Lutherse Bijbel (1648)

Het x. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Hoe Iudas de stadt weder verovert, ende wat hy aldaer voor-genomen hebbe. II. Hoe ’t ondertusschen met de Ioden gegaen zy, ende hoe sy den Iude door verraderye uyt de handen ontkomen zijn. III. Iude victorie tegen Timotheum.

I.1

ALsoo gaf Godt den Maccabeo ende sijnen hoop den moet, ⁺ dat sy den Tempel ende de stadt weder in-namen.

+ Iudas neemt Ierusalem weder in, ende reynigt den Tempel.

[fol. 62v]

2

Ende verstoorden de andere Altaren ende Kercken, die de Heydenen hier ende daer op de straten hadden op-gerichtet.

3

Ende nae dat sy den Tempel gereyniget hadden, maeckten sy eenen anderen Altaer: ende namen vyer-steenen, ende sloegen vyer, ende offerden weder, ’t welck in twee jaren ende ses maenden niet geschiedt en was, ⁺ ende offerden reuck-werck, ende ontstaken de lampen, ende leyden de Toon-brooden op.

+ Twee jaer, ende ses maenden.

4

Als nu sulcx altemael geschiedt was, vielen sy op hare aen-gesichten neder voor den Heere, ende baden, Dat Hyse doch niet meer in sulcken jammer wilde komen laten; maer indien sy hen meer aen Hem mochten versondigen, dat Hyse genadighlijck straffen, ende niet in der godts-lasteraers, der grouwsamen Heydenen handen geven wilde.

5

Ende Godt schickte het alsoo, dat op dien dagh de Tempel gereynigt wiert, op welcken hem de Heydenen verontreyniget hadden, namelijck, op den vijf-en-twintigsten dagh der maent Casleu.

6

Ende sy vierden met vreugde acht dagen, als een Feest der loof-hutten: ende gedachten daer aen, hoe dat sy eenen korten tijt te voren haer Loof-hutten-feest in de wildernissen ende in de holen, als de wilde dieren, gehouden hadden.

7

Ende sy droegen meyen ende groene tacken, ende palmen; ende loofden den Godt, die hen de over-winninge gegeven hadde, om synen Tempel te reynigen.

8

Sy lieten oock een Gebodt uyt-gaen door het gantsche Iodendom, ⁺ Dat men desen dagh jaerlijcx vieren soude.

+ 2 Macc. 1,9. Joh. 10,22.

9

Alsoo heeft Antiochus de Edele een eynde.

II.10

NU volgt van den Antiocho Eupator, ⁺ des godt-loosen Antiochi sone, wat voor oorlogen onder hem voort ende voort geweest zijn.

+ Antiochus. Eupator.

11

Doe Eupator Koninck wiert, settede hy Lysiam, ⁺ die te voren Hooft-man in Phenicien ende Celo-Syrien was tot eenen oppersten Vorst.

+ Lysias.

12

Maer Ptolemeus Macron, ⁺ die de Ioden geerne by ’t recht beschutt hadde, overmits sy dus lange soo veel gewelts ende onrechts geleden hadden, trachtede daer-nae, dat mense soude met vreden laten.

+ Ptolemeus Macron.

13

Derhalven verklaegden hem sijne vrienden by den Eupator, ende hieten hem opentlijck eenen verrader, daerom, dat hy het eylant Cypren, ’twelck hem Philometor bevolen hadde, Antiocho den Edelen op-gegeven hadde, ende moeste een slechter ampt hebben: doe quelde hy hem soo seer, dat hy hem selven met vergift om-bracht.

14

Als nu Gorgias over deselve plaetsen Hooft-man wiert, ⁺ nam hy krijghs-knechten aen, ende stelde hem insonderheyt tegen de Ioden.

+ Gorgias.

15

Desselven gelijcken onder-stonden oock de Edomiten: ⁺ waer sy vermochten, daer drevense de Ioden uyt de sterck-ten ende gelegene vlecken; ende namen tot hen de af-vallige Ioden, uyt Ierusalem verjaegt zijnde.

+ Edomiten.

16

Doe maeckte hem Maccabeus ende sijn hoop te samen, ende baden, ⁺ Dat hen Godt wilde by-staen.

+ Maccabeus ende sijn hoop roepen tot Godt om hulpe, ende grijpen de vyanden aen, etc.

17

Ende vielen den Edomiten in de stercke vlecken, ende veroverdense met gewelt, ende doodden alles, wat hem op de mueren te weere stelde, ende wat hen anders ontmoetede, tot in de twintigh duysent.

18

Maer hen ontliepender op twee stercke torens by negen duysent, die hen tegen den storm gereet gemaeckt hadden.

19

Doe ordineerde Maccabeus den Simon, Ioseph ende Zacheum, ende liet hen soo veel volcx, dat sy sterck genoegh waren om te stormen: maer hy toogh voort voor andere steden.

20

Maer de hoop by Simon zijnde, liet hem van de gene, die op den toren waren, met gelt bewegen, ende namen vijf-en-dertigh duysent gulden van hen, ende lietense ontkomen.

21

Als het nu Maccabeus vernam, bracht hy de Hooft-lieden te samen, ende beschuldigdese, Dat sy hare broeders om gelt verkocht, ende de vyanden hadden laten ontkomen:

22

Ende lietse dooden, als verraders: ende bestormde terstont die twee torens.

23

Ende ’t geluckte hem, ⁺ ende doodde in die twee sterckten meer dan twintigh duysent mannen.

+ Twintigh duysent Heydenen verslagen.

III.24

MAer Timotheus, ⁺ den welcken de Ioden te voren geslagen hadden, rustede hem uyt met veel vreemt volck, ende vergaderde eene groote ruyterye uyt Asien; ende quam met een sulck op-set, dat hy de Ioden gantsch verdelgen wilde.

+ Timotheus.

25

Ende doe hy aen ’t lant quam, badt Maccabeus ende sijn hoop tot den Heere, ⁺ ende stroyden assche op hare hoofden, ende togen sacken aen:

+ Maccabeus ende sijn hoop bidden, etc.

26

Ende vielen neder voor den Altaer, ende baden, Dat hen Godt genadigh ende haren vyanden ongenadigh zijn wilde: ende Hem tegen de gene setten, die sich tegen Hem setteden; als in de Wet geschreven staet. ⁺

+ Exod. 23,22.

27

Doe sy nu alsoo gebeden hadden, namen sy haer geweer, ende trocken een goet stuck weegs voor de stadt uyt, tot dat sy aen de vyanden quamen.

28

Ende so haest als de Sonne op-ginck, leverden sy malkanderen slagh, hoe wel ’t een ongelijck heyr was: want de Ioden hadden eene vry-moedige toe-verlaet tot den Heere; (’t welck een gewis teecken der overwinninge is) maer gene hadden ’t begost uyt enckel trotsigheyt ende vermetelheyt.

29

Als nu de slagh op ’t heftighste was, verschenen den vyanden van den Hemel, vijf heerlijcke mannen op peerden, met gouden toomen, die voor de Ioden henen togen.

[fol. 63r]

30

Ende twee hielden by Maccabeum, ende beschutteden hem met haer geweer, dat hem niemant verwonden en konde; ende schoten pijlen ende donder-stralen onder de vyanden, dat sy verblindet ende vluchtigh wierden.

31

Ende daer wierden geslagen twintigh duysent ende vijf hondert te voet, ⁺ ende ses hondert ruyters.

+ Twintigh duysent ende vijf hondert te voete, ende ses hondert te peerde verslagen.

32

Maer Timotheus ontvluchtte nae Gazara in eene stercke vlecke, welcke de Hooft-man Chereas in hadde. ⁺

+ Timotheus.

33

Doe leyde hem Maccabeus ende sijn hoop daer voor vier dagen.

34

Maer die in de vlecke waren, verlieten hen daer op, dat sy soo hoogh lagh, ende lasterden ende vloeckten boven maten seer.

35

Maer op den vijfden dagh, vergrimden twintigh jonge mannen, om der lasteringen wille, ende liepen mannelijck met eenen storm aen de mueren, ende doodden in gramschap wat hen te gemoete quam.

36

Dien volgden de andere, ende beklommen de vlecke, ende staken de torens aen brant, ende verbrandden die godts-lasteraers.

37

Sommige sloegen de poorten op, dat de gantsche hoop daer in komen konde; ende veroverden alsoo de stadt: ende versloegen Timotheum, ⁺ die hem in eenen poel versteken hadde, ende Cheream sijnen broeder, ende Apollophanem.

+ Timotheus, Chereas ende Apollophanes verslagen.

18

Als sy sulcx alles uyt-gerichtet hadden, presen sy den Heere met Lof-sangen, die Israël soo groote wel-daet bewesen, ende hen de overwinninge gegeven hadde.