Lutherse Bijbel (1648)

Het xij. Capittel.

Heeft ses deelen: I. Iesus waerschouwt sijne Iongeren voor den suer-deegh der Phariseën. II. Vermaentse tot verduldigheyt in droeffenissen, etc. III. Weygert een Erf-deelder te zijn tusschen broeders, ende maent af van gierigheyt ende buyck-sorge; vermaent oock te gelijck tot waken tegen sijne toe-komste. IV. Propheteert de ketteryen ende ergernissen des Euangeliums halven. V. Bestraft de huychelaers, die sijne wonder-wercken niet en achteden. VI. Vermaent tot versoenlijckheyt.

I.1

HEt volck liep toe, ⁺ ende daer quamen sommige vele duysenden te samen, alsoo dat sy haer onder malkan-

+ Matth. 16,6. Marc. 8,15.

[fol. 36r]

deren traden. Doe begon Hy ende seyde tot sijne Iongeren: Ten eersten, wacht u voor den suer-deegh der Phariseën, ’t welck is de geveynstheyt.

2

Maer daer en is niet verborgen, ⁺ dat niet openbaer en worde; noch heymelijck, dat men niet en sal weten.

+ Matth. 10,26. Marc. 4,22. Luc. 8,17.

3

Daerom wat ghy in de duysternisse segt, dat sal men in ’t licht hooren: wat ghy spreeckt in ’t oore, in de kameren, dat sal men op de daken prediken.

II.4

MAer Ick segge u mijnen vrienden: ⁺ ☜En vreest u niet voor de gene, die het lichaem dooden, ende daer-nae niet meer doen en konnen.

+ Matth. 10,28.

5

Maer Ick wil u toonen, voor wien ghy u vreesen sult: Vreest u voor Dien, die, nae dat Hy gedoodt heeft, oock macht heeft te werpen in de Helle; ja, Ick segge u, voor Dien vreest u☞.

6

En verkoopt men niet vijf musschen om twee penningen? ⁺ nochtans en is voor Godt der selver niet een vergeten.

+ Matth. 10,29.

7

Oock zijn de hayren op uw’ hooft alle getelt: ⁺ daerom en vreest u niet; want ghy zijt beter dan vele musschen.

+ Matth. 10,30. Luc. 23,18.

8

Maer Ick segge u; ☜Wie My bekent voor de Menschen, ⁺ dien sal oock des Menschen Soon bekennen voor de Engelen Godts.

+ Matth. 10,32. Apoc. 2,17.

9

Maer wie My verloochent voor de Menschen, ⁺ die sal verloochent worden voor de Engelen Godts.

+ Matth. 10,33. Marc. 8,38. Luc. 9,26. 2 Tim. 2,12. 1 Ioh. 2,23.

10

^* Ende wie daer een woort spreeckt tegen des Menschen Soon, dien sal ’t vergeven worden: maer wie den heyligen Geest lastert, dien en sal ’t niet vergeven worden☞.

* Matth. 12.31, 42. Marc. 3.28, 29. Ebr. 6.4, 5, 6. cap. 10.26, 27. 1 Ioh. 5,16.

11

Maer wanneer sy u leyden sullen in hare Scholen, ⁺ ende voor de Overheyt, ende voor de Geweldigen; so en sorget niet, hoe ofte wat ghy antwoorden, ofte wat ghy seggen sult:

+ Matth. 10,19. Marc. 13,11. Luc. 21,14.

12

Want de heylige Geest sal u ter selver uyre leeren, wat ghy seggen sult.

III.13

ENde een uyt het volck sprack tot Hem: Meester, segt mijnen broeder, dat hy met my het erf deele.

14

Maer Hy sprack tot hem: Mensch, wie heeft my tot eenen richter ofte erf-deelder over u geset?

15

Ende sprack tot haer: ⁺ Siet toe, ende wacht u voor de gierigheyt; want niemant en leeft daer af, dat hy vele goederen heeft.

+ 1 Tim. 6,7.

16

Ende Hy seyde haer eene gelijckenisse, ende sprack: Daer was een rijck Mensch, diens velt hadde wel gedragen;

17

Ende hy dacht by hem selven, ende sprack: ⁺ Wat sal ick doen? ick en hebbe niet, daer ick mijne vruchten henen vergadere.

+ Sir. 11.17, etc.

18

Ende sprack: Dat wil ick doen; ick wil mijne schueren af-breken, ende grooter bouwen, ende wil daer in vergaderen, al wat my gewassen is, ende mijne goederen:

19

Ende wil seggen tot mijne ziele: ⁺ Lieve ziele, ghy hebt eenen grooten voor--raet op vele jaren; hebt nu ruste, eet, drinckt, ende hebt eenen goeden moet.

+ Eccles. 11,9. 1 Cor. 15,32. Iac. 5,5.

20

Maer Godt sprack tot hem: ⁺ Ghy sot, in deser nacht sal men uwe ziele van u eysschen; ⁺ ende wiens sal ’t zijn, dat ghy bereydt hebt?

+ Ier. 17,11.

+ Psal. 39,7.

21

Alsoo gaet het dien, ⁺ die hem schatten vergadert, ende en is niet rijck in Godt.

+ 1 Tim. 6,18.

22

Ende Hy sprack tot sijne Iongeren: ⁺ Daerom segge Ick u; ☜En sorget niet voor uw’ leven, wat ghy eten sult; oock niet voor uw’ lichaem, wat ghy aen-trecken sult.

+ Matth. 6,25. Phil. 4,6. 1 Tim. 6,8. 1 Petr. 5,7.

23

Het leven is meer dan de spijse; ende het lichaem meer, dan de kleedinge☞.

24

Aen-merckt de raven, ⁺ die en zaeyen niet, sy en maeyen oock niet, sy en hebben oock geenen kelder noch schuere; ende Godt voedtse nochtans: maer hoe veel zijt ghy beter dan de vogelen?

+ Iob. 39,3. Psal. 147,9.

25

Wie isser onder u, ⁺ of hy al daerom sorgt, die daer konde een elle lanck sijner grootte toe-setten?

+ Matth. 6,27.

26

Ist dat ghy dan het minste niet en vermeugt, waerom sorgt ghy voor ’t ander?

27

Aen-mercket de lelien op ’t velt, hoe sy wassen; sy en arbeyden niet, oock en spinnen sy niet: maer Ick segge u, dat oock Salomon in alle sijne heerlijckheyt niet en is bekleedt geweest, als een van dien.

28

Ist dan dat Godt het gras, dat heden op ’t velt staet, ende morgen in den oven geworpen wort, alsoo kleedt; hoe veel te meer sal Hy u kleeden, ghy kleyn-geloovige?

29

Daerom oock ghy, en vraget niet daer nae, wat ghy eten, ofte wat ghy drincken sult; ende en vaert niet om hooge.

30

Nae sulcken allen trachten de Heydenen in de Werelt: maer uwe Vader weet wel, dat ghy dit behoeft.

31

☜Doch trachtet nae het Rijck Godts, ⁺ so sal u dat altemael toe vallen.

+ Matth. 6,33.

32

En vreest u niet, ghy kleyne kudde; want het is uwes Vaders wel-behagen, u het Rijck te geven☞.

33

^a Verkoopt wat ghy hebt, ende geeft aelmoessen. ☜Maeckt u buydels, die niet en verouden; ^* eenen schat, die nimmer-meer af en neemt in den Hemel, daer geen dief by en komt, ende dien geene motten en eten.

a Verkoopen, verlaten, versaken, haten, niet besitten, geene schatten vergaderen, niets hebben, etc. is alles geseyt in die meyniginge, dat men ’t boven Godt ende sijn Woort niet lief hebben, noch soecken en sal; maer als S. Paulus seyt, 1 Cor. 7,29. Tanquam non habentes.

* Matth. 6.19, 20. cap. 19,21. Luc. 16,9. 1 Tim. 6,19.

34

Want waer uwen schat is, daer sal oock uw’ herte zijn☞.

35

⁺ Laet uwe lendenen om-gordet zijn, ende uwe lichten branden.

+ Eph. 6,14. 1 Petr. 1,13.

36

Ende zijt gelijck den Menschen, die op haren Heere wachten, wanneer hy op-breken sal van de bruyloft: op dat, wanneer hy komt, ende aen-klopt, sy hem terstont op-doen.

37

⁺⁺ Saligh zijn die knechten, die de Heere, als hy komt, wakende vindt! voor-waer, Ick segge u, hy sal hem op-schorten, ende salse aen de tafel setten, enve voor haer gaen, ende haer dienen.

++ Apoc. 16,15.

[fol. 36v]

38

Ende is ’t dat hy komt in de tweede wake, ⁺ ende in de derde wake, ende sal’t alsoo vinden, saligh zijn dese knechten.

+ Matth. 24,42.

39

Maer dat sult ghy weten, ⁺ waer ’t dat een huys-heere wiste, in welcke uyre de dief komen soude, so waeckte hy, ende en liet in sijn huys niet breken.

+ 1 Thess. 5,2. 2 Petr. 3,10. Apoc. 3,3. cap. 16,15.

40

Daerom weest ghy oock bereydt: ⁺ want des Menschen Soon sal komen in die uyre, als ghy ’t niet en meynt.

+ Matth. 25,13. Marc. 13,33. Luc. 21,34. 1 Thess. 5,6.

41

Doe sprack Petrus tot Hem: Heere, segt Ghy dese gelijckenisse tot ons, ofte oock tot allen?

42

Ende de Heere sprack: ⁺ Welck een groot dinck is ’t om eenen getrouwen ende kloecken huys-houder, den welcken sijn Heere set over sijn gesin, dat hy haer ter rechter tijt hare toe-behoorte geve?

+ Matth. 24,45. cap. 25,21. 1 Cor. 4,2.

43

Saligh is die knecht, welcken sijn Heere vindt alsoo doende, wanneer hy komt.

44

Voor-waer Ick segge u: hy sal hem over alle sijne goederen setten.

45

Maer is ’t dat deselve knecht in sijn herte seggen sal: Mijn Heer vertoeft te komen; ende begint te slaen de knechten ende dienst-maegden, oock te eten ende te drincken, ende hem vol te suypen:

46

So sal des-selven knechts Heere komen ten dage, als hy ’t niet en vermoedt, ende ter uyre, die hy niet en weet, ende sal hem in stucken houwen, ende sal hem sijnen loon geven, met den on-geloovigen.

47

☜Maer de knecht, ⁺ die sijns Heere wille weet, ende en heeft hem niet bereydt, oock niet na sijnen wille gedaen, die sal vele slagen moeten lijden.

+ Jac. 4,17.

48

Maer die hem niet en weet, ende heeft nochtans gedaen, dat der slagen weerdigh is, die sal weynigh slagen lijden. Want wien veel gegeven is, by dien sal men veel soecken; ende wien veel bevolen is, van dien sal men veel eyschen☞.

IV.49

ICk ben gekomen, dat Ick een ^b vyer aen-steke op Aerden: wat wilde Ick liever, dan dattet al-reede brande!

b Vyer) Hy spreeckt nae’t spreeck-woort: Ick wil een vyer aen-steken, dat is, Ick wil eenen onvrede aen-richten door’t Euangelium, etc. ende ick wilde dattet al-reede geschiet ware. Maer Ick moet te vooren mijn leven daer by op-setten: ende Ick verlange daer nae.

50

^* Maer Ick moet my te voren laten doopen met eenen doop: ende hoe is my soo bange, tot dat hy vol-bracht worde!

* Matth. 20.22, 23. Marc. 10,38.

51

⁺ Meynet ghy, dat Ick gekomen ben om vrede te brengen op Aerden? Ick segge, Neen; maer twee-dracht.

+ Matth. 10,34.

52

Want van nu aen, sullen vijf in een huys on-eens zijn, drie tegen twee, ende twee tegen drie.

53

⁺⁺ De vader sal zijn tegen den soon, ende de soon tegen den vader; de moeder tegen de dochter, ende de dochter tegen de moeder; de schoon-moeder tegen de schoon-dochter, ende de schoon-dochter tegen de schoon-moeder.

++ Mich. 7,6.

V.54

ENde Hy sprack totten volcke: ⁺ Wanneer ghy eene wolcke siet op-gaen van ’t Westen, so segt ghy terstont: Daer komt een regen. Ende het geschiedt alsoo.

+ Matth. 16,2.

55

Ende wanneer ghy siet den Zuy-den wint waeyen, so segt ghy: Het sal heet worden. Ende het geschiedt alsoo.

56

Ghy huychelaers, de gedaente der Aerden ende des Hemels ^c kont ghy proeven; maer hoe en proeft ghy dese tijt niet?

c Kont ghy sien, hoe ’t met de creaturen gaet: waerom en siet ghy oock niet, waer ’t u schort.

57

Maer waerom en oordeelt ghy niet aen u selven, wat recht is?

VI.58

ALs ghy nu met uwe weder-partye voor den Vorst gaet, ⁺ so doet neerstigheyt op den wegh, dat ghy van hem los wordt; op dat hy misschien u niet voor den Richter en trecke, ende de Richter over-levere u den stock-meester, ende de stock-meester werpe u in de gevanckenisse.

+ Matth. 5.25, 26.

59

Ick segge u: Ghy en sult van daer niet uyt-komen, tot dat ghy de allerlaetste mijte betaelt.