Maatstaf. Jaargang 2

[p. 234]

Gabriel Smit
In memoriam P.N. van Eyck

Ik heb u nooit gezien, gesproken nooit,
maar nu het leven zich in u voltooit
gaan mijn gedachten naar u uit. Want jaren
was mij uw stem nabij, klaar opgevaren
uit chaos om ons om; ik zag uw hand
en hart haar schikken in een vast verband,
streng, onverbiddelijk; ik zag de zinnen
zich voegen naar uw strakke wil, beginnen
en groeien aan uw inkeer, wijding en geduld.
Ik weet, dat gij mij nu verstaat. Mijn schuld
aan u heb ik beleden noch voldaan. Sterven
moest gij, dat ik zeggen zou: wat ik verwerven
mocht, het werd mijn deel ook omdat gij
mij meester waart. Dichten is zingen voorbij
toeval en voorlopig tijdsbestel, is delen
in de stem die uit de ene grond der vele
tekenen ons toekomt: de aanspreekbaarheid
van het toekomende, gekend binnen de tijd
als het aanvankelijke woord, voorsprong
der schepping en aller verzen oorsprong.
Dit tweezijn zinnende te achterhalen,
buigen over de oergrond van de taal, afdalen
binnen de diepten van haar grondstem, gij zijt
de meester die wij daartoe hebt geleid.
Dank ik daarvoor, dan weet ik: overbodig
is hulde die uw stilte niet verstaat, onnodig
het woord dat zegt wat gij hebt voorgezegd.
Verdergaan heeft mij uw voorbeeld opgelegd,
onherroepelijk dringen tot de eigenheden
van drift en wil zijn opgebrand, geen vrede
kennen dan voorbij het laatste woord.

[p. 235]

 

En zelfs dan - ik weet dat gij mij hoort -

 

dringt van uw hart het rusteloze reiken

 

nog verder door, zijn nacht en stilte blijken

 

van uw scheppingswil, trillen zij van

 

uw arbeid aan wat geen mensenstem kan

 

vatten: Gods eigen recht, zijn onuitsprekelijkheid,

 

te vestigen in het gesprokene. Heerlijkheid

 

en vloek van alle dichterschap, beleden

 

als kans en plicht van Godsvrede

 

binnen de orde van het hier. Altijd eis,

 

altijd onmogelijkheid, - ononderbroken reis

 

naar een gelouterd doel van zijn en komen:

 

een lied dat komt omdat het is, in stromen

 

van lichter zijn, waarvan het onze oorsprong is

 

en heden, doch alleen als komst. Ik mis

 

u, meester, op die weg. Gij zijt nu ingetreden,

 

gij zijt en gaat mij niet meer voor. Heden

 

vervult uw komen overal, doorlicht u, neemt

 

het onze van u op in eeuwig wezen en vervreemdt

 

u van mijn angst, mijn reiken over eeuwen

 

van ogenblik. Alleen het stille sneeuwen

 

van verzen, die gij hebt geschreven, mag

 

van u mij overkomen: de grauwe winterdag

 

zijt gij een hoog en ongebroken stralen,

 

dat woorden vonkende doet ademhalen.