Lutherse Bijbel (1648)

Het iij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Worden sommige tegen-werpingen weder-leyt. II. ’t Besluyt van de leere, dat de gerechtigheyt niet en komt uyt de wercken des Wet. III. Wort bewesen, dat de gerechtigheyt uyt den geloove komt.

I.1

WAt hebben dan de Ioden voor voordeel? ofte wat baet de Besnijdinge?

2

Trouwens, ⁺ geheel veel. Ten eersten, so is haer toe-betrouwt wat Godt gesproken heeft.

+ Deut. 31,24. Ios. 24,26. Ies. 30,6. Ier. 30,12.

3

Maer dat sommige niet en gelooven aen dat selve, wat leyt daer aen? soude haer ongeloove Godts geloove te niete doen?

4

☜Dat zy verre. Het blijve veel meer alsoo, ⁺ Dat Godt waerachtigh is, ende alle Menschen ^a valsch; alsser geschreven staet: Op dat Ghy rechtveerdigh zijt in uwe woorden, ende over-wint wanneer Ghy geoordeelt wordt☞. ⁺

+ Psal. 116,11.

a Valsch) Godt houde gewis: maer wie op Menschen betrouwt, die mist.

+ Psal. 51,6.

5

Maer is ’t alsoo, dat onse ongerechtigheyt Godts gerechtigheyt prijst; wat willen wy seggen? Is dan Godt oock onrechtveerdigh, dat Hy daer over toornigh wort? (Ick spreke alsoo nae der Menschen wijse.)

6

Dat zy verre. Hoe soude Godt anders de werelt oordeelen konnen?

7

Want is ’t dat de waerheyt Godts door mijne leugen ^b heerlijcker wort tot sijnen prijs; waerom soude ick dan noch als een sondaer geoordeelt worden?

b Heerlijcker wort) David spreeckt Psal. 51,6. Aen u alleen hebbe ick gesondigt, ende quaet voor u gedaen; op dat Ghy rechtveerdigh zijt in uwe woorden, ende over-wint, wanneer Ghy geoordeelt wort, etc. dat luydt, als of men soude sonde doen, op dat Godt rechtveerdigh zy, gelijck hier S. Paulus oock aen-wijst; ende ’t en is doch niet alsoo. Maer wy sullen de sonden erkennen, die ons Godt voor schulden rekent: op dat Hy alsoo in sijne Wet waerachtigh ende rechtveerdigh erkent worde. Maer over dese erkentenisse twisten de werck-heyligen met Godt, ende willen hare wercken geen sonden laten zijn; ende moet alsoo Godt haer leugenaer, ende in sijne woorden geoordeelt zijn. So wil nu S. Paulus, dat niet de sonden Godt prijsen (andersins was het beter sondigen, dan goet doen) maer de belijdenisse der sonden prijst Godt ende sijne genade. Alsoo blijft Godt waerachtigh, ende alle Menschen leugenachtigh, die sulcx niet bekennen en willen; ende haer ongeloove maeckt Godts geloove geensins te niete: want hy wint doch, ende blijft waerachtigh.

8

Ende niet veel-meer alsoo doen (gelijck wy gelastert worden, ende als sommige spreken, dat wy seggen:) Laet ons quaet doen, op dat het goede daer uyt kome? welcker verdoemenisse is geheel recht.

II.9

WAt seggen wy dan nu? hebben wy een voor-deel? In geenerley maniere. ⁺ Want wy hebben te voren bewesen, dat beyde Ioden ende Griecken alle onder de sonde zijn.

+ Gal. 3,22.

10

☜Als dan geschreven staet: ⁺ Daer en is niemant die rechtveerdigh is, oock niet een.

+ Psal. 14,3. ende 53,4.

11

Daer en is niemant die verstandigh is; ⁺ daer en is niemant die nae Godt vraegt.

+ Psal. 14,2. ende 53,3.

12

Sy zijn alle af-geweken, ⁺ ende al te samen onnut geworden; daer en is niemant die goet doet, oock niet een.

+ Psal. 14,3. ende 53,4.

13

Hare kele is een open graf, ⁺ met hare tongen handelen sy bedriegelijck: adderen fenijn is onder hare lippen:

+ Psal. 5,10. ende 140,3.

14

Haer mont is vol van vloecken ende bitterheyt. ⁺

+ Psal. 10,7.

15

Hare voeten zijn snel om bloet te vergieten. ⁺

+ Prov. 1,16. Ies. 59,7.

16

In hare wegen is enckel ongeval ende hert-seer.

17

Ende den wegh des vredes en weten sy niet. ⁺

+ Ies. 59,8.

18

Daer en is geene vreese Godts voor hare oogen. ⁺

+ Psal. 36,2.

19

Maer wy weten, dat, wat de Wet seyt, dat seyt sy den genen die onder de Wet zijn; op dat aller mont toe-gestopt worde, ende de gantsche Werelt Gode schuldigh zy:

20

Daerom dat geen vleesch door des Wets wercken voor Hem rechtveerdigh zijn en magh; ⁺ want door de Wet komt kennisse der sonden☞.

+ Gal. 2,16. Rom. 7,7.

21

^* Maer nu is sonder toe-doen des Wets de gerechtigheyt, die voor Godt geldt, geopenbaert, ende betuygt door de Wet ende de Propheten.

* Gen. 15,6. cap. 22,18. Ies. 53,11. Ier. 23,6.

22

Maer ick segge van sulcke gerechtigheyt voor Godt, [die daer komt] door het geloove in Iesum Christum, tot allen, ende op alle, die daer gelooven:

23

Want hier en is geen onder-scheyt. ☜^{c +} Sy zijn altemael sondaers, ende haer ontbreeckt den roem, dien sy aen Godt hebben souden.

c Merckt dit, daer hy seyt: Sy zijn alle sondaers, etc. want dit is het hooft-stuck ende de middel-plaetse van desen Send-brief, ende de gantsche Schrift, namelijck, dat alle het gene sonde is, wat niet door ’t bloet Christi verlost, in ’t geloove rechtveerdigh wort. Daerom vat desen text wel: want hier leyt ter neder aller wercken verdienst ende roem, gelijck hy selfs hier seyt, ende blijft alleen enckel Godts genade ende eere.

+ Rom. 10,12. Gal. 3,28. Col. 3,11.

III.24

ENde worden sonder verdienst rechtveerdigh, uyt sijne genade, door de verlossinge, die door Christum Iesum geschiedt is:

25

Welcken Godt heeft voor-gestelt tot eenen ⁺⁺ Genaden-stoel, door het geloove in sijnen bloede; op dat Hy de gerechtigheyt, die voor Hem geldt, aen-biede daer in, dat Hy de sonde vergeeft, welcke

++ Ebr. 4,16.

[fol. 75v]

tot ^d hier toe gebleven was onder de goddelijcke verduldigheyt;

d Tot hier toe) Noch de Wet, noch geen goet werck en konde de sonde wegh-nemen:Christus ende de vergevinge moeste het doen.

26

Op dat Hy in dese tijden aen-bieden soude de gerechtigheyt, die voor Hem geldt: op dat Hy alleen rechtveerdigh zy, ende rechtveerdigh make den genen, die daer is des geloofs in Iesum☞.

27

Waer blijft nu de roem? hy is uyt. Door welcke Wet? door der wercken Wet? niet alsoo; maer door des geloofs Wet.

28

☜So houden wy ’t nu, dat de Mensch rechtveerdigh wort, sonder des Wets wercken, [alleen] door het geloove☞.

29

Oft is Godt alleen der Ioden Godt? En is Hy niet oock der Heydenen Godt? Ia vryelijck oock der Heydenen Godt:

30

Nademael een eenigh Godt is, die daer rechtveerdigh maeckt de Besnijdinge uyt het geloove, ende de Voor-huyt door het geloove.

31

Hoe? Doen wy dan de Wet te niete door het geloove? dat zy verre: maer wy ^e richten de Wet op.

e Richten op) Het geloove vervult alle wetten: de wercken vervullen niet eenen titel des Wets.