Maatstaf. Jaargang 9

[p. 24]

J.B. Charles
Thomas

Dit is van Thomas,
eenmaal een commandant van
de ondergrondse van Jeruzalem,
die in de Koning, door de Overkant
geparachuteerd toen de tijd
al meer dan vol was,
zo was teleurgesteld:
Godbetere had hij zich laten pakken,
weerloos, zonder het felbegeerde
teken te geven van de opstand.
Hij had zich aan het vloekhout laten
spijkeren, hij was gebleken
halfzacht te zijn.

Van Thomas dus, voor wie
het Nieuw Jeruzalem een droom was
die met een overwinningsparade begon.
En toen bleek de zo vurig verwachte held
vrede te willen brengen evengoed
aan de verdrukker als voor de verdrukte,
voor de onreine en de nauwgezette
en voor de wijze en voor de verrukte,
voor de bestolene en voor de opkoper,
voor de priester en voor de hoereloper.
Die het gevaarlijke bericht verspreidde
dat men zijn leven geven moet
als men wil kunnen leven.

De boeren van Judea en hun vrouwen beklimmen
al ruim een uur hun akkers aan de heuvels
en langs de zoom van aarde en hemel
is van noord naar zuid als een rij luizen
de eerste karavaan gekropen.

[p. 25]

 

Wanneer de zon die roekeloos stijgt

 

de schaduw oplost van de oude muur

 

waartegen Thomas sliep,

 

ligt Thomas in het licht.

 

Onwillig staat hij op.

 

Hij rekt onvriendelijk zijn armen uit

 

en ziet Jeruzalem;

 

het blinkt de heuvel af, de hemel in,

 

maar Thomas snikt.

 

Hij bukt en schudt het zand uit zijn sandalen.

 

Hij rilt van angst

 

bij de gedachte aan schorpioenen

 

in de muur waartegen hij geslapen heeft.

 

Hij gaat weer naar de poort toe,

 

brood en olijven kopen,

 

maar eet het buiten op, want in de herberg

 

ziet hij romeinse soldaten.

 

Want nooit zal later een man in Warschau

 

of Rotterdam de duitsers zó haten

 

als Thomas toen haatte romeinse soldaten.

 

 

 

Thomas, Didymus, één van twee.

 

En één van honderdduizend.

 

Zijn grauwe baard is ongekamd en woest.

 

Zijn oog staat dof. Hij loopt

 

de wanhoop uit zijn lijf door

 

de kromme straatjes in

 

het noorden van de stad omhoog,

 

omlaag, de poort uit en

 

terug de stad in want bij dag

 

schuwt hij de grijze groene helling

 

van Calvarië en wat hij als de pest mijdt

 

is, te kijken naar de kale puist,

 

de heuvel Golgotha.

 

Men zou niet zeggen dat de man

 

waaraan wij het: 'Ik ben de Weg,

[p. 26]

 

de Waarheid en het Leven' danken

 

daar loopt als die vervuilde hond.

 

 

 

Hij drinkt zijn eerste beker wijn

 

ergens waar geen romeinen komen.

 

Laat hij daar nou een man van het comité van twaalf ontmoeten!

 

Hoor hem vloeken: ‘Als ik het teken van

 

de spijkers in zijn handen zie en eerder niet,

 

dan, zweer ik je, zal ik geloven

 

wat jullie weer te zeggen hebben.

 

Mij niet gezien, nooit weer’.

 

 

 

Het slaan van spijkers

 

door de handen

 

tot in het hout

 

heeft zo geklonken

 

dat de dieren bevend

 

bij elkaar stonden

 

maar Thomas heeft het

 

niet goed gehoord.

 

 

 

Wat doen ze nu?

 

Gaan ze synode houden

 

om hem eruit te gooier,

 

die niet op hun gezag geloven kan?

 

Het is verbazingwekkend maar zij doen dat niet.

 

Maar wellicht zegt er één: ‘Die Thomas

 

wou een rijk op aarde stichten:

 

die heeft er dus geen bliksem van begrepen!’

 

Maar dan heeft die vergeten dat Thomas

 

de man ook was die eenmaal tot hen zei:

 

‘Laat ons ook gaan’. Dat was die keer toen

 

de Meester naar Jeruzalem wou gaan

 

om te voldoen, en het bang eind voorspelde,

 

toen iedereen de bangheid om de keel ging grijpen.

[p. 27]

 

Hij was het, die toen zei:

 

‘Laat ons ook gaan, opdat wij met hem sterven!’

 

 

 

Nu zweert hij bij de tweede beker:

 

zodra ik in het gat dat zij

 

gestoken hebben in zijn zij

 

mijn hand mag leggen

 

zal ik geloven dat hij leeft

 

en eerder niet, ik zal het ze vanavond

 

zelf wel zeggen.

 

 

 

Toen het brons van de speer koud

 

die zij inscheurde, verstomden

 

de vogels in de bomen;

 

de vissen in de zee

 

sidderden van schrik.

 

Maar Thomas heeft het niet gevoeld

 

 

 

Hij liep gramstorig door de stad

 

en dacht: dat was het dus. Alweer gemist.

 

En puur alleen om dat hij had gezworen

 

was hij die avond weer bij het comité

 

van twaalf, dat nu tot tien geslonken was,

 

dat nog, volmaakt onnodig, samen bleek to komen.

 

 

 

Men kan het lezen in Johannes twintig.

 

De Meester die zij dood gemarteld hadden was daar.

 

‘Thomas’, zei hij, ‘Thomas’. Meer niet,

 

maar wat zoveel wou zeggen als:

 

‘Je had er dus heel weinig van begrepen’.

 

En hij die door de grond had kunnen gaan

 

zonk door de knieën en bracht uit

 

‘Mijn Koning en mijn God’.

 

Daarmee verwisselde hij zijn parade,

 

zijn haneveren en zijn koninkrijk

 

voor deze ene echte koning:

[p. 28]

 

Wonderlijk, Raad, Sterke God en Vredevorst;

 

de vesting die hij was geweest

 

werd afgebroken tot de laatste steen

 

en Thomas ging om metterdaad

 

met hem to sterven.