Lutherse Bijbel (1648)

Het iij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Verklaert ende bewijst d’ Apostel voorder de leere van de Rechtveerdigh-makinge des Menschen voor Godt. II. Weder-legt hy sommige tegen-werpingen des valsche Apostelen. III. Wijst hy aen het rechte gebruyck van de Wet.

I.1

O Ghy onverstandige Galaten! wie heeft u betoovert, dat ghy der waerheyt geen gehoor en geeft? ⁺ welcken Christus Iesus voor de oogen geschildert was, ende nu onder u gekruyst is?

+ 2 Cor. 11,3.

2

Dat wil ick alleen van u leeren: Hebt ghy den Geest ontfangen door de wercken des Wets, ofte door de predikinge van ’t geloove?

3

Zijt ghy soo onverstandigh? In den geest hebt ghy begonnen, wilt ghy ’t dan nu in den vleesche vol-eyndigen?

4

Hebt ghy dan soo veel te vergeefs geleden? Is’t anders te vergeefs.

5

Die u nu den Geest geeft, ende doet sulcke daden onder u, doet Hy’t door de wercken des Wets, ofte door de predikinge van ’t geloove?

6

Gelijck als Abraham Gode gelooft heeft, ⁺ ende het is hem gerekent ter gerechtigheyt:

+ Gen. 15,6. Rom. 4,3.

7

So bekent ghy immers nu, dat de gene die des geloofs zijn, dat zijn Abrahams kinderen.

8

Maer de Schrift heeft het te voren gesien, dat Godt de Heydenen door het geloove rechtveerdigh soude maken; daerom verkondigt sy den Abraham: ☜In u sullen alle Heydenen gesegent worden. ⁺

+ Gen. 12,3. cap. 18,18. cap. 22,18.

9

Also worden nu, die des geloofs zijn, gesegent met den geloovigen Abraham☞.

10

Want die met de wercken des Wets om-gaen, die zijn onder den vloeck. Want daer staet geschreven: ☜Vervloeckt zy yeder-man, ⁺ die niet en blijft in al het gene, dat geschreven staet in het Boeck des Wets, dat hy ’t doe☞.

+ Deut. 27,26.

11

Maer dat door de Wet niemant rechtveerdigh en wort voor Godt, is openbaer: ⁺ want ☜de Rechtveerdige sal sijn’s geloofs leven☞.

+ Hab. 2,4. Rom. 1,17.

12

Maer de Wet en is niet des geloofs; ⁺ maer, de Mensch diese doot, sal daer door leven.

+ Lev. 18,5. Ezech. 20.11, 13. Rom. 10,5.

13

Maer ☜Christus heeft ons verlost van den vloeck des Wets, doe Hy wiert een vloeck voor ons (want daer staet geschreven: Vervloeckt is yeder-man, ⁺ die aen ’t hout hangt).

+ Deut. 21,23.

14

Op dat de segeninge Abrahams onder de Heydenen komen soude in Christo Iesu, ⁺ ende wy also den beloofden Geest ontfangen souden, door het geloove☞.

+ Jes. 32,15. cap. 44,3.

15

^❧ Lieve Broeders, ick wil nae menschelijcke maniere spreken: Men veracht doch een’s Menschen Testament niet (wanneer ’t bevestigt is) ende men doet daer oock niet toe.

❧ Epistel op den 13 Son-dagh nae der H. Drie-vuldigheyt.

16

☜Nu is immers de beloftenisse Abraham ende sijnen Zade toe-geseyt. ⁺ Hy en spreeckt niet, Door de zaden, als door vele; maer als door een, Door uw’ Zaet, ’t welck is Christus☞.

+ Gen. 22,18.

17

Maer ick segge daer af: Het Testament, dat van Godt te voren bevestigt is op Christum, en wort niet te niete gemaeckt, dat de beloftenisse soude door de Wet op-houden; ⁺ welcke gegeven is over vierhondert ende dertigh jaren daer nae.

+ Exod. 12,40.

18

Want waer’t dat de erffenisse door de Wet verworven wierde, so en wierde sy niet door de beloftenisse gegeven: maer Godt heeftse Abraham door de beloftenisse vry geschoncken.

II.19

^a WAt sal dan de Wet? Sy is daer toe gekomen om der sonden wille, tot dat het Zaet komen soude, dien de beloftenisse geschiedt is; ende is gestelt van de Engelen, ^* door de hant des ^b Middelaers.

a Wat sal) Godt heeft Abraham de erffenisse, dat is, de gerechtigheyt ende het eeuwige leven uyt genade toe-geseyt: wat baet dan de Wet? Antwoort. De Wet openbaert ende vermeerdert de sonde, om dat sy veel eyscht, dat wy niet en vermogen: ende openbaertse daerom, dat wy erkennen, dat Godt uyt genade rechtveerdig make. Indien de Wet alleen genoegh was, om vroom te maken; wat behoefden wy de beloofde genade?

* Act. 7,53. Ebr. 2,2.

b Middelaers) Mosis, dewelcke een Middelaer tusschen Godt ende het volck was. Nu hadde men geenen Middelaer van doen gehadt, indien het volck de Wet hadde konnen hooren. Exod. 20,19. ende Deut. 5,5. Indien syse nu niet hooren en konnen, hoe kanse de Wet vroom maken? Maer Godt is eenigh, dat is, Hy is alleen, ende en heeft sijn’s gelijcken niet; daerom sonder eenen Middelaer met Hem niet en is te handelen, als oock Iob seyt.

20

Een Middelaer nu en is niet [een Middelaer] van eenen; maer Godt is eenigh.

21

[Hoe?] is dan de Wet tegen Godts beloftenissen? Dat zy verre. ☜Maer waer ’t datter een Wet gegeven ware, die levendigh maken konde, so quam de gerechtigheyt waerachtelijck uyt de Wet.

22

⁺⁺ Maer de Schrift heeft ’et al besloten onder de sonde; op dat de beloftenisse soude komen door het geloove in Iesum Christum, gegeven den genen, die daer gelooven☙">.

++ Rom. 3,9. cap. 11,21.

III.23

MAer eer dan het geloove quam, wierden wy onder de Wet verwaert, ende besloten op het geloove, datter geopenbaert soude worden.

24

Also is de Wet onse Tucht-meester geweest op Christum, op dat wy door het geloove souden rechtveerdigh worden.

25

Maer nu het geloove gekomen is, so en zijn wy niet meer onder den Tucht-meester.

[fol. 94r]

26

Want ☜ghy zijt alle Godts kinderen, ⁺ door het geloove in Christo Iesu.

+ Joh. 1,12. Gal. 4,5.

27

Want soo vele alsser van u gedoopt zijn, die hebben Christum aen-getogen☞.

28

Hier en is geen Iode noch Griecke; ⁺ hier en is geen knecht noch vrye; hier en is geen man noch wijf: want ghy zijt al te samen een in Christo Iesu.

+ 1 Cor. 12,13. Col. 3,11.

29

Zijt ghy nu Christi, so zijt ghy immers Abrahams zaet, ende nae de beloftenisse erf-genamen.