Lutherse Bijbel (1648)

Het xvj. Capittel.

Heeft vier deelen: I. De gelijckenisse van den on-rechtveerdigen Huys-houder. II. Verklaringe der selver gelijckenisse van ’t rechte gebruyck der aerdsche goederen. III. Een bericht van de Wet, ende haer vervullinge; als oock van over-spel. IV. Van de rijcken man ende den armen Lazarus.

I.1

^❧ ENde Hy sprack oock tot sijne Iongeren: Daer was een rijck man, die hadde eenen Huys-houder, die wiert voor hem berucht, als of hy hem sijne goederen door-bracht hadde.

❧ Euangelium op den 9 Son-dagh nae der H. Drie-vuldigheyt.

2

Ende hy riep hem, ende sprack tot hem: Hoe hoore ick dat van u? doet rekeninge van uwe huys-houdinge; want ghy en meugt voort-aen geen Huys-houder [meer] zijn.

3

De Huys-houder sprack by hem selven: Wat sal ick doen? mijn Heere neemt het ampt van my: graven en kan ick niet, so schame ick my te bedelen.

4

Ick weet wel wat ick doen wil, wanneer ick nu van ’t ampt geset worde, dat sy my in hare huysen nemen.

5

Ende hy riep tot hem alle schuldenaers sijnes Heeren, ende sprack tot den eersten: Hoe veel zijt ghy mijnen Heere schuldigh?

6

Hy sprack: Hondert tonnen olye. Ende hy sprack tot hem: Neemt uwen brief, set u neder, ende schrijft haest vijftigh.

7

Daer nae sprack hy tot den anderen: Ende ghy, hoe veel zijt ghy schuldigh? hy sprack: Hondert mudden terwe. Ende hy sprack tot hem: Neemt uwen brief, ende schrijft tachtentigh.

8

Ende de Heere loofde den onrechtveerdigen Huys-houder, dat hy kloecke-

[fol. 38v]

lijck gedaen hadde: ☜want de kinderen deser Werelt zijn kloecker, dan de kinderen des lichts, in haren geslachte☞.

II.9

ENde Ick segge u oock; ☜Maket u vrienden met den on-rechtveerdigen ^a Mammon; op dat, wanneer ghy nu gebreck hebt, sy u aen-nemen in de eeuwige hutten☞☙.

a Mammon) is Ebreeusch, ende heet rijckdom.

10

Wie in ’t minste getrouw is, die is oock in ’t groote getrouw; ende wie in ’t minste on-rechtveerdigh is, die is oock in ’t groote on-rechtveerdigh.

11

So ghy nu in den ^b on-rechtveerdigen Mammon niet getrouw en zijt; wie wil u het waerachtige vertrouwen?

b Onrechtveerdigen) Hy heet Mammon onrechtveerdigh, om dat hy het onrechtveerdigh gebruyck onderworpen is. Vreemt, om dat hy niet en blijft, als het geestelijck goet, dat eeuwigh onse, ende waerachtigh is. Getrouw zijn in den Mammon, dien is goddelijck gebruycken, tot des naesten nuttigheyt. Wie dat niet en doet, die sal veel weyniger in ’t geestelijcke getrouw zijn: ja hy en sal niet met allen hebben.

12

Ende so ghy in ’t vreemde niet getrouw en zijt; wie wil u geven het gene, dat uwe is?

13

^* Geen huys-knecht en kan twee Heeren dienen: oft hy sal den eenen haten, ende den anderen lief hebben; ofte sal den eenen aen-hangen, ende den anderen verachten. ☜Ghy en kont niet Gode mitsgaders den Mammon dienen☞.

* Matth. 6,24.

14

Dat alles hoorden de Phariseën oock, ⁺ die waren gierigh, ende bespotten Hem.

+ Matth. 23,14.

III.15

ENde Hy sprack tot haer: Ghy zijt ’et, ghy die u selven rechtveerdigt voor de Menschen; maer ⁺⁺ Godt kent uwe herten: want ☜ ^/ wat hoogh is onder de Menschen, dat is een grouwel voor Godt☞.

++ 1 Sam. 16,7.

/ 1 Psal. 7,10.

16

^// De Wet ende de Propheten propheteren tot op Iohannem: ende van dier tijt aen wort het Rijck Godts door ’t Euangelium gepredikt, ende een yegelijck dringt met gewelt daer in.

// Matth. 11.12, 13.

17

☜Maer het is lichter, ⁺ dat Hemel ende Aerde vergaen, dan dat een titel aen de Wet valle☞.

+ Matth. 5,18.

18

Wie hem scheydt van sijnen wijve, ⁺ ende trouwt een ander, die doet over-spel: ende wie de af-gescheydene van den man trouwt, die doet oock over-spel.

+ Matth. 5,32. cap. 19,9. Marc. 10,11. 1 Cor. 7,10.

IV.19

^❧ ENde daer was een rijck man, die kleedde hem met purper ende kostelijck lijn-waet; ende leefde alle dage heerlijck ende in vreugden.

❧ Euangelium op den 1 Son-dagh nae der H. Drie-vuldigheyt.

20

Ende daer was een arm man, met name Lazarus, die lagh voor sijne deure, vol sweeren;

21

Ende begeerde hem te versadigen van de kruymen, die van des rijcken tafel vielen: doch quamen de honden, ende leckten hem sijne smeeren.

22

Ende het geschiedde, dat de arme sterf, ende wiert gedragen van de Engelen in Abrahams schoot: ende de rijcke sterf oock, ende wiert begraven.

23

Als hy nu in de Helle ende in de quale was, hief hy sijne oogen op, ende sagh Abraham van verre, ende Lazarum in sijnen schoot;

24

Riep ende sprack: Vader Abraham, ontfermt u mijner, ende sendt Lazarum, dat hy het uyterste sijns vingers in ’t water stippe, ⁺ ende verkoele mijne tonge: want ick lijde pijn in dese vlamme.

+ Jes. 66,24. Marc. 9,44.

25

Maer Abraham sprack: ⁺ Gedenckt, soon, dat ghy uw’ goet ontfangen hebt in uw’ leven; ende Lazarus daer tegen heeft het quaet ontfangen: maer nu wort hy getroost, ende ghy wordt gepijnigt.

+ Job. 21,13,

26

Ende boven dat alles, is tusschen ons ende u een groote klove bevestigt, so dat de gene, die daer wilden van hier af-varen tot u, en souden niet konnen, ende oock niet van daer tot ons over varen.

27

Doe sprack hy: So bidde ick u, vader, dat ghy hem sendt in mijns vaders huys.

28

Want ick hebbe noch vijf broeders: dat hy haer betuyge, op dat sy oock niet en komen in dese plaetse der quale.

29

Abraham sprack tot hem: ☜ ^{c *} Sy hebben Mosen ende de Propheten; laetse deselve hooren☞.

c Sy hebben) Hier is verboden den boldergeesten ende verschijnenden dooden te gelooven.

* Jes. 8,20. cap. 34,16. Joh. 5,39. Act. 17,11.

30

Maer hy sprack: Neen, vader Abraham; maer waer ’t datter een van de dooden tot haer ginge, so souden sy boete doen.

31

Hy sprack tot hem: ☜Hooren sy Mosen ende de Propheten niet, so en sullen sy oock niet gelooven, of yemant van den dooden op-stonde☞☙.