Lutherse Bijbel (1648)

Het xij. Capittel.

Heeft vier deelen: I. Iude voor-spoedigh voor-nemen tegen Ioppe ende Iamnia. II. Iude victorie tegen de Arabiers, ende steden Caspin ende Charax. III. Timothei gevanckenisse ende verlossinge. IV. Iude bloedige victorie tegen Gorgiam.

I.1

DOe dit verdragh alsoo besloten was, toogh Lysias tot den Koninck: ende de Ioden namen haer acker-werck waer.

2

Maer de Hooft-lieden aen deselve plaetsen, ⁺ Timotheus ende Apollonius des Edelen Apollonii soon, ende Hieronymus ende Demophon, t’samen met Nicanor den Hooft-man in Cypren, en lieten hen geenen vrede noch ruste.

+ Timotheus. Apollonius. Hieronymus. Demophon.

3

Ende die te Ioppe deden eene verradelijcke daet: want sy over-rededen de Ioden, die by hen woonden, Dat sy met hare vrouwen ende kinderen in de schepen, die van hen bestelt waren, treden wilden, als of sy goede vrienden met hen waren.

4

Als nu de Ioden sulcx deden, ⁺ gelijck ’t in de stadt besloten was, ende geenen onvrede en vermoedden, ende sy op de Zee quamen; verdroncken syse alle, by de twee hondert persoonen.

+ Verradelijcke daet der burgers te Ioppe, etc.

5

Als nu Iudas hoorde, hoe grouwelijck dat men met sijne broederen gehandelt hadde; so ontboodt hy sijne lieden op; ende riep tot Godt den rechtveerdigen Richter: ⁺

+ Iudas roept Godt aen, etc.

6

Ende toogh tegen de gene, die sijne broeders vermoordet hadden, ende stack by nacht de haven aen, ende verbrandde de schepen altemael; ende watter voor lieden in de haven waren, die doodde hy met den sweerde.

7

Maer overmits de stadt toe-gesloten was, so vertrock hy, in sulcker meyninge, dat hy haest weder-komen, ende de stadt slecht maken wilde.

8

Hem wiert oock aen-gedient, ⁺ hoe dat die te Iamnia dier-gelijcken tegen de Ioden, die by hen woonden, voor-genomen hadden.

+ Iamnia.

9

Daerom over-viel hyse oock by nacht, ende verbrandde hen de haven ende alle schepen: so dat men het vyer te Ierusalem sagh, ’t welck doch twee hondert ende veertigh velt weegs daer af lagh.

II.10

DAer-nae toogh hy negen velt weegs voorder tegen Timotheum: doe vielen by vyf duysent Arabiers, ende vyf hondert ruyters, op hen aen;

11

Ende sloegen tegen hem, ende leverden hem eenen grooten slagh: ⁺ ende Iudas met sijnen hoop, behielt door goddelijcke hulpe de overwinninge. Ende overmits de Arabiers de neder-lage hadden, so badense hem om vrede; ende beloofden hem, sy wilden hem vee geven, ende oock andersins hulpe doen.

+ Iudas overwint de Arabiers, ende maeckt vrede met hen.

12

Iudas gedachte, (als ’t dan oock waer was) sy mochten hem oock wel nuttelijck zijn; ende seyde hen vrede toe. Ende als sy ’t malkanderen belooft hadden, so togen sy weder nae huys.

13

Hy viel oock in eene stadt, die met bruggen wel bewaert, ende met mueren besloten was, daer menigerley volck in woonde, ende hiet Caspin.

14

Maer die in de stadt verlieten hen op hare vaste mueren, ende grooten voor-raet van proviande, ende en vraegden niet

[fol. 64r]

veel nae Iuda ende de sijne: ja sy bespottedense noch daer toe, ende lasterdense, ende vloeckten hen geheel seer.

15

Doe riep Iudas ende sijn hoop tot den machtigen Heere der gantscher Werelt, ⁺ die ten tijden van Iosua, ⁺ sonder alle krijghs-rustinge, die men in’t stormen gebruyckt, Iericho ter neder geworpen hadde:

+ Iudas roept Godt aen.

+ Jos. 6,20.

16

Ende liepen met gramschap aen de mueren, ⁺ ende veroverden alsoo de stadt, ende doodden ontallijck vele menschen: so dat het Meyr, dat daer by lagh, ende wel twee velt weegs breet was, scheen als enckel bloet.

+ Caspin verovert.

17

Daer-nae togen sy voorder, seven hondert ende vijftigh velt weegs, ende quamen te Charax tot de Ioden, ⁺ die men Tubianers heet.

+ Charax.

18

Maer sy en vonden Timotheum niet: want hy hadde hem wegh gemaeckt, ende daer niet uyt-gericht, dan alleen dat hy in een vlecke eene stercke besettinge geleyt hadde.

19

Doe maeckten hen twee Hooft-mannen uyt Maccabei hoop op, namelijck, ⁺ Dositheus ende Sosipater, ende brachten sy alle om, die Timotheus tot eene besettinge gelaten hadde, meer dan tien duysent sterck. ⁺

+ Dositheus. Sosipater.

+ Tien duysent Heydenen verslagen.

III.20

MAer Maccabeus ordineerde sijn volck, ende verdeelde ’t in sommige hoopen, ende toogh tegen Timotheum; ⁺ welcke hondert ende twintigh duysent voet-knechten, ende vijftien hondert ruyters by hem hadde.

+ Timotheus is sterck uyt-gerust.

21

Als nu Timotheus vernam, dat Iudas tegen hem toogh, so sondt hy vrouwen ende kinderen, ende wat ten oorloge niet en dochte, ⁺ in een vlecke Carnion; welcke in ’t enge geberghte lagh, so dat mense niet belegeren en konde.

+ Carnion.

22

Als hy nu den eersten hoop Maccabei in ’t gesichte kreegh, so quam den vyanden eene vreese ende verschrickinge aen, overmits dat De gene tegen hen was, ende Hem sien liet, die alle dingen siet: ende begosten te vluchten, de een hier de ander daer henen, so dat sy hen selven onder malkanderen beschadigden ende verwondden,

23

Maer Iudas vervolgdese heftighlijck, ende sloegh de godt-loosen, ende bracht van hen dertigh duysent om. ⁺

+ Dertigh duysent verslagen.

24

Ende Timotheus quam Dositheo ende Sosipatro in de handen; ende badtse seer, dat sy hem niet en doodden: want hy hadde vele van hare ouders ende broeders, die oock sterven moesten, indien hy gedoodt wierde.

25

Doe hy nu met vele woorden sijne toe-segginge versekert hadde, Dat hyse op eenen bestemden dagh onbeschadigt hen over-leveren wilde; so lieten sy hem los, om harer broederen wille.

26

Daer-nae toogh Maccabeus nae Carnion ende Atergation, ⁺ ende sloegh by vijf-en-twintigh duysent menschen doot.

+ Vijf-en-twintigh duysent Heydenen verslagen.

27

Nae desen tocht ende slagh, toogh Iudas tegen de stercke stadt Ephron, ⁺ in welcke Lysias ende anders veel volcx was. Maer de jonge manschap voor de stadt staende, weerde sich dapper: want sy hadden geschut ende geweer genoegh.

+ Ephron.

28

Doe riepen sy tot den Heere, die met gewelt der vyanden sterckte verbreeckt; ende veroverden de stadt, ende sloegen vijf-en-twintigh duysent menschen doot. ⁺

+ Vijf-en-twintigh duysent verslagen.

29

Daer-nae togen sy van daer, tegen der Scythen stadt, die ses hondert velt weegs van Ierusalem leyt.

30

Maer overmits de Ioden, die by de Scythen woonden, hen getuygenisse gaven, dat sy hen alle vriendschap in de sware tijden bewesen hadden; so hielden sy sich oock vriendelijck tegens hen,

31

Ende danckten hen daer voor: ende badense, dat sy voort-aen tegen haer volck soo goet-gunstigh zijn wilden: ende togen also weder nae Ierusalem, ende sy quamen even op Pinxsteren weder t’huys.

IV.32

MAer nae Pinxsteren togen sy tegen Gorgiam, ⁺ der Edomiten Hooft-man.

+ Gorgias der Edomiten Hooft-man.

33

Die bejegende hen met drie duysent voet-knechten, ende vier hondert ruyters.

34

Ende als de slagh aen-ginck, so quamender weynigh Ioden om.

35

Ende Dositheus, een sterck ruyter, van des Bakenors hoop, greep Gorgiam, ende hielt hem by den mantel, ende leydde hem met gewelt, ende wilde hem levendigh vangen: maer een ruyter uyt Thracien rende op hem aen, ende hieuw hem den arm af, so dat Gorgias ontquam nae Maresa.

36

Als hem nu des Hesdrius hoop langer weerde, ende noot voor handen was; so riep Iudas tot den Heere, ⁺ dat Hy hen helpen, ende voor hen strijden wilde:

+ Iudas roept tot den Heere.

37

Ende riep sijne lieden toe in ’t Ebreeusch, ende begoste eenen Lof-sangh: doe begaf sich Gorgias volck onversiens op de vlucht.

38

Ende Iudas toogh met sijn volck in de stadt Odollam: ende overmits dat’et noch in de Pinxster weke was, ⁺ so reynigden sy hen nae de Wet, ende hielden den Sabbath aldaer.

+ Pinxteren.

39

’s Anderen daags daer-nae, quamen sy tot Iuda, dat sy hare dooden haelden, als men pleegt, endese by hare vaderen begroeven.

40

Doe syse nu uyt-trocken, vonden sy by eenen yegelijcken verslagen onder ’t hemde, ⁺ kleynodien van de Afgoden uyt Iamnia; ’t welck den Ioden in de Wet verboden is: doe wiert ’et openbaer voor yeder-man, waerom dese verslagen waren.

+ Deut. 7,25.

41

Doe danckten sy Godt den rechtveerdigen Richter, die het heymelijcke soo aen den dagh gebracht hadde:

42

Ende baden Hem, Hy en wildese doch om deser sonde wille niet altemael verdelgen. Ende de Helt Iudas vermaende den hoop troostelijck, Dat sy hen

[fol. 64v]

voort-aen voor sonden bewaren wilden; dewijle dat sy voor hare oogen sagen, dat dese om harer sonden wille verslagen waren.

43

Daer-nae hiet hyse eene hooft-schattinge te samen leggen, twee duysent drachmen silvers; die sondt hy nae Ierusalem ten sond-offer: ende dede wel ende fijn daer aen, dat hy van de op-standinge eene vermaninge dede:

44

(Want indien hy niet gehoopt en hadde, dat de gene, die verslagen waren, souden op-staen; so ware ’t te vergeefs, ende eene dwaesheyt geweest, voor de dooden te bidden.)

45

Maer overmits hy bedacht, dat de gene, die in ’t rechte geloove sterven, vreugde ende saligheyt te hopen hebben; so is ’t eene goede ende heylige meyninge geweest.

46

Daerom heeft hy oock voor dese dooden gebeden, dat hen de sonden mochten vergeven worden.