Lutherse Bijbel (1648)

Het viij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Christus wil seker over-spelige vrouwe niet veroordeelen. II. Spreeckt met de Ioden van verscheyden leer-poincten. III. Wat op sulck gespreck is gevolgt.

I.1

MAer Iesus ginck aen den Olijf-bergh,

2

Ende des morgens vroegh quam Hy weder in den Tempel; ende alle het volck quam tot Hem: ende Hy sat neder ende leerde haer.

3

Maer de Schrift-geleerden ende Phariseën brachten eene vrouwe tot Hem, in over-spel gegrepen,

4

Ende steldense in ’t midden, ende spraken tot Hem: Meester, dese vrouwe is gegrepen op verscher daet in over-spel.

5

Ende Moses heeft ons in de Wet geboden, ⁺ sulcke te steenigen: wat segt Ghy?

+ Lev. 20,10. Deut. 22,22.

6

Maer dat spraken sy om Hem te versoecken, op dat sy eene sake tot Hem hadden. Maer Iesus buckte neder, ende schreef met den vinger op de aerde.

7

Als sy nu niet af en lieten Hem te vragen, richtede Hy Hem op, ende sprack tot haer: ⁺ Wie onder u sonder sonde is, die werpe den eersten steen op haer.

+ Deut. 17,7.

8

Ende buckte wederom neder, ende schreef op de aerde.

9

Maer doe sy dat hoorden, gingen sy uyt, d’ een nae den anderen, van den outsten aen: ende Iesus wiert alleen gelaten, ende de vrouwe in ’t midden staende.

10

Ende Iesus richtede Hem op; ende doe Hy niemant en sagh, dan de vrouwe, sprack Hy tot haer: Vrouwe, waer zijn sy, uwe beschuldigers? en heeft u niemant veroordeelt?

11

Ende sy sprack: Heere, niemant. Ende Iesus sprack: So en veroordeele Ick u oock niet. ⁺ Gaet henen, ende en sondigt voort-aen niet meer.

+ Ioh. 5,14.

II.12

DOe sprack Iesus weder tot haer-lieden, ende seyde: ☜Ick ben het licht der werelt; wie My nae-volgt, ⁺ die en sal niet wandelen in de duysternisse, maer sal het licht des levens hebben☞.

+ Ies. 42,16. Ioh. 1,9. cap. 9,5. cap. 12.35, 36.

13

Doe spraken de Phariseën tot Hem: Ghy getuygt van u selven; uw’ getuygenisse en is niet waer.

14

Iesus antwoordde, ende sprack tot haer: ⁺ Al waer ’t dat Ick van my selven getuygde, so is mijn getuygenisse waer; want Ick weet van waer Ick gekomen ben, ende waer Ick henen gae: maer ghy en weet niet, van waer Ick kome, ende waer Ick henen gae.

+ Ioh. 5,31.

15

Ghy oordeelt nae den vleesche; Ick en oordeele niemant.

16

Maer indien Ick oordeele, so is mijn oordeel recht: want Ick en ben niet alleen, maer Ick ende de Vader, die My gesonden heeft.

17

Oock staet in uwe Wet geschreven, ⁺ dat het getuygenisse van twee Menschen waer is.

+ Num. 35,30. Deut. 17,6. cap. 19,15. Matth. 18,16. 2 Cor. 13,1. Ebr. 10,28.

18

Ick ben ’t, ick die van My selven getuyge, ende de Vader, die My gesonden heeft, getuygt oock van My.

19

Doe spraken sy tot Hem: Waer is uwe Vader? Iesus antwoordde: Ghy en kent noch My, noch mijnen Vader. Waer ’t dat ghy My kendet, ⁺ so kendet ghy oock mijnen Vader.

+ Ioh. 14,9.

20

Dese woorden sprack Iesus by de Godts-kiste, doe Hy leerde in den Tempel: ende niemant en greep Hem: ⁺ want sijne uyre en was noch niet gekomen.

+ Ioh. 7,30.

21

Doe sprack Iesus weder tot haer: Ick gae wegh, ⁺ ende ghy sult My soecken, ende in uwe sonde sterven: waer Ick henen gae, daer en kont ghy niet henen komen.

+ Ioh. 7.33, 34. cap. 13,33.

22

Doe spraken de Ioden: Wil Hy dan Hem selven dooden, om dat Hy spreeckt: Waer Ick henen gae, daer en kont ghy niet henen komen?

23

Ende Hy sprack tot haer: Ghy zijt van beneden, Ick ben van boven; ⁺ ghy zijt van dese werelt, Ick en ben niet van dese werelt.

+ Ioh. 3,31.

24

So hebbe Ick u geseyt, dat ghy sterven sult in uwe sonden: want is ’t dat ghy niet en gelooft, dat Ick ’t ben, so sult ghy sterven in uwe sonden.

25

Doe spraken sy tot Hem: Wie zijt Ghy dan? Ende Iesus sprack tot haer: ^a Eerstelijck die, Ick die met u spreke.

a Eerstelijck) dat is, Ick ben uwe Prediker: wanneer ghy dat ten eersten gelooft, so sult ghy wel bevinden, wie Ick ben, ende anders niet.

26

Ick hebbe vele van u te seggen, ende te oordeelen: ^* maer die My gesonden heeft, is waerachtigh; ⁺ ende wat Ick van Hem gehoort hebbe, dat spreke Ick voor de werelt.

* Ioh. 7,28. Rom. 3,4.

+ Ioh. 3,32. cap. 5,30. cap. 15,15.

27

Maer sy en verstonden niet, dat Hy haer van den Vader seyde.

28

Doe sprack Iesus tot haer: Wanneer ghy ⁺ des Menschen Soon verhoogen sult, dan sult ghy bekennen, dat Ick’t ben, ende niet van My selven en doe; maer gelijck My mijn Vader geleert heeft, ⁺ so spreke Ick.

+ Ioh. 3,14. cap. 12,32.

+ Ioh. 3,11. cap. 7,16. cap. 12,49. cap. 14.10, 24.

29

^* Ende die My gesonden heeft, is met My. De Vader en laet My niet alleen, want Ick doe al-tijt wat Hem behaegt.

* Ioh. 14,10. cap. 16,32.

[fol. 49r]

30

Doe Hy sulcx sprack, geloofden vele in Hem.

31

Doe sprack nu Iesus tot de Ioden, die in Hem geloofden: ☜Is’t dat ghy blijven sult aen mijne reden, so zijt ghy mijne rechte Iongeren,

32

Ende sult de waerheyt bekennen; ⁺ ende de waerheyt sal u vry maken☞.

+ Rom. 6,18. Gal. 5,1. 1 Pet. 2,16.

33

Doe antwoordden sy Hem: Wy zijn Abrahams zaet, ⁺ ende en zijn noyt yemants knechten geweest; hoe segt Ghy dan: Ghy sult vry worden?

+ Ier. 2,14. Matth. 3,9.

34

Iesus antwoordden haer, ende sprack: ☜Voor-waer, voor-waer, Ick segge u: ⁺ Wie sonde doet, die is der sonden knecht.

+ Rom. 6,20. 2 Pet. 2,19. 1 Joh. 3.4, 8.

35

Maer de knecht en blijft niet eeuwighlijck in ’t huys; de soon blijft eeuwighlijck.

36

Is ’t dat u nu de Soon vry maeckt, ⁺ so zijt ghy recht vry☞.

+ Rom. 8,2.

37

Ick weet wel, dat ghy Abrahams zaet zijt: maer ghy soeckt my te dooden; want mijne reden en beklijft niet in u.

38

Ick spreke, ⁺ wat Ick van mijnen Vader gesien hebbe; so doet ghy, wat ghy van uwen vader gesien hebt.

+ Joh. 3,11. cap. 7,16. cap. 12,49. c. 14.10, 24.

39

Sy antwoordden, ende spraken tot Hem: Abraham is onse vader. Iesus spreeckt tot haer: ⁺ Indien ghy Abrahams kinderen waert, so dedet ghy Abrahams wercken.

+ Rom. 2,28. cap. 9,7.

40

Maer nu soeckt ghy my te dooden, eenen sulcken Mensch, ⁺ Ick die u de waerheyt geseyt hebbe, die Ick van Godt gehoort hebbe: dat en heeft Abraham niet gedaen.

+ Joh. 17,17.

41

Ghy doet uwes vaders wercken. Doe spraken sy: Wy en zijn niet on-echtelijck geboren; ⁺ wy hebben eenen Vader, Godt.

+ Mal. 2,10.

42

Iesus sprack tot haer: Ware Godt uwe Vader, so soudet ghy my lief hebben; want Ick ben uyt-gegaen, ende kome van Godt. ⁺ Want Ick en ben niet van my selven gekomen, maer Hy heeft my gesonden.

+ Joh. 5,43. cap. 7,29.

43

Waerom en kent ghy dan mijne sprake niet? want ghy en kont immers mijne woorden niet hooren?

44

Ghy zijt van den vader, ⁺ den Duyvel, ende nae uwes vaders lust wilt ghy doen: ⁺ ☜deselve is een moordenaer van aen-begin, ende en is niet staende gebleven in de waerheyt; want de waerheyt en is niet in hem: wanneer hy de leugen spreeckt, so spreeckt hy van sijn eygen; want hy is een leugenaer, ende een vader der selver☞.

+ 1 Joh. 3,8.

+ Gen 3,1. 2 Cor. 11,3. 1 Joh. 3,8. 2 Pet. 2,4. Jude 6.

45

Maer Ick, dewijle Ick de waerheyt segge, so en gelooft ghy my niet.

46

^❧ Wie onder u kan my van eene sonde over-tuygen? maer is’t dat Ick u de waerheyt segge, waerom en gelooft ghy my niet?

❧ Euangelium op den 5 Son-dagh in de Vasten, genoemt Iudica.

47

☜Wie van Godt is, ⁺ die hoort Godts woorden☞: daerom en hoort ghy niet, want ghy en zijt niet van Godt.

+ Ioh. 6,37. c. 10.26, 27. 1 Ioh. 4,6.

48

Doe antwoordden de Ioden, en-de spraken tot Hem: En seggen wy niet recht, dat Ghy een Samaritaen zijt, ⁺ ende hebt den Duyvel?

+ Ioh. 7,20. cap. 10,20.

49

Iesus antwoordde: Ick en hebbe geenen Duyvel; ⁺ maer Ick eere mijnen Vader, ende ghy ont-eert my.

+ Ioh. 7,18.

50

Ick en soecke niet mijne eere; maer daer is een, diese soeckt, ende oordeelt.

51

☜Voor-waer, voor-waer, Ick segge u: ⁺ Is ’t dat yemant mijn Woort houden sal, die en sal den doot niet sien in der eeuwigheyt☞.

+ Ioh. 5,24. cap. 11,25.

52

Doe spraken de Ioden tot Hem: Nu bekennen wy, dat Ghy den Duyvel hebt. Abraham is gestorven, ende de Propheten, ende Ghy spreeckt: Is ’t dat yemant ^b mijn Woort houdt, die en sal den doot niet smaken in der eeuwigheyt.

b Mijn woort) dat is van ’t Woort des geloofs oft Euangelium geseyt.

53

Zijt Ghy meerder dan onse vader Abraham? die gestorven is, ende de Propheten zijn gestorven. Wat maeckt Ghy van u selven?

54

Iesus antwoordde: Is ’t dat Ick my selven eere, so en is mijne eere niets. Maer daer is mijn Vader, die My eert, den welcken ghy segt: Hy zy uwe Godt.

55

Ende en kent Hem niet; ⁺ maer Ick kenne Hem. Ende waer ’t dat Ick seyde: Ick en kenne Hem niet, so wierde Ick een leugenaer, gelijck als ghy zijt: Maer Ick kenne Hem, ende houde sijn woort.

+ Ioh. 7.28, 29.

56

☜ ^c Abraham uwe vader wiert blijde, dat hy mijnen dagh sien soude: ⁺ ende hy sagh hem, ende verheugde hem☞.

c Abraham) Alle Heyligen van ’t begin der Werelt hebben het selve geloove in Christum gehadt, dat wy hebben, ende zijn rechte Christenen.

+ Gen. 17,17. Luc. 10,24. Ebr. 11,13.

57

Doe spraken de Ioden tot Hem: Ghy en zijt noch geen vijftigh jaer out, ende hebt Abraham gesien?

58

Iesus sprack tot haer: Voor-waer, voor-waer, Ick segge u: ☜Eer dan Abraham wiert, ben Ick☞.

III.59

DOe namen sy steenen op, dat sy op Hem wierpen. Maer Iesus verbergh Hem, ende ginck ten Tempel uyt☙.