Lutherse Bijbel (1648)

Het xiij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Menelai boose daden, ende straffen daer over. II. Iude victorie tegen den Koninck Antiochus Eupator. III. Wanneer ende hoe hem de Koninck met de Ioden verdragen hebbe.

I.1

IN ’t hondert ende negen-en-veertighste jaer, ⁺ quam het voor Iuda ende de sijne, dat Antiochus Eupator met eene groote macht tegen Iudeën toogh:

+ 149 jaer. Antiochus Eupator treckt met eene groote macht tegen Iudeën.

2

Ende Lysias sijn Momber ende opperste Raet met hem; ende hadden hondert ende tien duysent Griecksche voet-knechten, ende vijf duysent drie hondert te peerde, ende twee-en-twintigh Elephanten, ende drie hondert wagens met ysere zeysen.

3

Boven dat vervoegde hem Menelaus oock tot hen, ende vermaende Antiochum met groote heuchelye tot verderf sijns vader-lants, op dat hy daer door het Hooge-priester-ampt mochte verkrijgen.

4

Maer de Koninck aller Koningen verweckte Antiochi gemoet, ⁺ dat hy den af-valligen schalck strafte; want Lysias vertoonde hem, hoe dat hy eene oorsake was van alle dese onruste: daerom liet hy hem nae Berea brengen, ende nae hare lants wijse op deselve plaetse dooden.

+ 1 Tim. 6,15.

5

Want aldaer was een toren, vijftigh ellen hoogh, vol assche, ende op de assche stont een om-loopende ende steyl radt.

6

Daer op raed-braeckte men de godts-lasteraers, ende groote misdaders.

7

Eenen sulcken doot moeste de af-vallige Menelaus oock sterven, ⁺ ende niet begraven worden.

+ Menelaus geraed-braeckt.

8

Ende hem geschiedde recht: want overmits hy hem soo dickwils aen des Heeren Altaer, daer het heylige vyer ende de assche was, versondigt hadde; so heeft hy oock op de assche moeten gedoodt worden.

II.9

MAer de Koninck was seer vergramt op de Ioden, ende gedachte immers soo grouwelijck met hen om te gaen, ⁺ als sijn vader met hen om-gegaen was.

+ 1 Macc. 1,23.

10

Dit vernam Iudas, ende geboodt het gantsche volck, ⁺ Sy souden dagh ende nacht den Heere aen-roepen, Dat Hy hen nu, gelijck dickwils te voren, tegen de gene helpen wilde, diese van de Wet, van ’t vader-lant, ende van den heyligen Tempel berooven wilden:

+ Iudas vermaent de sijne tot het gebedt.

11

Ende dat Hy het volck, dat hem nu nauwelijcx een weynigh verhaelt hadde, niet en wilde in der vervloeckte Heydenen handen geven.

12

Als sy nu sulcx eendrachtelijck met malkanderen deden, ende baden den barmhertigen Godt met weenen ende vasten, ende lagen drie gantsche dagen op de aerde; so troostese Iudas, ⁺ ende hietse tot hem komen.

+ Iudas troostet ende vermaent sijnen hoop.

13

Ende als hy ende de Outste by malkanderen waren, beraetslaegde hy met hen, hy wilde, eer de Koninck met sijn heyr in Iudeën quam, ende de stadt in-nam, hem tegen trecken, ende de sake met Godts hulpe eyndigen.

14

Ende beval hem alsoo Gode, ende vermaende sijn volck, Dat sy kloeck-moedighlijck tot in den doot strijden wilden, om te behouden de Wet, den Tempel, de Stadt, het vader-lant ende Regiment.

15

Ende hy legerde hem by Modin, ende gaf hen dese woorden tot eene lose: GODT GEEFT OVERWINNINGE. Daer-nae maeckte hy hem by nacht op met de beste krijghs-knechten, ende viel den Koninck in sijn leger, ende versloegh by vier duysent mannen, ⁺ ende den voorsten Elephant, t’ samen met alle die in ’t torentjen waren.

+ Vier duysent Heydenen verslagen.

16

Daer mede brachten sy eenen grooten schrick ende vreese in ’t gantsche leger, ende togen eerlijck ende geluckigh wegh,

17

Des morgens als de dagh aen-brack: want Godt was haer Helper geweest.

III.18

MAer de Koninck, als hy versocht hadde, dat de Ioden soo stout-moedigh waren; wendde hy hem, ende toogh door ongebaende plaetsen:

19

Ende voerde sijn volck voor de sterckte der Ioden Bethzura, ⁺ daer geene besettinge in en was: maer hy wiert daer oock in de vlucht geslagen, ende richtte niet uyt, ende leedt schade.

+ Bethzura.

20

Want Iudas sondt alle noot-druft in de sterckte.

21

Maer daer was een onder de Ioden, Rodocus, ⁺ die verriet den vyanden alle heymelijckheden; maer men verspiedde hem, ende vingh hem, ende sy jaegden hem wegh.

+ Rodocus.

22

Daer-nae wiert de Koninck anders gesint, ende maeckte vrede met die van Bethzura, ende toogh wegh, ende sloegh met Iuda, ende verloor den slagh.

23

Ende nademael hy vernomen hadde, dat Philippus af-gevallen was, ⁺ dien hy achter hem te Antiochien tot eenen Stadt-houder gelaten hadde, verschrickte

+ Philippus.

[fol. 65r]

hy seer: ende liet met de Ioden handelen, ende verdroegh sich met hen, ende swoer het verdragh te houden, ende was alsoo haer vrient; ende offerde, ende eerde den Tempel, ende hielt hem vriendelijck tegen de Stadt.

24

Ende nam Maccabeum aen tot eenen vrient, ende maeckte hem tot eenen Hooft-man, van Ptolemais af tot aen de Gerrenen.

25

Maer als de Koninck te Ptolemais quam, so en sagen die van Ptolemais het verdragh niet geerne: want sy besorgden, men en soude hen geen geloove houden, gelijck als sy geen geloove gehouden en hadden.

26

Doe tradt Lysias opentlijck op, ende ontschuldigde den Koninck; ende bepraetese, dat sy te vrede waren; ende stildese, dat sy hen alles goets toe betrouwen souden: daer-nae reysde hy weder te rugge nae Antiochien. Soo isset met deses Konincx reyse ende weder-komste toe-gegaen.