Maatstaf. Jaargang 7

[p. 386]

Marga Minco
De tekening

Katie stootte een paar maal met haar been tegen de tafelpoot. De melk in mijn beker schudt al aardig, dacht ze, maar nog net niet genoeg. Ze had zin om eens flink uit te halen met haar voet, alleen om te zien hoe haar vader zou schrikken, zijn krant zou laten zakken op zijn bord, in zijn spiegelei. Ze deed het niet; ze zag deze morgen op tegen de deining die er door ontstaan zou, het altijd weer vragen ‘waarom’, waarop een gewoon ‘daarom’ nooit voldoende bleek. Ze had heel andere plannen.

‘Waarom eet je niet?’, vroeg haar moeder.

‘Ik heb geen honger’, zei ze. Het was niet waar; ze had juist erg veel trek, maar ze had besloten niet te eten. Ze wilde het zo lang mogelijk volhouden.

‘Ben je ziek?’, vroeg haar moeder.

‘Nee’, zei ze, ‘ik ben niet ziek. Ik heb alleen geen zin in eten. Dat kan toch?’

‘Dan moet je iets onder je leden hebben. Ik ga onmiddellijk de dokter bellen.’

‘Wie is er ziek?’, vroeg haar vader. Hij liet zijn krant iets zakken, zonder zijn bord aan te raken. Over zijn bril keek hij naar Katie.

‘Ze eet niet’, zei haar moeder. Haar stem klonk klaaglijk. ‘Waarom zou ze niet eten? Dat is niet normaal. Dan moet ze toch iets mankeren?’

‘Ik zie er niets van’, zei haar vader, ‘ze ziet er helemaal niet ziek uit. Ze zal gisteren te veel gesnoept hebben. Zeg, hoe was het eigenlijk gisteren?’

‘Daar wil ze ons óók al niets van vertellen’, ging haar moeder op dezelfde toon voort. ‘Ik heb het al ettelijke keren gevraagd. Ze begrijpt niet, dat wij er benieuwd naar zijn.’ ‘Och’, zei Katie. Ze zuchtte. ‘Ik zal wel iets eten.’

‘Nee, dat vroeg ik je nu niet’, zei haar moeder. ‘Je kunt toch wel zeggen of het leuk was of niet?’

‘Ja, dat lijkt me niet zo moeilijk’, zei haar vader.

[p. 387]

‘'t Was leuk’, zei Katie. Ze reikte naar de broodmand. Met haar elleboog gaf ze een duwtje tegen haar beker.

‘Was het leuk? Hè, kijk nou eens wat je doet.’ Haar moeder sprong op en liep naar de keuken.

‘Ik kon er niets aan doen’, zei Katie, ‘ik zag niet dat die beker daar stond’. De melk breidde zich snel over de tafel uit. Ze hield de stroom met haar mes tegen, maar kon niet voorkomen dat hij naar de tafelrand liep en in kleine sterren uiteenspatte op de grond. Haar vader was alleen wat achteruit gaan zitten. Hij bleef zijn krant lezen. Haar moeder kwam terug met doeken.

‘Kijk eens hoe mooi ik het heb kunnen tegenhouden met mijn mes.’

‘Maar aan deze kant stroomt het er af’, zei haar moeder. Ze trachtte de melk aan twee kanten tegelijk op te nemen. ‘Hè, wat vervelend. 't Was net een schoon ontbijtlaken. Had je niet...’

‘O, het is al laat, ik moet weg’, zei Katie. Ze pakte haar schooltas die bij haar stoel lag.

‘Je hebt nog alle tijd’, zei haar moeder. Ze knielde en wreef over de natte plek in het vloerkleed. ‘Waarom ga je de laatste tijd zo vroeg naar school?’

‘Ik heb afgesproken met vriendinnen’, zei ze, ‘we praten over ons huiswerk’. In de gang schoot ze haastig in haar mantel. De hoed van haar moeder viel op de grond. Ze liet hem liggen.

Voor het geval ze haar nakeken door het erkerraam, liep ze eerst gewoon de straat uit. Om de hoek begon ze te rennen. Ze sloeg een zijstraat in en bleef op een draf lopen. Haar tas bungelde tegen haar benen. Soms hield ze even in om op adem te komen. Ze merkte dat ze geen last had van haar lege maag, dat ze zelfs een beter tempo had dan de dag tevoren. Als ik het maar lang genoeg volhoud, dacht ze. Er waren wel mensen die haar verbaasd nakeken en kinderen die riepen: ‘Kijk die dikkerd 'ns’, maar daar trok ze zich niets van aan. Er was het vooruitzicht dat ze spoedig net als andere kinderen zou zijn, niet dik meer. Als ze iedere dag maar veel liep en zo min mogelijk at. Ze kwam in een buurt waar ze nog nooit geweest was. Bij een tramhuisje stopte

[p. 388]

juist een tram. Iedereen stapte uit, ook de bestuurder en de conducteurs. De mannen gingen het huisje in. Ze zetten hun petten af, wreven over hun voorhoofd en rolden een sigaret. Ze had het warm gekregen van het harde lopen, haar slapen bonsden en ze kreeg steken in haar zij. Misschien word ik wel ziek, dacht ze, dan hoef ik helemaal niet te eten. Ze nam haar tas in de andere hand. Voor een school sprongen kinderen haasje-over, een spel waar ze nooit aan mee deed, omdat ze altijd moest staan. Vaak schopten ze met opzet tegen haar billen of duwden haar omver. En als ze zei dat ze geen zin had, scholden ze haar uit voor lafwammes, dikke lafwammes. Cora was aardig. Ze was benieuwd of ze nog op haar stond te wachten. Eigenlijk wist ze niet zeker of ze Cora aardig vond. Ze had gedacht dat ze haar vriendin was; soms liep ze wel eens mee tot aan haar huis. Mee naar binnen ging ze nooit.

‘Ze is mijn vriendin’, had ze tegen haar moeder gezegd. ‘Vraag haar dan eens’, zei haar moeder, ‘dan bak ik een koek’. ‘Och nee’, zei ze, ‘ze moet altijd meteen thuiskomen’.

Een andere keer zei Cora: ‘Je moeder zegt dat ik je vriendin ben’.

‘Zei mijn moeder dat? Wanneer?’ Verdomme, dacht ze, ze bemoeit er zich weer mee.

‘Gisteren riep ze me, toen je al binnen was.’

‘Wat kan 't je schelen’, zei ze, ‘mijn moeder zeurt’.

‘Weet je wat ik zei?’ Ze stonden vlak bij school. Cora klom op het hek.

‘Nee’, zei Katie. Op de speelplaats zag ze een troepje van de klas staan.

‘Ik zei’ - Cora wachtte even omdat ze eerst van het hek wilde springen; ze kwam vlak naast Katie neer en duwde haar in de rug - ‘Ik zei: misschien, misschien niet, zei ik tegen je moeder’. De anderen bleven op een afstand kijken. Cora liep naar hen toe. Ze draaide zich nog even naar Katie om. ‘Je mag wel komen’, zei ze.

‘Waar komen?’

‘Woensdagmiddag. Ik geef een partijtje voor mijn verjaardag.’

[p. 389]

‘Wie komen er nog meer?’, vroeg ze haastig.

‘Een paar van de klas.’ Ze rende weg.

Ik ga niet, had Katie gedacht. Maar ze was er bijna zeker van dat Guy ook zou komen. En ze was toch gegaan.

Op het laatste stuk naar school deed ze wat kalmer aan. Anders zag ze er zo bezweet uit. Morgen maak ik een nog grotere omweg, besloot ze; het wordt een echte training. Ze had Cora nergens gezien. Het was misschien later dan anders. Ze zou eigenlijk best eens te laat kunnen komen. Iedereen zou verbaasd zijn als ze doodkalm de klas binnenstapte. Als de juffrouw vroeg waarom ze te laat was, zou ze zeggen: ‘Ik had vanmorgen geen tijd om eerder te komen’. Dan zou ze langzaam naar haar plaats lopen, zonder rood te worden of tegen een bank te stoten. Ze zouden haar bewonderen, omdat ze het zó beslist gezegd had, dat de juffrouw er geen antwoord op wist. Op een klok in een winkel vlak bij school zag ze dat het nog tijd genoeg was. Om de hoek zou een groep naar haar uit staan kijken. Ze liep nu heel langzaam.

Was ze maar thuis gebleven, gisteren. Al bij het binnenkomen voelde ze dat ze een kleur kreeg. Ze stonden met papieren mutsen op om de tafel, en begroetten haar met gejoel. De moeder van Cora was niet mee naar binnen gegaan. ‘Ga maar gauw’, zei ze in de gang tegen haar, ‘iedereen is er al’. Ze gaf Cora haar kadootje en kreeg een glas limonade. ‘We doen sterrenwacht’, zeiden ze tegen haar. ‘'t Is jouw beurt.’ Ze moest op een stoel gaan zitten met een regenjas over zich heen. ‘Goed door de mouw naar boven kijken’, zei er een. ‘Ik zie niets’, zei ze. Op hetzelfde moment voelde ze water op haar gezicht vallen. Verschrikt sprong ze op; het water liep in haar hals, de kraag van haar jurk werd nat. Met verstoppertje hadden ze geen moeite gedaan haar te zoeken toen ze zich schuil hield in een kast op de gang. Na een hele tijd kroop ze er maar weer uit. De anderen waren allang iets anders aan het doen. Zo ging het de hele middag. Guy had nog niet één keer naar haar gekeken. Cora was uitgelaten, ze liep gillerig door het huis en sloeg met de deuren. ‘We gaan doktertje spelen’, zei ze. Was ze maar eerder weggegaan. Nu kreeg ze er geen gelegen-

[p. 390]

heid meer voor. Guy was de dokter. ‘Katie is de patiënt’, riep een van de meisjes. ‘Katie is ziek.’ De tafel werd leeggeruimd. Guy kreeg een wit schort voor. ‘Kleed haar uit’, zei hij. Hij tikte met een lepel tegen de tafel. Ze voelde dat haar overal het zweet uitbrak. Mijn jurk zit vol vlekken, dacht ze. Guy pakte haar hand om haar pols te voelen. ‘Ze heeft natte handen’, riep hij. Hij had een hoge, schrille stem. ‘Het zal wel operatief ingrijpen worden.’ Ze tilden haar op tafel. ‘Eerst narcose’, zei Guy. Ze bonden een natte lap voor haar neus en mond. ‘Laat maar kijken’, zei Guy. Iemand trok aan de kraag van haar jurk.

‘Ik wil niet’, zei ze. Ze hoorde iets scheuren. ‘Ik wil niet’, gilde ze. Het werd stil. De moeder van Cora was binnen gekomen en maakte een eind aan het spelletje. Ze bleef nog even op de tafel zitten, ze voelde zich draaierig; haar jurk was ontoonbaar, haar haar in de war.

In de verte hoorde ze de bel gaan. Ze liep de straat nog eens terug en bleef voor een winkel wachten. Het was een banketbakkerij. Ze kocht er vaak van haar zakgeld gevulde koeken, alleen de laatste tijd deed ze het niet meer. Nu stonden ze in de rij, nu gingen ze de poort in, nu waren ze bij de kapstokken. De tweede bel. Goed dat ze er nog niet was; de anderen zouden denken dat ze ziek was geworden van gisteren. Een winkeljuffrouw zette een schaal gebakjes in de etalage. Er zaten rode en groene vruchtjes op. Op de slagroomtaartjes lagen stukjes ananas. Het eerste uur hadden ze taalles. Cora had de week, ze moest de schriften uitdelen. Zouden ze een schrift op haar bank leggen? Er ging al iemand de winkel binnen. Ze was benieuwd of er zo vroeg gebakjes gekocht werden. De juffrouw praatte met de klant, ze wees even naar het kind voor het raam. Katie liep door.

Het plein was leeg, het leek lichter dan anders. Ze had het nog nooit zo gezien. Ze moest denken aan een gekleurde ansichtkaart die een tante haar eens uit Italië gestuurd had. Er stond een plein op met aan een kant een terras. Aan de tafeltjes zaten mannen in lichte zomerkleren, slanke, bruingebrande vrouwen. Later zou ze daar ook heengaan, op een terras zitten in de zon.

[p. 391]

De concierge deed brommend de deur voor haar open. In de klas was het stil. Ze zaten gebogen over hun werk. Toen ze binnenkwam keken ze op en trokken gezichten tegen haar. De stem van de juffrouw klonk hard.

Ze zei maar iets, ze hakkelde. Ze voelde dat ze rood werd toen ze naar haar plaats ging; ze stootte tegen de voorste bank. Blindeling sloeg ze het boek open dat voor haar lag.

Het was warm in de klas. Haar benen tintelden, ze voelde weer de stekende pijn in haar zij en een lichte kramp in haar maag. Ze hoorde de juffrouw doorgaan met de les. Ze merkte aan de kinderen om haar heen dat er iets was. De meisjes voor haar zaten ingehouden te lachen. Ze zag briefjes van hand tot hand gaan onder de banken. Ze keek naar Guy. Hij zat schuin voor haar in de andere rij. Hij had blauwzwart haar en een bruine teint. Zijn ouders kwamen uit Frankrijk, maar hij sprak gewoon Nederlands. Hij was tenger en lenig. Zijn bruine ogen dwaalden voortdurend door de klas. Als hij lachte was het alleen aan zijn mond te merken. Hij keek vaak om, maar dan links of rechts van haar of gewoon door haar heen. Hij groette haar nooit als ze hem op straat tegenkwam.

Misschien kwam het omdat ze moe was. De lange tocht door de stad en de honger hadden haar enigszins versuft. Ze zou anders nooit zoiets gedurfd hebben. Het was ook omdat ze dacht dat er iets broeide. Het onderdrukt gegrinnik schreef ze toe aan iets dubbelzinnigs. Ik weet best wat er gaande is. Ze houden mij er buiten omdat ze denken dat ik nergens van weet. Ik heb toch wel door wat er op die briefjes staat. Ik weet veel meer dan zij. Ik heb boekjes gevonden, onder in de kast van mijn vader. Voorzichtig scheurde ze een blaadje uit haar schrift. Ik zal ze eens wat laten zien. Ze tekende een poppetje; een naakt mannetje, met houterige armen en benen en een sterk vergroot geslachtsdeel. Op haar voorhoofd en neus kwamen zweetdruppels. Ze vouwde het papier een paar keer op en gaf het door. Ze zag het de rijen langs gaan. Het werd snel bekeken en weer doorgegeven. Hoofden bogen zich dieper over de banken. Er klonk gegiechel. Op het moment dat de onderwijzeres de onrust ontdekte, kreeg ze het papiertje weer terug. Vlug

[p. 392]

verborg ze het in haar kastje. De juffrouw stond al naast haar.

Weer was het plein verlaten toen ze er over liep. Het overdekte fietsenrek was leeg. Het leek op een klein terras waarvan de stoelen weggehaald waren. Ze had gedacht dat ze van school gestuurd zou worden toen het hoofd en de onderwijzeres haar onder handen namen; ze had het gehoopt. Op een andere school weten ze niets van je. Een nieuw kind staat altijd in het middelpunt, iedereen wil vriendin met je worden. Maar misschien zouden ze morgen anders tegen haar zijn. Ze hadden nu gemerkt, dat ze ook iets durfde. Ze had ook een geheim briefje gemaakt. Guy zou nu wel naar haar kijken, misschien met haar praten.

Ze had er geen erg in dat ze haar in de portiek stonden op te wachten. Ze zag ze pas toen ze er al bijna voorbij was. Ze wilde blijven staan.

‘Viespeuk’, riepen ze, ‘viespeuk’.

Ze zette het op een lopen.