Lutherse Bijbel (1648)

Het viij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Iude uyt-rustinge ten oorloge. II. Hoe Philippus door Nicanor hem daer tegen uyt-gerustet hebbe. III. Iude victorie tegen Nicanor ende eenige andere.

I.1

MAer Iudas Maccabeus ende sijne gesellen gingen heymelijck gins ende weder in de vlecken, ende riepen te samen hare vrienden, ende wat anders by der Ioden geloove gebleven was, so dat hy ontrent ses-duysent mannen te samen bracht:

2

Ende sy riepen Godt aen, ⁺ Dat Hy het arme volck, ’t welck van yeder-man geplaegt wiert, wilde aen-sien, ende Hem ontfermen over den Tempel, welcken de godt-loose Menschen onheyliget hadden;

+ Gebedt van Iudas Maccabeus ende de sijne.

3

Ende over de verdorven stadt, die geheel woeste was; ende dat Hy doch het ontschuldigh bloet, dat tot Hem riep, hooren;

4

Ende der onnooselen kinderkens, die tegen alle recht door-steken wierden, ⁺ gedencken wilde; ende de lasteringen sijns Naems wreken.

+ Thren. 3,31,

5

Ende Maccabeus met sijnen hoop plaegde de Heydenen geheel seer: want de Heere liet af van sijnen toorn, ende wiert hen weder genadigh.

6

Hy overviel onversiens de steden ende vlecken, ende stackse aen; ende nam in de bequaemste plaetsen, ende dede den vyanden groote schade.

7

Maer meest bedreef hy dat by nachte, so dat men wijt ende sijt van sijne daden seyde.

II.8

MAer als Philippus sagh, ⁺ dat hy hoe langer hoe stercker wiert, dewijle ’t hem soo geluckte; so schreef hy aen Ptolemeum, den Hooft-man in neder-Syrien ende Phenicien, om hulpe: want den Koninck was veel daer aen gelegen.

+ Philippus.

9

Doe schickte Ptolemeus sijnen besten vrient den Nicanor, ^{+ +} des Patrocli soon, met twintigh duysent mannen, dat hy de Ioden geheel uyt-roeyen soude: ende voegde hem eenen Hooft-man, met namen Gorgias, die een ervaren krijghs-man was.

+ Ptolemeus.

+ Nicanor.

[fol. 61v]

10

Maer Nicanor dacht, hy wilde van de gevangene Ioden het gelt krijgen, dat de Koninck den Romeynen jaerlijcx geven moeste, namelijck, twee duysent Centener.

11

Daerom sondt hy terstont in de Zee-steden gins ende weer, ⁺ ende liet uyt-roepen, Hoe dat hy de Ioden verkoopen wilde, tnegentigh Ioden voor eenen Centener: want hy en dacht niet, dat hem de straffe van Godt soo nae-by was.

+ 2 Macc. 3,42.

III.12

DOe nu Iudas hoorde van den tocht, dien Nicanor voor hadde, hielt hy ’t sijnen Ioden voor, die by hem waren, Hoe datter een heyr komen soude.

13

Welcke nu vertsaegt waren, ende en hadden het vertrouwen niet tot Godt, dat hy straffen soude, die liepen wegh ende vloden.

14

Maer d’andere verkochten al wat sy hadden: ende baden den Heere, Dat Hyse doch verlossen wilde, welcke Nicanor al verkocht hadde, eer hyse gevangen hadde.

15

Ende indien Hy ’t niet om harent wille doen en wilde, dat Hy ’t doch dede om des verbondts wille, dat Hy met hare vaderen gemaeckt hadde; ende om sijns heerlijcken grooten Naems wille, daer sy nae genoemt zijn.

16

Als nu Maccabeus sijne lieden te samen gebracht hadde, ⁺ by ses duysent; vermaende hyse ten eersten, Dat sy hen niet en souden ontsetten voor de vyanden, noch hen vreesen voor de groote menighte der Heydenen, diese tegen recht ende reden plaegden:

+ Iudas vermaent ende sterckt de sijne.

17

Mare hen dapper weeren, ende gedencken aen de smaetheyt, die sy de heylige Stede aen-gedaen, ende hoe dat sy de Stadt gehoont ende geplaegt, ende de Wet af-gedaen hadden. ⁺

+ Psal. 20 8, 9.

18

Sy verlaten hen (sprack hy) op haer harnasch, ende zijn vol trotsigheyt: maer wij verlaten ons op den almachtigen Godt, welcke kan in een ogenblick, niet alleen de gene, die nu tegen ons trecken, maer de gantsche Werelt ter aerden slaen.

19

Ende hy vertelde hen oock alle historien, ⁺ Hoe dat Godt soo dickwils genadelijck haren vaderen geholpen hadde; ⁺ hoe dat Sennacherib met hondert ende vijf-en-tachtentigh duysent mannen in eenen nacht om-gekomen was;

+ Sennacherib.

+ 2 Reg. 19,35. Jes. 37,36. Tob. 1,21. Sirach 48,24. 1 Macc. 7,41. 2 Macc. 15,22.

20

Hoe dat ’et in den slagh te Babylon tegen de Galaten gegaen was: hoe dat sy alle in groote noot gekomen waren, acht duysent Ioden, ende vier duysent Macedoniers: hoe dat de Macedoniers uyt vreese stil gehouden, ende die acht duysent Ioden alleen, met de hulpe Godts, hondert ende twintigh duysent mannen verslagen, ende groot goet daer door verkregen hadden.

21

Doe hy hen met sulcke woorden eenen moet gemaeckt hadde, dat sy om des Wets ende haers vader-lants wille geerne sterven wilden:

22

So maeckte hy vier hoopen, ende ordineerde sijne broeders voor aen in de slagh-orden, dat syse voeren souden; namelijck, Simon, Ioseph ende Ionathas: ende voegde eenen yegelijcken vijftien hondert mannen by.

23

Daer-nae liet hy Eleazarum het heylige Boeck lesen, ende gaf hen een teycken, DAT HEN GODT HELPEN SOUDE: ende trock alsoo voor aen in de slagh-orden voor de andere henen, ende greep Nicanor aen.

24

Maer de almachtige Godt stont hen by, ⁺ dat sy het gantsche heyr in de vlucht sloegen, ende vele verwondden, ende by negen duysent versloegen. ⁺

+ Nicanors heyr wort in de vlucht geslagen, etc.

+ Negen duysent Heydenen verslagen.

25

Ende jaegden de gene nae, dieder gekomen waren, dat sy de Ioden koopen wilden; ende namen hen het gelt.

26

Doch moesten sy evenwel weder om-keeren; want het was de avont voor den Sabbath: dat was de oorsake, dat sy op-hielden gene te vervolgen.

27

Daer-nae plonderden sy, ende namen het harnasch ende ’t geweer, ende hielden den Sabbath, ende loofden ende presen Godt, diese op dien dagh behouden, ende weder begost hadde sijne genade te bewijsen.

28

Nae den Sabbath deelden sy den roof uyt onder de armen, weduwen ende weesen; ende het overige behielden sy voor hen selven ende hare kinderen.

29

Ende sy hielden een gemeyn gebedt, Dat de barmhertige Godt wilde sijnen toorn geheel van hen af-wenden.

30

Daer-nae deden sy veel slagen met Timotheo ende Bacchide, ⁺ ende versloegen over twintigh duysent mannen; ⁺ ende veroverden de sterckten, ende deelden den roof gelijckelijck onder hen, ende onder de verdrevene weesen, weduwen ende Ouden.

+ Timotheus. Bacchides.

+ Twintigh duysent Heydenen verslagen.

31

Ende als sy geplondert hadden, brachten sy de wapenen op de sterckten, ende voerden oock grooten roof nae Ierusalem,

32

Ende doodden eenen Hooft-man by Timotheo, eenen godt-loosen man, die de Ioden seer geplaegt hadde.