Lutherse Bijbel (1648)

Het ij. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Wort wijders bewesen, dat de gerechtigheyt niet uyt de wercken en kome. II. Worden sekere tegen-werpingen der Ioden weder-leyt.

I.1

DAerom, ô Mensch, en meugt ghy u niet ontschuldigen, so wie ghy zyt die daer oordeelt: want waer in ghy eenen anderen oordeelt, daer verdoemt ghy u selven in; nademael ghy effen dat selve doet, ⁺ dat ghy oordeelt.

+ Matth. 7.1, 2.

2

Want wy weten, dat Godts oordeel recht is over de gene, die sulcx doen.

3

Maer denckt ghy, ô Mensch, ghy die oordeelt de gene, die sulcx doen, ende doet oock dat selve, dat ghy den oordeel Godts ontloopen sult?

4

Ofte veracht ghy den rijckdom sijner goedertierenheyt, verduldigheyt ende ^a lanck-moedigheyt? ☜En weet ghy niet, dat Godts goedertierenheyt u tot boete leydt?

a Lanck-moedigheyt) in ’t Latijn, Tardus irâ. Ende is nae ’t Ebreeusch, Arech appaim, geseyt. Ende is eygentlijck eene deugt, die lancksaem toornigh wort, ende straft het onrecht. Maer verduldigheyt is, die ’t quaet verdraegt aen goet, lichaem ende eere, of het schoon met recht geschiedt. Goedertierenheyt is de lieflijcke weldaet onder malkanderen, ende een vriendelijck wesen.

5

Maer ghy, nae uw’ verstockt ende onboetveerdigh herte, hoopt u selven den toorn op den dagh des toorns, ende der openbaringe des rechtveerdigen oordeels Godts:

6

^* Welke geven sal eenen yegelijcken nae sijne wercken:

* Job 34,11. Psal. 62,13. Matth. 16,27. Apoc. 22,12.

7

Namelijck, prijs ende eere, ende een onverganckelijck wesen, den genen die met verduldigheyt in goede wercken trachten nae het eeuwige leven.

8

Maer den genen die daer kijfachtigh zijn, ende der waerheyt geen gehoor en geven, maer zijn gehoorsaem der ongerechtigheyt, ongenade ende toorn;

9

Droeffenisse ende angst over alle zielen der Menschen, die daer quaet doen, voor-namelijck der Ioden, ende [oock] der Griecken:

10

Maer prijs ende eere, ende vrede, allen den genen die daer goet doen, voor-namelijck den Ioden, ende [oock] den Griecken.

11

Want daer en is geen aensien des persoons voor Godt. ⁺

+ Deut. 10,17. 2 Paral. 19,7. Act. 10,34. Gal. 2,6. Ephes. 6,9.

12

Welcke sonder Wet gesondigt hebben, die sullen oock sonder Wet verloren worden: ende welcke aen de Wet gesondigt hebben, die sullen door de Wet veroordeelt worden.

13

Nademael voor Godt niet de gene die de Wet hooren, ⁺ rechtveerdigh en zijn, maer die de Wet doen, sullen rechtveerdigh zijn☞.

+ Matth. 7,21. Jac. 1,22.

14

Want is’t dat de Heydenen, die de Wet niet en hebben, ende nochtans ^b van nature doen des Wets wercken, die selve, dewijle sy de Wet niet en hebben, zijn sy haer selven eene Wet,

b Van nature) De natuerlijcke wet is: Wat ghy wilt, dat u gedaen, ende niet gedaen en worde van eenen anderen, dat doet, ende en doet oock niet, eenen anderen. Daer-in de geheele Wet Mosis begrepen is, gelijck Christus seyt Matth. 7,12. Aen welcke wet de Heydenen oock niet meer dan het uyterlijcke werck en doen: gelijck de Ioden aen de Wet Mosis. Ende het verklagen ende ontschuldigen is, dat d’eene sonde grooter is dan d’andere, tegen de Wet.

15

Daer mede, dat sy bewijsen, des Wets werck zy beschreven in haer herten; nademael hare concientie haer betuygt, daer toe oock de gedachten, die haer onder malkanderen verklagen, ofte ontschuldigen,

16

Op den dagh, als Godt het verborgen der Menschen door Iesum Christum oordelen sal, achter-volgens mijn Euangelium.

II.17

MAer siet toe, ghy heet een Iode, ende verlaet u op de Wet, ende beroemt u Godts;

18

Ende weet sijnen wille; ende dewijle dat ghy uyt de Wet onder-richt zijt, so beproeft ghy wat het beste zy te doen:

19

Ende vermeet u te zijn een leyder der blinden, een licht der gener die in de duysternisse zijn,

20

Een onderwijser der on-wijsen, een Leeraer der eenvuldigen; ghy hebt de forme, wat te weten ende recht is in de Wet.

21

Nu leert ghy andere, ende en leert

[fol. 75r]

u selven niet: ghy predikt, men en sal niet stelen; ende ghy steelt.

22

Ghy spreeckt, men en sal geen over-spel doen; ende ghy doet over-spel. U grouwelt voor de Afgoden; ende ^c ghy berooft Godt van ’t sijne.

c Berooft) Ghy zijt een Godts-dief, want Godt komt de eere toe, die nemen Hem alle de werck-heyligen.

23

Ghy beroemt u van de Wet; ende ont-eert Godt door over-tredinge des Wets.

24

^* Want om uwent wille wordt Godts Naem gelastert onder de Heydenen; alsser geschreven staet.

* Jes 52,5. Ezech 36.20, 23.

25

De Besnijdinge is wel nut, is ’t dat ghy de Wet houdt: maer is ’t dat ghy de Wet niet en houdt, so is uwe Besnijdinge alreede een voor-huyt geworden.

26

Is ’t nu dat de ^d Voor-huyt het recht in de Wet houdt; en meynt ghy niet, dat sijne voor-huyt voor eene Besnijdinge gerekent worde?

d Voor-huyt) Soo heet Paulus de Heydenen, om dat sy onbesneden zijn.

27

Ende alsoo sal, dat van nature een Voor-huyt is, ende de Wet volbrengt, u oordeelen, ghy die onder de letter ende de Besnijdinge zijt, ende een over-treder des Wets.

28

☜Want dat en is niet een Iode, die uyt-wendigh een Iode is: ⁺ oock en is dat geene Besnijdinge, die uyt-wendigh in den vleesche geschiedt:

+ Rom. 9,7. Gal. 6,15.

29

Maer dat is een Iode, die in-wendigh verborgen is; ende de Besnijdinge des herten is eene Besnijdinge, die in den ^e geest, ende niet in de letter geschiedt: wiens lof niet en is uyt de Menschen, maer uyt Godt☞.

e Geest heet, wat Godt in den Mensche boven de nature werckt. Letter heet, alle het doen der nature sonder den geest.