Maatstaf. Jaargang 3

[p. 234]

Gerrit Achterberg
[Gedichten]

Gravure

Een hemel uit de tijd der romantiek,
waarin het westen kalme wolken bouwt
boven een ondergaande zon van goud
en op de voorgrond landelijk publiek:

boeren, sinds Floris V met een riek;
jager en hond, verstard in 't kreupelhout;
vrouwtje, strompelend naar de rand, stokoud;
jongen en meisje tegen elkaar, minziek.

Dit is te zien op mijn 50e jaar
buiten het raam, onwerkelijk en waar.

Binnen de dode hoek van mijn verlangen
valt er vandaag niet veel mee aan te vangen.

Eigenlijk hoort het aan de muur te hangen
in de salon bij een bejaard echtpaar.

[p. 235]

Ebenhaëzer

Voor Paul Rodenko

Verdronken Zaterdagavond bij ons thuis.
Mistvoeten liepen sluipend langs de schuur.
Er was geen ander dan hetzelfde uur,
de blauwe boerderij een dichte kluis.

Daar woonden wij bijeen met man en muis.
Door koestalraampjes viel een richel vuur
uit goudlampen op deel, eeuwig van duur
en stil van lijnkoeken en hooi in huis.

Mijn vader celebreerde er de mis:
de koeien voeren, plechtig bij de koppen;
een schim met schaduw boven in de nokken.
De koeientongen krulden als een vis.
Godsdienst hing zwaar tegen de hanebalken.
Zijn aderen beginnen te verkalken.

[p. 236]

Komaf

Vertoeven in familie voor een keer.
Wij zitten om de tafel bij elkaar.
Hetzelfde woordgebruik en handgebaar
komen nog altijd op hetzelfde neer.

Ik moet voorzichtig zijn of ben alweer
van vroeger en voortdurend in gevaar
dupe te worden van de evenaar
die alles afweegt op een vast weleer.

Ik wil niet meer. Het heeft te lang geduurd.
De wereld schoof zich tussen toen en nu.
Zo luchtig mogelijk ga ik vertrekken.

Om niet voortijdig argwaan op te wekken
zeg ik in 't dode idioom aju
en fiets hermetisch door de strenge buurt.

[p. 237]

Litteken

Engelien Hartveld-bos. Eerste symptomen
van sexualiteit. Litteken later.
Na vijftig jaar speelt onverstoord een sater
dezelfde spelletjes onder de bomen.

Het meisje groot geworden in mijn dromen.
Zwaar van de liefde, licht als onder water.
Vanmorgen de uiteindelijke kater,
waaraan ik vroeger nooit ben toegekomen.

Mogelijk is de echte nog in leven,
niet te herkennen uit die schoolmiddagen
dat de natuur moeite aan ons verspilde

en loopt zich wederkerig af te vragen
waar ondergetekende zou zijn gebleven,
die deze nacht haar jeugdverlangen stilde.

[p. 238]

Station

Ik voelde me bezoedeld in zijwegen
en vroeg de weg aan kinderen. Zij wezen
en noemden feiten, die ik had gelezen
in oude kranten; keken schuw-verlegen,
of ze het niet vertrouwden. Ik moest wezen
bij 'n school, maar alles was al bos. We kregen
een meisje op de fiets. Zij liet zich deze
kwestie uitleggen, bloosde toegenegen
en stapte op. Ik kwam houtwagens tegen
en zag de wereld openstaan, genezen.
Gevelde bomen lagen aan de kant
klaar voor de meubelindustrie van 't land.
Onder mijn eigen naam en zonder vrezen
heb ik die middag op een bank gelegen
en ben vertrokken van een klein station,
dat niet in mijn geheugen blijven kon.

[p. 239]

Fait accompli

De avond krijgt metaal om zich te sluiten.
Gij kunt niet meer naar binnen of naar buiten.
Ik zie het stipje van de reiger stuiten.
Dit is het uur van de grote besluiten.
En om het leven op u uit te buiten.

Onder de wolken ligt een witte kier.
Bijna een oog dat slaapt voor zijn plezier.
Het licht verlegt zijn grenzen al tot hier.
Mijn schaduw is een lange populier.
De hemelkoepel wordt van pakpapier.
Nog houden wij elkander in 't vizier.

Over de heide, door de ijle mist,
rinkelt de nacht aan kettingen omlaag
en gaat het deksel van de wereld dicht.

Tussen ons is vandaag alles beslist.
Morgen verschijnt Bert Bakker uit Den Haag.
Vannacht rijdt Eddy Hoornik naar Maastricht.