Henriette L.T. de Beaufort
Herinneringen uit den ouden tijd
In deze onopgesmukte schriftuur verhaalt de auteur over schrijvers die zij gekend heeft en met wie zij bevriend is geweest. Het boek ontroerde me niet alleen bij de eerste lezing, maar telkenmale als ik het ter hand neem.
De schrijfster heeft het boekje geschreven in het avondlijk verschiet van de bejaarde leeftijd. Is misschien daarom het timbre van deze bladzijden zo zuiver en bovenal zo mild? De gerijpte mens klaagt immers niet graag aan, vergeet liefst onenigheden en misverstanden; hij zoekt naar een stemming die Romain Rolland eens genoemd heeft au-dessus-de-la-mêlé. Waarschijnlijk zijn dit de redenen, dat deze biografische schetsen verteld zijn in zo helder proza. Het gevoel van de schrijfster, dus ook haar stijl, is vrij van overtolligheden, alles is sober gezegd en het verhaal loopt vanzelf, zoals een bergbeek dalwaarts stroomt. Deze dichteres kan perfect in proza vertellen, bovendien beschikt zij over wat Marcel Proust noemde ‘une érudition savoureuse’. Zwerft zij in het onvervreemdbare land der herinneringen, dan zou ik met Paulus willen zeggen, dat zij onverderfelijkheden heeft willen aandoen. Nochtans heeft ze in zien en zeggen de luchtigheid behouden; telkens spat een vonkoogje humor over het zó-zijn van mensen en dingen.
Annie Salomons wil de mensen die eenmaal haar grote vriendenkring hebben uitgemaakt, zien in de middensfeer van het dagelijkse bestaan, niet als ‘Great contemporaries’ zoals Winston Churchill zijn voortreffelijk boek herinneringen aan tijdgenoten noemt. Mevrouw van Wageningen-Salomons bepeinst die bonte stoet van mensenkinderen, zij hebben haar leven verrijkt, haar gemoed verwarmd en haar geest bevleugeld. Bezonnen weegt zij de ogenblikken af, die het contact hebben gelegd en levend gehouden. Een zachtgestemde tolerantie draagt hun tekorten, een meelevend begrip ziet hun eigenschappen als vanzelfsprekend, want zo was immers hùn aanleg.