeggen dat de poëzie van de zogenaamde Zestigers een voortzetting en verdieping is van wat men de poëzie van de Vijftigers noemt. Wat vindt U van die allerlaatste poëzie, wat verbaast U, wat irriteert U, of wordt U er niet koud of warm van?

Lucebert wordt kennelijk niet koud of warm van de huidige poëzie. Hij volstond met de toezending van de drie volgende gedichten:

[p. 922]

lucebert. foto joan van der keuken

[p. 923]

1

swing it out boys

licht geeft nekslag
dat had je niet gedacht
op de trap naar de zwevende hemel

maar struikelen komt van pas
juist in duisternis
de vuile was valt dàn niet op
als niemand lijkt op wat hij was

als iemand lijkt op wat hij was
zo bloot als dood voor de dood
zo licht als een veer en met een vleugelslag
dicht bij het bewegende licht

lacht hij om wat verval
want wat je verliest wordt niet geacht
de hele speelbal blijf je zolang je nog zweeft

[p. 924]

2

nachtwake

de tijd staat op stuk
haar wit portret geeft het bevel
nooit meer te zijn trompet
tussen de bedrijvige stoelen in dit vertrek
en spoorslags elke grote bek vertrekt
naar zwijgen dus
een ieder houde zich vast aan eigen lus
èn lust
allemaal doen we anders gek
stilte is dan als volgt opgebouwd
in het begin begint het publiek wat aarzelend te klappen
daarna kan geen sterveling het snappen
en hapt naar lucht
de stilte wordt op slag van vloek tot zucht

bedrieg u daarbij niet
het paard dat u heeft aangeraakt
staat onder tafel en doopt zijn snavel in uw vet
uw borst en buik wordt steeds beschreven met de wet
der zwaartekracht waar aan u dacht te zijn ontsnapt
er is alleen nog lachen in uw hoofd tot troost
en geld is in uw zak genoeg als grap

alleen uw kind is een en al geluk
hij raast op zijn raket door deze eerste kamer
van uw leven en zijn lawaai is raak
de stilte staat gelukkig weer op stuk

[p. 925]

3

liefste hebben deze rozen geen tanden?

wie helemaal wit wordt spaart wat uit
want lachen is gezond in de grond
is er geen bezwaar tegen een lichaam
dat niet helemaal wetmatig zich afrondt
tot een bloembed
geen? zeker
ook deze rozen hebben tanden
want er zijn branden die de handen niet blussen
alle andere lichaamsdelen zijn er tussen
en stoken doet het brein op vreemde delen het meest

dichter speel een pokerface en geef de geest
met woord voor woord botje bij botje
en van legkaart tot landkaart immers alles is zaad
men laat en geeft leven uit eigenbaat
en dat is ook precies wat op de juiste spijskaart staat:
braakmiddel is overdaad

[p. 926]

Lucebert (Lubertus Jacobus Swaanswijk) werd op 15 september 1924 geboren te Amsterdam. Hij publiceerde in 1951 bij Stols in Den Haag Triangel in de jungle gevolgd door de dieren der democratie, in 1952 Apocrief en De amsterdamse school, in 1953 Van de afgrond en de luchtmens, in 1955 in Maatstaf zijn eerste en enige dramatiese werk De perfekte misdaad, dat in 1968 in boekvorm verschijnt als nummer 8 van de reeks mini-boekjes Top-punten; eveneens in 1955 de bundel Alfabel, in 1957 Amulet en in 1959 Val voor vliegengod. In 1964 komen, verzorgd door Simon Vinkenoog, zijn Verzamelde gedichten uit met daarin een nieuwe bundel Schoon uitzicht en andere kurioziteiten. In 1968 verzorgt R.A. Cornets de Groot een bloemlezing uit zijn werk onder de titel Poëzie is kinderspel, bestemd voor het onderwijs (Ooievaar 247/248).

In 1962 wordt te München, in de vertaling van Ludwig Kunz, een bloemlezing uit zijn gedichten gepubliceerd.

Joan van der Keuken maakt, eveneens in 1962, een tv-film Lucebert-dichter-schilder.

Als schilder houdt hij zijn eerste tentoonstelling in 1958 te Amsterdam, in 1961 gevolgd door een ekspositie in het Van-Abbemuseum te Eindhoven. Sindsdien eksposeert hij geregeld in het binnen- en buitenland, zowel in groepsverband als met eenmans-tentoonstellingen.

In 1968 ontvangt hij voor zijn letterkundig oeuvre de P.C.-Hooftprijs, nadat hem ook reeds de Constantijn-Huygensprijs van de haagse Jan-Campertstichting ten deel was gevallen. In maart 1969 eksposeert hij met Tajiri en Karel Appel in de Kunsthalle te Bazel, terwijl hij in april/mei van dit jaar een overzichtstentoonstelling heeft in het Stedelijk Museum te Amsterdam.

Lucebert woont sedert 1953 in Bergen Nh. Een uitvoerig overzicht van zijn leven en werk, samengesteld uit een bandrecorderinterview op 11 oktober 1967 en door Lucebert geautoriseerd, is te vinden in de bloemlezing Poëzie is kinderspel.