Maatstaf. Jaargang 2

[p. 144]

Martha A. Muusses
Drie Scandinavische dichters

De Noorse schrijver Tarjei Vesaas (geb. 1897) had reeds een groot aantal romans uitgegeven, toen hij met zijn suggestieve symbolische roman over de bezetting Het huis in het donker (1945) plotseling naam maakte en in heel Scandinavië bekend werd. Met zijn laatste dichtbundel Het land der geheime vuren (1953) heeft hij bewezen, dat men ook als dichter rekening met hem moet houden. Al zijn later werk getuigt van een onafgebroken strijd om zich uit de chaos te redden en de heelheid te veroveren. Dikwijls slaagt hij erin, aan een eenvoudig beeld een tastbare realiteit te geven en het tevens symbolische grootheid en perspectief te verlenen. Hij schrijft een modern rijmloos vers met weinig uitgesproken rhythme.

Van Vesaas' latere romans zijn Het bleekveld (1946) en De toren (1948) het belangrijkst. De bundel De winden (1952) bevat naast een aantal innemende psychologische verhalen over kinderen ook enkele novellen met een wat gewilde symboliek.

Het werk van de Zweed Harry Martinson heeft van het begin af de aandacht getrokken door originele beelden en taalvondsten. Martinson is autodidact met een ruime en diepe belangstelling voor de natuur in het klein en in het groot. Nu alle landen al ontdekt zijn en er niets meer te ontdekken valt op de aarde, heeft deze wereldnomade zich twee uitwegen gevonden: de ene naar de onontdekte landen van het innerlijk, de andere het luchtruim in. Hij is de eerste, die het aangedurfd heeft, een science fiction-verhaal voor het onderwerp van een gedicht te kiezen. Dit Lied van Doris en Mima in de bundel Cicade (1953) is geschreven in gebonden vorm; anders schrijft Martinson meestal vrije rijmloze verzen.

Martinsons eerste twee boeken, schetsen over zijn zeemansjaren, zijn in het Nederlands verschenen onder de titel Van

[p. 145]

de stookplaat. Tot zijn beste boeken behoren verder zijn jeugdherinneringen De netels bloeien (1935) en De weg naar buiten (1936) en de roman over het zwerversleven De weg naar Klockrike (1948). Een van zijn meest karakteristieke dichtbundels is Passaten (1945).

De Franse voorvader van Paul la Cour (geb. 1902) vestigde zich in 1732 in Denemarken, de twintigste eeuwse nazaat heeft de verbindingen met Frankrijk weer aangeknoopt. Van 1923 tot 1930 woonde Paul la Cour in Frankrijk, waar hij vooral in kunstenaarskringen verkeerde, eerst als schilder, later als dichter en kunstcriticus. De invloed van expressionistische en surrealistische stromingen is in zijn werk merkbaar. Uit zijn tot dusver verschenen bundels, een twaalftal, gaf hij in 1951 een keuze uit Udvalgte Digte (1928-1951). In de laatste daarin opgenomen bundels begint wat hij zelf ‘een stromende verandering’ noemt. Toch blijft zijn vers een zeker gebonden metrum behouden en ook het rijm komt sporadisch als een rustpunt voor. De titels van deze latere verzamelingen zijn veelzeggend: Levende wateren (1946), Tussen schors en hout (1950). In een prozagedicht spreekt hij van ‘mijn vier elementen: vogels, bomen, het gras en de zee’.

Behalve gedichten heeft Paul la Cour een paar romans geschreven, en een verzameling Fragmenten van een dagboek (1948), waarin hij essentiële problemen van het dichterschap aanraakt.