Maatstaf. Jaargang 2

[p. 19]

Nes Tergast
[Gedichten]

La Paloma

Geen haven heeft voor La Paloma plaats.
Wij ankren daarom altijd buitengaats
(Maar houden stoom om plotsling weg te varen)
Wanneer het voor de afzet onzer waren
Of inname van leeftocht nodig is.
Tot een onschuldige gebeurtenis
Vermomd achter een opgepoetst gelaat
Doch sneller zeilend dan een lach vergaat;
In het geheim en met vernuft bewapend,
Zwart van het noodlot, door geluk gehavend;
Bemand met die de wereld zijn ontvlucht
Om een aftandse deugd en slaafse tucht,
Met ratten en verongelukte vrouwen
Die op dit leven en dit schip vertrouwen
En die gewend zijn aan ruw weer en vloeken,
Vraagt La Paloma niet waarnaar wij zoeken.
Ons duifje kent de rauwkost die wij spreken,
Wij kennen die van zijn vilaine streken.

Tussen de hemel en de zee bekneld,
Door geen verleden of wat komt gekweld,
Bouwen wij luchtkastelen op de dood.
O de oasen van gevaar en nood
In de woestijnen van gedwongen rust!
Typhonen nabij een grillige kust,
Orkanen in de Stille Oceaan
Waarbij de golven in de masten staan
Als witgekuifde vogels, windbestoven....
Chinese schuimers die wij weer beroven.

[p. 20]

 

Soms varen wij langs onbekende kusten

 

Waar altijd weer het op de dood beluste

 

Water verleidlijk zingt van een weids meer

 

En met een zwarte krijtlijn keer op keer

 

Een nauwe vlucht van cormoranen krast:

 

O ver van hier. Daar waar de dolkvis past

 

Op de piraten- en de muitersgraven

 

Ligt de binnenzee der sneeuwwitte raven;

 

Smal is haar ingang, rotsig haar kust,

 

Glanzend haar kleur van het goud dat er rust.

 

Slechts zij die vallen op de barricaden

 

Van een fel minnen en hartstochtlijk haten

 

Vinden eenmaal de weg. En op een morgen

 

Zien zij de kustlijn van het overmorgen....

 

 

 

Ai, ai, we leven weer. De zee is woest.

 

Ons schip danst een cancan en doet het goed.

 

Het weerlicht en het knettert en het dondert.

 

En wij, als gold het onze eerste zonde,

 

Richten ons minnen naar het wild rumoer.

 

De vrouwen, in hun kooien vastgesnoerd,

 

Zijn helser dan de kostelijke zee

 

En gillen luidkeels met het stormlied mee.

 

Steeds zwaarder walm van toeback en cognac....

 

Wij voelen ons steeds meer op ons gemak

 

Zolang ons duifje om ons leven gokt,

 

Gelijk een ongetemde mustang bokt,

 

Maar woester nog en nog krankzinniger....

 

De minnaressen steeds waanzinniger

 

Op het gefluit van de verbeten wind....

 

De wind is al wat ons aan 't leven bindt,

 

De harde zee doet ons dat aan de hel,

 

En aan de hemel het opwindend spel.

 

 

 

Tot in het schuimend hoogtij van het feest

[p. 21]

 

Nog slechts wat regen valt en het tempeest

 

Verraderlijk en plotseling ontaardt,

 

Het onweer afdrijft en de zee bedaart.

 

Vermoeid doorslapen wij twee maal de dag

 

En poetsen dan het koperen beslag

 

Van onze trouwe schuit tot fonklens op,

 

Schrobben haar huid met een welriekend sop,

 

Maken er weer een jongedame van

 

Die doet of zij geen ruw woord horen kan.

 

Vaak volgen daarop dagen van beklemming:

 

Geen storm, geen prooi, geen land en geen bestemming.

 

Dan dromen wij weer van dat roversmeer

 

Waarin de lusten zonder wederkeer

 

Als verontruste schepen binnenzeilen....

 

En dromend slijt ons vogeltje de mijlen.

 

 

 

Ai, ai, te zwerven wat kan 't schelen waar,

 

Of het er heet is en het aadmen zwaar,

 

Als wij dat meer maar vinden, zij aan zij:

 

Ratten en vrouwen, ons duifje en wij.

1939

[p. 22]

Geboorte

Ik ben geboren uit een diepzeevis
Nabij het vloeibaar middelpunt der aarde.
Onbreekbaar leek de weke duisternis
Voordat het water mijn gezicht aanvaardde.

Een minzaam wrakstuk brak de taaie cel
Waar ik in opgerold lag prijs gegeven,
En schrijlings zittend op een waterbel
Zoals er uit een bodemzucht opstegen,

Ben ik omhoog gereden, en de vademen
Aftellend die mij van het werveldier
Gescheiden hielden, kreeg ik in het ademen
Langzamerhand een grenzeloos plezier.

Er was een zon die licht schiep in mijn oog
Terwijl een maan mij spier na spier masseerde.
Ik zag hoe boven mij een regenboog
Altoos nieuwsgieriger van kleur acteerde.

Ik voedde mij met schelp en zeestervlees
En zoog mijn levenssap uit bloedkoralen.
Toen mijn met wier omkranste hoofd verrees
Boven het maansteenvlak der waterdalen

Begon voorzichtig iets dat op een stem
Geleek, zich te bevrijden en te zingen.

Maar zie, er was geen vreugde meer om hem
Die zonder duimstok toekwam op de dingen.

1940

[p. 23]

Kleine haven

Een kleine haven waar zich niets ontscheept
Dan soms een ster of een verdwaalde wind
Of een verlangen dat mij niet vergeet
Naar een geluid dat men op aarde vindt
En dat een oude ruimte opensluit,
Al was het maar van regen op een ruit.

In deze haven die wordt onderwoeld
Door een rivier die zonder oevers is
En zonder bedding, als een droefenis,
Wanneer en hoe ben ik er aangespoeld?

1940

Nes Tergast had nog wat oude gedichten liggen, die hij ‘wanneer er zich eens een goede gelegenheid toe voordeed misschien nog wel eens zou publiceren’. Maatstaf heeft gemeend, er goed aan te doen, hem die ‘goede gelegenheid’ meteen te verschaffen, en aan zijn ‘misschien’ evenzo meteen een einde te maken. In dit en in het Juli-nummer van Maatstaf zult U er daarom een aantal van aantreffen. Redactie