Lutherse Bijbel (1648)

Het ij. Capittel.

Heeft vier deelen: I. Van Christi geboorte, ende hare openbaringe. II. Van sijne besnijdinge. III. Van sijne voor-stellinge in den Tempel, ende wat van Simeon ende Hanna geschiedt zy. IV. Hoe het kint Iesus verloren, ende in den Tempel weder zy gevonden geworden.

I.1

^❧ ENde het geschiedde te dier tijt, datter een Gebodt van den Keyser Augusto uyt-ginck, dat de geheele Werelt ^a geschat wierde.

❧ Euangelium op den Kers-dagh.

a Geschat) Schatten is hier, dat een yegelijck heeft moeten een oort van een gulden geven van elck hooft.

2

Ende dese schattinge was de aller-eerste; ende geschiedde ter tijt, doe Cyrenius Lant-voogt in Syrien was.

3

Ende alle-man ginck, dat hy hem liete schatten, een yegelijck in sijne stadt.

4

Doe maeckte hem Ioseph oock op uyt Galilea, uyt de stadt Nazareth, in ’t Ioodsche lant, ⁺ tot de stadt Davids, die daer heet Beth-lehem; daerom, dat hy van den Huyse ende geslachte Davids was:

+ 1 Sam. 16,4. Matth. 1,1. Joh. 7,42.

5

Op dat hy hem liete schatten met Maria sijnen onder-trouwden wijve, die bevrucht was.

6

Ende als sy aldaer waren, quam de tijt, dat sy baren soude.

7

Ende sy baerde haren eersten Soon, ⁺ ende wondt Hem in windelen, ende leyde Hem in eene kribbe: want sy en hadden anders geene plaetse in de herberge.

+ Matth. 1,25.

8

Ende daer waren herders in de selve contreye op ’t velt, by de hutten, die hoedden des nachts hare kudde.

9

Ende siet, des Heeren Engel tradt tot haer, ende de klaerheyt des Heeren omscheense; ende sy vreesden seer.

10

Ende de Engel sprack tot haer: ☜En vreest u niet; siet, ick verkondige u groote vreugde, die allen volcke geschieden sal.

11

Want u is heden de Heylant geboren, welcke is, Christus de Heere in de stadt Davids☞.

12

Ende dat hebt tot een teecken: Ghy sult het Kint vinden in windelen gewonden, ende in eene kribbe liggen.

13

Ende terstont was daer by den Engel de menighte der Hemelscher heyr-scharen, die loofden Godt, ⁺ ende spraken:

+ Dan. 7,10. Apoc. 5,11.

14

☜Eere zy Godt in de hooghte, ende vrede op Aerden, ende den Menschen een ^b wel-behagen☙☞!

b Wel-behagen) Dat de Menschen daer van lust ende liefde hebben sullen tegen Godt ende onder malkanderen: ende dat selve met danck aen-nemen, ende daer over alles met vreugde laten ende lijden.

15

Ende doe de Engelen van haer ten Hemel voeren, spraken de herders onder malkanderen: Laet ons nu gaen nae Beth-lehem, ende sien de geschiedenisse, die daer geschiedt is, die ons de Heere kont gedaen heeft.

16

Ende sy quamen haestelijck, ende vonden beyde Mariam ende Ioseph, daer toe het Kint in de Kribbe liggen.

17

Ende doe sy ’t gesien hadden, verbreydden sy het woort, welck tot haer van dit Kint geseyt was.

18

Ende alle, daer ’t voor quam, verwonderden haer over de reden, die haer de herders geseyt hadden.

19

Maer Maria onthieldt alle dese woorden, ende over-leydese in haer herte.

20

Ende de herders keerden wederom, presen ende loofden Godt over alles, dat sy gehoort ende gesien hadden; als dan tot haer geseyt was.

II.21

^❧ ENde doe acht dagen om waren, ⁺ dat het Kint besneden wierde, ^* doe wiert sijnen Naem genoemt, IESUS; welcke genoemt was van den Engel, eer hy in Moeders lichaem ontfangen wiert☙.

❧ Euangelium op den nieuwen jaers dagh.

+ Gen. 17,12. Lev. 12,3.

* Matth. 1,21. Luc. 1,31.

III.22

^❧ ENde doe de dagen harer reyniginge ^* nae de Wet Mosis quamen, brachten sy Hem te Ierusalem, op dat sy Hem voor-stelden den Heere:

❧ Euangelium op den dagh der reyniginge Marie.

* Lev. 12,6.

23

(Als dan geschreven staet in de Wet des Heeren: ⁺ ☜Al wat manlijck is, dat ten eersten de moeder breeckt, sal den Heere geheyligt heeten☞.

+ Exod. 13,2. cap. 22,29. cap. 34,20. Num. 8,13. cap. 18.16, 17.

24

Ende dat sy gaven het offer, ⁺ nae dien geseyt is in de Wet des Heeren, een paer tortel-duyven, ofte twee jonge duyven.

+ Lev. 12,8.

25

Ende siet, een Mensch was te Ierusalem, met name Simeon, ende deselve Mensch was vroom ende Godt-vreesende, ende wachtede op den troost Israëls; ⁺ ende de heylige Geest was in hem.

+ Jer. 14,8. Hagg. 2,8.

[fol. 29r]

26

Ende hem was een antwoort geworden van den heyligen Geest, hy en soude den doot niet sien, hy hadde dan te vooren den Christum des Heeren gesien.

27

Ende hy quam uyt bewegen des Geestes in den Tempel. Ende doe de Ouders het Kint Iesum in den Tempel brachten, dat sy voor Hem deden, als men plagh nae de Wet.

28

Doe nam hy Hem op sijne armen, ende loofde Godt, ende sprack:

29

☜Heere, nu laet Ghy uwen Dienaer in vrede ^c varen, als Ghy geseyt hebt:

c Vrede varen) dat is, Nu wil ick vrolijck sterven.

30

Want mijne oogen hebben uwen Heylant gesien;

31

Welcken Ghy bereydt hebt voor alle volckeren:

32

Een Licht tot verlichtinge der Heydenen, ⁺ ende tot prijs uw’s volcks Israëls☞☙.

+ Ies. 42,6. cap. 49,6. Act. 13,47.

33

^❧ Ende sijn Vader ende Moeder verwonderden haer dies, dat van Hem geseyt wiert.

❧ Euangelium op den 1 Son-dagh nae den Kers-dagh.

34

Ende Simeon segendese, ende ende sprack tot Mariam sijne Moeder: ☜Siet, ⁺ dese wort geset tot eenen val ende op-standinge veler in Israël, ende tot een ^* teecken, dien weder-sproken wort.

+ Ies. 8,14. Rom 9,32. 1 Petr. 2,8.

* Act. 28,22.

35

Ende een sweert sal door uwe ziele dringen, op dat veler herten gedachten openbaer worden☞.

36

Ende daer was eene Prophetersse Hanna, eene dochter Phanuëls, van ’t geslachte Aser; die was wel bedaegt, ende hadde geleeft seven jaer met haren man, nae haren maegdom:

37

Ende was nu eene weduwe by vier-en-tachtentigh jaren, die en quam nimmer-meer van den Tempel, dienende Godt met vasten ende bidden dagh ende nacht.

38

Deselve tradt oock daer toe, ter selver uyre, ende prees den Heere, ende sprack van Hem tot allen, ⁺ die op de verlossinge te Ierusalem wachteden.

+ Marc. 15,43.

39

Ende doe sy ’t alles vol-eyndet hadden, nae de Wet des Heeren, keerden sy weder in Galileam, tot hare stadt Nazareth.

40

Ende het Kint wies, ⁺ ende wiert sterck in den Geest, vol wijsheyt; ende Godts genade was by Hem☙.

+ Luc. 1,80.

IV.41

^❧ ENde sijne Ouders gingen alle ^* jaer nae Ierusalem op het Paesch-feest.

❧ Euangelium op den 1 Son-dagh nae der H. drie Koningen.

* Exod. 23.15, 17. Lev. 23,5. Deut. 16.1, 16.

42

Ende doe Hy twaelf jaren out was, gingen sy op nae Ierusalem, nae de gewoonte des Feestes.

43

Ende doe de dagen vol-eyndt waren, ende sy weder t’ huys gingen, bleef het Kint Iesus te Ierusalem; ende sijne Ouders en wisten ’t niet.

44

Maer sy meynden, Hy ware onder ’t geselschap: ende quamen eene dagh-reyse, ende sochten Hem onder de Magen ende bekenden.

45

Ende doe sy Hem niet en vonden, gingen sy wederom nae Ierusalem, ende sochten Hem.

46

Ende het geschiedde nae drie dagen, vonden sy Hem in den Tempel sitten, midden onder de Leeraers, dat Hy haer aen-hoorde, ende haer vraegde.

47

Ende alle die Hem aen-hoorden, ⁺ verwonderden haer sijns verstants, ende sijner antwoort.

+ Matth.7,28. Marc. 1,22. Luc. 4.22, 32. Ioh. 7,15.

48

Ende doe sy Hem sagen, ontsetteden sy haer; ende sijne Moeder sprack tot Hem: Mijn Soon, waerom hebt Ghy ons dat gedaen? siet, uwe vader ende ick hebben u met smerten gesocht.

49

Ende Hy sprack tot haer: Wat is’t dat ghy my gesocht hebt? en weet ghy niet, ⁺ dat Ick zijn moet in ’t gene dat mijnes Vaders is?

+ Ioh. 4,34. cap. 17,4.

50

Ende sy en verstonden dat woort niet, dat Hy met haer sprack.

51

Ende Hy ginck met haer af, ende quam tot Nazareth, ende was haer onderdanigh: ende sijne Moeder behieldt alle dese woorden in haer herte.

52

Ende Iesus nam toe aen wijsheyt, ⁺ ouderdom, ende genade by Godt ende de Menschen☙.

+ Luc. 1,80.