Lutherse Bijbel (1648)

Het xix. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Pauli handelingen te Ephesen, ende II. sijne vervolginge aldaer.

I.1

ENde het geschiedde, ⁺ doe Apollo te Corinthen was, dat Paulus door-wandelde de bovenste landen, ende quam tot Ephesen, ende vondt sommige Iongeren;

+ 1 Cor. 1,12.

2

Tot dien sprack hy: Hebt ghy den heyligen Geest ontfangen, doe ghy geloovigh geworden zijt? Sy spraken tot hem: Wy en hebben oock noyt gehoort, offer een heylige Geest is.

3

Ende hy sprack tot haer: Waer zijt ghy dan op gedoopt? Sy spraken: Op Iohannis Doop.

4

Maer Paulus sprak: ⁺ ☜Iohannes heeft gedoopt met den Doop der boete, ende seyde den volcke, dat sy souden gelooven in Dien, die nae hem komen soude, dat is, in Iesum, dat die Christus is☞.

+ Matth. 3,11. Marc. 1,4. Luc. 3,16. Joh. 1,26. Act. 1,5. cap. 11,16.

5

Doe sy dat hoorden, lieten sy haer doopen op den Naem des Heeren Iesu.

6

Ende doe Paulus de handen op haer leyde, quam de heylige Geest op haer; ende sy spraken met tongen, ende propheteerden.

7

Ende alle die mannen waren ontrent twaelve.

8

Maer hy ginck in de Schole, ende predikte vry drie maenden lanck, leerde ende over-redede haer van den Rijcke Godts.

9

Maer doe sommige verstockt waren, ende niet en geloofden, ende qualijck spraken van den wegh voor de menighte; weeck hy van haer, ende sonderde de Iongeren af, ende sprack dagelijcx in de Schole van eenen, die Tyrannus hiet.

10

Ende dat selve geschiedde twee iaren lanck, alsoo dat allen die in Asien woonden, het Woort des Heeren Iesu hoorden, beyde Ioden ende Griecken.

11

Ende Godt en werckte geen kleyne daden door de handen Pauli:

12

Alsoo dat sy oock van sijn huyt de sweet-doecken ende gordel-banden over de krancken hielden, ⁺ ende de sieckten van haer weken, ende de boose geesten van haer uyt-voeren.

+ Marc. 16,20. Act. 14,3.

13

Ende sommige van de om-loopende Ioden, die daer besweerders waren, onder-wonden haer den Naem des Heeren Iesu te noemen over de gene die boose geesten hadden, ende spraken: Wy besweeren u by Iesum, dien Paulus predikt.

14

Ende haerder waren seven sonen een’s Ioden, Skeva des Hoogen-priesters, die sulcx deden.

15

Maer de boose geest antwoordde, ende sprack: Iesum kenne ick wel, ende Paulum weet ick wel; maer wie zijt ghy?

16

Ende de Mensch, daer de boose geest in was, sprangh op haer, ende wiert harer machtigh, ende worpse onder hem; alsoo dat sy naeckt ende gewondet uyt den selven huyse ontvloden.

17

Ende datselve wiert bekent allen die tot Ephesen woonden, beyde Ioden ende Griecken: ende daer viel eene vreese over haer alle; ende de Naem des Heeren Iesu wiert hoogh gelooft.

18

Daer quamen ooc vele der gener, die geloovigh waren geworden, ende bekenden ende verkondigden wat sy ^a uyt-gericht hadden.

a Uyt-gericht) Met prediken, leeren, ende andere vruchten des Euangeliums.

19

Ende vele, die ydele [konsten] bedreven hadden, brachten de boecken te samen, ende verbrandense openbaerlijck, ende over-rekenden wat sy weerdigh waren, ende vonden des gelts ^b vijftigh duysent penningen:

b Vijftigh duysent penningen) Dat doet nae onse Hollandsche rekeninge vijftien duysent guldens. Een penninck doet een schellinck.

20

^* Alsoo machtelijck wies het Woort des Heeren, ende nam de over-hant.

* Act. 6,7. cap. 12,24.

21

Doen dat beschickt was, nam ⁺ Paulus voor in den geest, door Macedonien ende Achajen te reysen, ende nae Ierusalem te wandelen, ende sprack: Nae dat ick aldaer geweest ben, moet ick oock Romen sien.

+ Rom.15,25. Gal. 2,1.

22

Ende sondt twee die hem dienden, Timotheum ende Erastum, in Macedonien: maer hy vertoefde een wijle in Asien.

II.23

MAer daer verhief haer ontrent dien-selven tijt geene kleyne beroerte over desen wegh.

24

Want een, met name Demetrius, een gout-smit, die silveren tempelen van Diana maeckte, ende bracht dien van ’t hant-werck geen kleyn gewin toe:

25

Deselve vergaderde hy, ende de by-arbeyders des-selven hant-wercx, ende sprack: Lieve mannen, ghy weet, dat wy grooten toe-loop van desen handel hebben.

26

Ende ghy siet, ende hoort, dat niet alleen te Ephesen, maer oock by-nae in geheel Asien, dese Paulus veel volcx af-valligh maeckt, over-redet, ende spreeckt: ’t En zijn geene Goden, ⁺ die met handen gemaeckt zijn.

+ Psal. 115,4. Jer. 10,3.

27

Maer ’t en sal niet alleen onsen handel daer-toe komen, dat hy niet en gelde; maer oock de tempel der groote Godinne Diana en wort nergens voor geacht: ende daer-toe sal hare majesteyt onder-gaen, der welcker nochtans geheel Asien ende des werelts kloot Godts-dienst bewijst.

28

Als sy dat hoorden, wierden sy vol toorns, riepen ende spraken: Groot is de Diana der Ephesiers!

29

Ende de geheele stadt wiert vol gewoels: maer sy vielen eendrachtelick tot de Schouw-plaetse in, ende grepen Gajum ende Aristarchum uyt Macedonien, ⁺ Pauli reys-gesellen.

+ Act. 20,4. Col. 4,10.

30

Doe nu Paulus wilde onder ’t volck gaen, en lieten ’t hem de Iongeren niet toe.

31

Oock sommige der Oversten in Asien, die Pauli goede vrienden waren, sonden tot hem, ende vermaenden hem, dat hy hem op de Schouw-plaetse niet en soude begeven.

32

Sommige riepen aldus, sommi-

[fol. 67v]

ge anders; ende de Gemeynte was verwerret, ende het meerdere [deel] en wiste niet, waerom sy te samen gekomen waren.

33

Ende sommige van den volcke trocken Alexandrum voort, doe hem de Ioden voort-stieten: ende Alexander wenckte met de hant, ende wilde hem voor den volcke verantwoorden.

34

Maer doe sy gewaer wierden, dat hy een Iode was, verhief haer eene stemme van allen, ende riepen ontrent twee uyren lanc: Groot is de Diana der Ephesiers!

35

Doe nu de Cancelier het volck gestilt hadde, sprack hy: Ghy mannen van Ephesen, wat Mensch isser, die niet en weet, dat de stadt Ephesus is eene dienaeresse der groote Godinne Diane, ende des hemelschen Beelts?

36

Dewijle nu dat onweder-sprekelijck is, so soudet ghy immers stille zijn, ende niet onbedachts handelen.

37

Ghy hebt dese Menschen [hier] gebracht, die noch Kerck-roovers, noch lasteraers uwer Godinne en zijn.

38

Maer heeft Demetrius, ende die met hem van ’t hant-werck zijn, op yemant wat te seggen, so houdt men gerichte, ende daer zijn Lant-voogden: laetse haer onder malkanderen verklagen.

39

Maer wilt ghy yet anders handelen, so magh men ’t stichten in eene ordenlijcke Gemeynte.

40

Want wy staen in gevaer, dat wy om desen op-loop van heden verklaegt moghten worden; ende nochtans geene sake voor-handen en is, daer wy ons mede ontschuldigen moghten van sulcken op-roer. Ende doe hy sulcx geseyt hadde, liet hy de Gemeynte gaen.