Maatstaf. Jaargang 15

[p. 470]

teken van tegenspraak

weinig grieks vuur

Het griekse grensstation Niki was leeg. Desondanks kostte het ons zeker een kwartier om het land in te komen. Voor de auto, voor alle inzittenden, de twee kleuters inbegrepen, werd er een formulier ingevuld; de vragen erop strekten zich zelfs uit tot de namen van vader en moeder toe. Passen en formulier werden nog eens speciaal bekeken in een zijkamertje.

In het stadje Niki was het bewind kennelijk bezig het volk voor te bereiden op een of andere nationale feestdag, gezien het grote aantal griekse vlaggen.

Langs de weg naar Tessaloniki grote aantallen pas geverfde, blauwe borden die de lof zongen van de ‘revolutie’ van 21 april Opvallend was dat geen van de borden besmeurd, bekrast, scheefgetrokken of wat dies meer zij, was. Trouwens ook de oudere, onder vorige regeringen geplaatste borden verkeerden in goede staat. Deze verkondigen teksten als: Griekenzoon! Jij hebt de misdadige praktijken van de KKE (de verboden kommunistische partij, H.N.) niet gekend. Pas op dat je niet meegevoerd wordt door hun bedrieglijke slagzinnen.

De restaurateurs in Aja Triáda bij Tessaloniki klaagden steen en been over de afwezigheid van buitenlandse toeristen. Met ons vieren zaten we eenzaam aan de rand van de zee te eten.

Dé blikvanger van het EOT-strandbad (EOT = griekse organisatie voor het toerisme) in Aja Triáda was een grote, alweer blauwe, affisje, waarop de generaals het hadden over het ‘tweede nee’ dat het griekse volk zou hebben uitgesoroken op 21 april. (Als we ons goed herinneren was het ‘eerste nee’ dat van Metaxás in antwoord op een uitnodiging tot overgave van de zijde van de italiaanse aggressoren in 1940.) De ‘revolutie’ van 21 april, aldus de affisje, had het griekse volk

[p. 471]

uit de doolhof (afgebeeld!) van ‘Rooseveltleer’ (Roezveltolójia), ‘liberalisme’ en ‘rood fascisme’ enz., enz. gered.

Ook dit uithangbord van het nieuwe generaalsregiem verheugde zich in een smetteloze staat.

Opvallend verschijnsel in Tessaloniki was de geweldige hoeveelheid politieagenten, aangevuld met een nieuw soort speciale, ‘revolutionaire’ politie: legerofficieren met (alweer) blauwe banden om de arm. Op een zaterdag stond echt op elke hoek van de straat een politieagent. Veel griekse vlaggen moesten dit ongriekse verschijnsel fleur bijzetten. Waarschijnlijk bereidde het bewind weer een feestdag voor. De ‘specialen’ patroeljeerden druk, tot hoog in de oude, tegen de heuvels opgebouwde wijk.

Grieken in het postkantoor die trachtten poste restante stukken in ontvangst te nemen, bleken allen voorzien te zijn van persoonsbewijzen, kompleet met foto en vingerafdruk. (Wie in zijn ijver deze persoonsbewijzen toeschrijft aan het huidige regiem, maakt een fout. Ze zijn het produkt van eerdere heersers.) De status van de ambtenaren der PTT achter de balie bleek door de ‘revolutie’ een flinke duw opwaarts te hebben gekregen. Zij gedroegen zich als kleine heersers. Veel respekt voor degenen ter andere zijde van de balie bleken ze niet te hebben. Ze baanden zich daar duwende een weg doorheen. Een pope bracht zichzelf op dezelfde wijze vooraan de wachtende menigte. Hij werd prompt geholpen. Zoals bekend is ook de popenstand door de ‘revolutie’ sterk opgewaardeerd. Mij lukte het niet post los te wrikken op vertoon van paspoort van echtgenote.

Een oude kennis in Tessaloniki, eertijds funksionaris van de socialistische jeugdbond, vertelde dat het regiem alleen kommunisten oppakte, en de socialisten vrij liet rondlopen, omdat er niet genoeg gevangenisruimte was. Naar zijn verwachting zouden de generaals ‘volgend jaar’ aftreden en verkiezingen organiseren. Hij zag alles nogal optimistisch in.

Hij vertelde nog dat het bezoek van de missie van de socialistische internationale aan Atene onlangs een lachtertje was geweest. Ze was nauwelijks van het vliegveld afgeweest.

De politiestad Tessaloniki moe gingen we verder het land in.

In Joannina deelde het regiem weer iets over zichzelf mee,

[p. 472]

weer per affisje. Allereerst meldde het daar dat de 21ste april ‘het eind van het kommunisme in Griekenland’ geweest was.

Verder suggereerde het dat hetzelf een soort voortzetting was van de EDES, de Mihajlovic-achtige verzetsorganisatie tijdens de bezetting. De EDES was de grote konkurrent geweest van de door de kommunisten beheerste verzetsorganisatie EAM.

Onder de leiding van Zervas had ze gaandeweg harder gevochten tegen de ELAS (de militaire organisatie van de EAM) dan tegen de bezetters. ‘At the conclusion of his operations Zervas has returned to a loyal position towards us and is being favorably received in Nationalist circles. British supplies helped Zervas carry out general mobilization and create new regiments. Zervas has now started fresh offensives against Communist bands’, aldus de duitse stafsjef in Joannina op 10 augustus 1943 in een rapport aan Berlijn. (Dat deze Duitser hier engels spreekt komt omdat hij geciteerd wordt door de amerikaanse historikus L.S. Stavrianos The Balkans since 1453, bl. 789.)

Uitgerekend in Joannina prijkte deze affisje, waarop het nieuwe regiem zich lovend aansloot bij Zervas, de eerste grote kommunistendoder. (Dat ook hij met westelijke wapens streed, is meer dan een koincidentie.)

Het kampeerterrein van de jachtklub van Joannina verheugde zich elke avond in het bezoek van een militaire patroelje van gesterden en gestreepten.

Ook in Joannina stond er een feestdag op het programma.

Hier was het een gezamenlijk grieks-amerikaanse feestelijkheid.

De vlaggen van deze twee vrijheidlievende regiems wapperden ons ten slotte de stad uit.

Aan het grensstation Evzoni was het een geweldige drukte.

De formulieren werden hier ingevuld en gestempeld door een schare van grensbewakers. Opvallend was het grote aantal zwervers en lifters; in afwijking van een der eerste orders van het regiem werden zij toegelaten. Een zwitserse zwerver die wij opgepikt hadden, vertelde ons dat de deviezenvoorraad zo geslonken was door het tanende toerisme, dat men nu maar deze order buiten werking had gesteld.

Heinz Neudecker