Maatstaf. Jaargang 14

[p. 631]

tekenen van tegenspraak 4

zeer geachte heer de vries,

Om uw brief van een antwoord te voorzien, volg ik uw tekst maar op de voet.

Ik ben het niet met u eens dat het z.g. witte fietsenplan ook maar enigszins kwa mentaliteit verwant is aan de houding van prinses Beatrix die uit haar door mij gelaakte opmerking naar voren komt. Het is mijn overtuiging dat het witte fietsenplan, mits konsekwent doorgevoerd, de enige, en bovendien goedkope mogelijkheid is om een snelle verplaatsing van grote aantallen mensen in een stad als Amsterdam in de toekomst te verzekeren. Natuurlijk zijn de enkele witte fietsen die de provo's lanceerden ‘uitnodigingen tot diefstal’, dat zit er dik in, de provo's zullen dat zelf wel hebben geweten. Het waren symbolische witte fietsen, in zekere zin een oproep tot een andere manier van denken en als zodanig een uitdaging. Maar wat te denken van duizenden witte fietsen, die na gebruik ter plekke en beschikbaar voor een volgende berijder moeten worden achtergelaten? Zou dan de behoefte aan diefstal nog zo groot zijn? Wie zal de kans op arrestatie nog willen riskeren als er om de hoek precies zo'n fiets staat die je op dezelfde manier brengt waar je wilt wezen?

Ik weet wel dat de neiging tot ‘bezit’ er goed bij ons ingekankerd zit. Er zou een goed-voorbereide inlichtende kampagne aan vooraf moeten gaan, er zouden regelingen moeten worden getroffen voor het onderhoud en ik zou er in het begin niets op tegen hebben (als tegemoetkoming aan ‘de dief in ons’) wanneer de witte fiets een duidelijk afwijkend model kreeg vergeleken bij de partikuliere fiets, zodat diefstal nog riskanter werd. Dat wat betreft de fietsen.

Mijn verdediging van de provo's heeft u de term jezuitenmoraal ingegeven. U stelt de mentaliteit van de provo op één lijn met

[p. 632]

de mentaliteit van hen die verantwoordelijk zijn voor ‘de ellendige dingen die in maatschappelijk en internationaal verband’ voorvallen. Ik moet zeggen dat ik mij een ergerlijker simplifikatie van iemand die een ander nota bene van ‘simpel denkwerk’ beschuldigt, niet had kunnen indenken. Maar misschien bent u met de feiten niet helemaal op de hoogte. Want waartoe leidt de ‘laffe en laaghartige tactiek’ waar u over spreekt? Tot rellen waarbij gezongen en gedanst wordt rondom het Lieverdje, tot het voorlezen in het openbaar van beat- en protestpoëzie in Brabant, tot een soort reidansen rondom Flipper in Den Haag, tot protesten tegen de oorlog in Vietnam, tegen de huichelarij van boze lieden die het John Lennon (één van de Beatles) kwalijk nemen dat hij gezegd heeft dat ze populairder zijn dan Jezus (en wie zou dat willen ontkennen?), tegen het titoïsme dat mensen als Michailjow in de bajes jaagt. Dat is, dacht ik, wel even wat anders dan napalm of lazy dogs, dat haalt het niet bij de moordlust van duizenden Amerikanen tegen de strijders voor gelijkheid, dat zinkt in het niet bij de gesanktionneerde moord op onze gezondheid van de Shell in Amsterdam. En wilt u er dan meteen rekening mee houden dat de provo's tot nu toe principieel geweldloos zijn geweest en dat het de politie is die slaandeweg alle ‘kapstokken’ van het wetboek hanteert? Wat is er onschuldiger dan mensen die laat op de avond rondom een beeldje hossen en hun jonge hartveroverende kreten uitdelen aan ieder die maar horen wil? Weet u hoe wij meesmuilen aan de tv over die domme lui in India die alles laten vervuilen ter bescherming van hun heilige koeien die hun ekonomie bedreigen en hun gezondheid? En doen wij niet hetzelfde als de politie slaandeweg de straat vrijmaakt voor onze heilige koe: de auto? De provo's vragen niet om geweld en ze zijn er ook niet gek op. Maar er lopen er in uniform rond die daar anders over denken. Daardoor en daardoor alleen lopen nozems de genezende klappen op waar ik over schreef. En dat vind ik kwa effekt en kwa mentaliteit wel wat lijken op die van Zen waarbij de leerling de kans loopt op een oplawaai als hij te veel blijft zeuren over het wezen van satori. Dat is, zou je kunnen zeggen, een geluk bij een ongeluk. Uw omschrijving van de nozems als ‘misbaksels’

[p. 633]

keur ik af. Het zijn ròtjongens, ze doen maar en ze vallen maar lastig en sommigen van de ergsten vervallen zelfs tot molestatie en erger, maar het blijven eerder slachtoffers van de wereld die de Johnsons en de Stalins voor hen gekreëerd hebben, dan zelfstandige makers van boosheid. En iedere nozem die door de provo kan worden gebracht tot een andere kijk op de wereld is een slachtoffer minder en een vijand meer van die zg. ‘wijsheid van de ouderen’, die u op de tong schijnt te liggen.

met vriendelijke groet,

wim gijsen