Lutherse Bijbel (1648)

Het iiij. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Christus verhaelt ende verklaert de gelijckenisse van den zaet-zaeyer. II. Belooft de uyt-breydinge des Euangeliums. III. Waerschouwt voor de na-latigheyt in ’t Apostel-ampt. IV. Van ’t zaet, dat allengskens tot sijne rijpigheyt op-wast; ende van ’t mostaert-koorn. V. Christus stilt het onweder op de Zee.

I.1

ENde Hy begon wederom te leeren aen de Zee; ⁺ ende veel volcx vergaderde tot Hem, alsoo dat Hy moeste in een schip treden, ende op ’t water sitten: ende al het volck stont op ’t lant aen de Zee.

+ Matth. 13,1. Marc. 3,9. Luc. 8,4.

2

Ende Hy predikte haer lange door gelijckenissen; ende in sijne predicatie sprack Hy tot haer:

3

Hoort toe! Siet, een zaet-zaeyer ginck uyt om te zaeyen.

4

Ende het geschiedde, als hy zaeyde, viel sommigh by den wegh: doe quamen de vogelen onder den Hemel, ende aten ’t op.

5

Sommigh viel in ’t steen-achtige [lant,] daer het niet veel aerde en hadde; ende ginck terstont op, om dat het geen diepe aerde en hadde.

6

Doe nu de Sonne op-ginck, verwelckte ’t: ende dewijle het geene wortel en hadde, verdorde ’t.

7

Ende sommigh viel onder de doornen; ende de doornen wiessen op, ende verstickten ’t, ende het en bracht geen vrucht.

8

Ende sommigh viel op een goet lant, ende bracht vrucht, die daer toe-nam ende wies; ende sommigh droegh dertigh-vout, ende sommigh tsestigh-vout, ende sommigh hondert-vout.

9

Ende Hy sprack tot haer: Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.

10

Ende doe Hy alleen was, ⁺ vraegden Hem van dese gelijckenisse die by Hem waren, met de Twaelve.

+ Matth. 13,10. Luc. 8,9.

11

Ende Hy sprack tot haer: ⁺ U is ’t gegeven de verborgentheyt des Rijcks Godts te weten; ⁺ maer dien die daer buyten zijn, geschiedt’et altemael door gelijckenissen:

+ Matth. 11,25. 2 Cor. 2,14.

+ 2 Cor. 3,14.

12

Op dat sy ’t met siende oogen sien, ⁺ ende nochtans niet en erkennen; ende met hoorende ooren hooren, ende nochtans niet en verstaen: op dat sy haer niet t’ eeniger-tijt en bekeeren, ende hare sonden hen vergeven worden.

+ Ies. 6,9. Matth. 13.13, etc. Luc. 8,10. Ioh. 12,40. Act. 28,26. Rom. 11,8.

13

Ende Hy sprack tot haer: En verstaet ghy dese gelijckenisse niet; hoe sult ghy dan de andere alle verstaen?

14

De zaet-zaeyer zaeyt het Woort.

15

Maer dese zijn ’t, die by den wegh

[fol. 19v]

zijn, waer het Woort gezaeyt wort; ende als sy ’t gehoort hebben, so komt terstont de Satan, ende neemt het woort wegh, dat in haer herte gezaeyt was.

16

Alsoo oock die zijn ’t, die op ’t steenachtige lant gezaeyt zijn; wanneer sy het Woort gehoort hebben, nemen sy ’t terstont met vreugden aen:

17

Ende en hebben geen wortel in haer, maer sy zijn wanckelbaer; wanneer daer droeffenisse ofte vervolginge om des Woorts wille op-staet, so ergeren sy haer terstont.

18

Ende dese zijn ’t, die onder de doornen gezaeyt zijn, die het Woort hooren;

19

Ende de sorgen deser werelt, ⁺ ende de bedriegelijcke rijckdom, ende vele andere lusten gaen daer-in, ende versticken het Woort; ende het blijft sonder vrucht.

+ Matth. 19,23. Marc. 10,23. Luc. 18,24. 1 Tim. 8,17.

20

Ende dese zijn ’t, die op een goet lant gezaeyt zijn, die het Woort hooren, ende nemen ’t aen, ende brengen vrucht; sommige dertigh-vout, ende sommige tsestigh-vout, ende sommige hondert-vout.

II.21

ENdeHy sprack tot haer: ⁺ Ontsteeckt men oock een licht, dat men ’t onder eenen schepel, oft onder eene tafel sette? Geensins: maer dat men ’t op eenen kandelaer sette.

+ Matth. 5,15. Luc. 8,16. cap. 11,33.

22

Want ☜daer en is niet verborgen, ⁺ dat niet openbaer en worde; ende daer en is niet heymelicx, dat niet te voorschijn en kome.

+ Matth. 10,26. Luc. 8,17. cap. 12,2.

23

Wie ooren heeft om te hooren, die hoore☞.

III.24

ENde Hy sprack tot haer: Siet toe, wat ghy hoort. Met welcke mate ghy metet, ⁺ sal men u weder meten; ende men sal u, ghy die dit hoort, noch wat toe-geven.

+ Matth. 7,2. Luc. 6,38.

25

Want ☜wie daer heeft, ⁺ dien wort gegeven; ende wie niet en heeft, van dien sal men oock nemen dat hy heeft☞.

+ Matth. 13,12. cap. 25,29. Luc. 8,18. cap. 19,26.

IV.26

ENde Hy sprack: Het Rijcke Godts is dusdanigh, als wanneer een Mensch zaet op ’t lant werpt,

27

Ende slaept, ende staet op nacht ende dagh: ende het zaet gaet op, ende wast, dat hy ’t niet en weet.

28

(Want de aerde brengt van haer selven ten eersten het gras, daer nae de ayren, daer nae de volle terwe in de ayren.)

29

Maer wanneer sy de vrucht gebracht heeft, so schickt hy terstont de sickelen daer henen; want de oogst is daer.

30

Ende Hy sprack: ⁺ Waerby willen wy het Rijck Godts vergelijcken? ende door welcke gelijckenisse willen wy het voor-beelden?

+ Matth. 13,31. Luc. 13,18.

31

Gelijck als een mostaert-koorn, wanneer dat gezaeyt wort op ’t lant, so isset het kleynste onder alle zaden op aerden.

32

Ende wanneer ’t gezaeyt is, so neemt het toe, ende wort grooter dan alle moes-kruyden, ende krijgt groote tacken, alsoo dat de vogelen onder den Hemel onder sijne schaduwe woonen konnen.

33

Ende door vele sulcke gelijckenissen seyde Hy haer het Woort, ⁺ nae dat sy ’t hooren konden:

+ Matth. 13,34.

34

Ende sonder gelijckenisse en sprack Hy niet tot haer; maer in sonderheyt leyde Hy ’t sijnen Iongeren alles uyt.

V.35

ENde op den selven dagh’ des avonts sprack Hy tot haer: ⁺ Laet ons over varen.

+ Matth. 8,18. Luc. 8,22.

36

Ende sy lieten het volck gaen, ende namen Hem, gelijck Hy in ’t schip was: ende daer waren meer schepen by Hem.

37

Ende daer verhief hem een groote dwarrel-wint, ende sloegh de golven in ’t schip, alsoo dat het schip vol wiert.

38

Ende Hy was achter op ’t schip, ende sliep op een kussen. Ende sy weckten Hem op, ende spraken tot Hem: Meester, en vraegt Ghy daer niet nae, dat wy vergaen?

39

Ende Hy stont op, ende dreygde den wint, ende sprack tot de Zee: Swijgt ende wort stom! Ende de wint ginck liggen; ende daer wiert een groote stilte.

40

Ende Hy sprack tot haer: Hoe zijt ghy soo bevreest? Hoe, dat ghy geen geloove en hebt!

41

Ende sy vreesden seer, ende spraken onder malkanderen: Wie is die? want de wint ende de Zee zijn Hem gehoorsaem.