Lutherse Bijbel (1648)

Het vij. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Verhael der martelisatie, welcke seven broeders der Wet halven uyt-gestaen hebben; ende wat daer by geschieden zy. II. Hoe oock eyndelijck hare moeder zy gemartelt geworden.

I.1

DAer wierden oock seven broeders t’ samen met hare moeder gevangen, ⁺ ende met geesselen ende riemen geslagen, ende gedwongen van den Koninck, ⁺ dat sy souden verkens-vleesch eten; dat hen in de Wet verboden was.

+ Seven broeders worden gemartelt ende gedoodt.

+ Lev. 11,7.

2

Doe seyde de outste onder hen alsoo: ⁺ Wat wilt ghy veel vragen, ende van ons weten? Wy willen eer sterven, dan yet tegen onse vaderlijcke Wetten doen.

+ I.

3

Doe vergrimde de Koninck, ende geboodt, Men soude terstont pannen ende ketelen over ’t vyer setten.

4

Doe men dat gedaen hadde, geboodt hy, Men soude den outsten de tonge uyt-snijden, ende handen ende voeten af-houwen, dat het de andere broeders ende de moeder souden aen-sien.

5

Als hy nu alsoo stomp af-gekort was, so liet hy hem tot het vyer brengen, ende in de pannen braden: ende als de vlamme ront-om in de panne sloegh, vermaenden sy hen onder malkanderen, t’ samen met de moeder, dat sy onvertsaegt sterven souden;

6

Ende spraken: Godt de Heere sal het recht aen-sien, ende ons genadigh zijn, gelijck Moses betuygt in sijn Gesangh: ⁺ Ende Hy is sijnen knechten genadigh.

+ Deut. 32,43. Psal. 90,13.

7

Als de eerste soo gestorven was; ⁺ so leydde men den tweeden oock henen, dat sy haren moet-wille met hem bedreven: ende togen hem de huyt ende het hayr af, ende vraegden hem, Of hy verkens-vleesch eten wilde, oft het gantsche lichaem met alle de leden martelen laten.

+ II.

8

Maer hy antwoordde in sijne tale, ende seyde: Ick en wil ’t niet doen! Doe namen sy hem, ende martelden hem, gelijck den eersten.

9

Als hy nu ziel-toogde, sprack hy: Ghy vervloeckte Mensch, ghy neemt my wel het tijdelijcke leven; maer de Heere aller Werelt sal ons, die wy om sijnes Wets wille sterven, ⁺ op-wecken tot een eeuwigh leven.

+ Dan. 12,2. Jes. 26,19.

10

Daer-nae namen sy den derden, ⁺ ende bedreven oock haren moet-wille met hem: ende doe sy ’t van hem eyschten, stack hy de tonge vry uyt, ende streckte de handen uyt,

+ III.

11

Ende sprack vry-moedighlijck: Dese ledematen heeft my Godt van den Hemel gegeven; daerom wil ickse geerne laten varen om sijnes Wets wille: want ick hope, Hy salse my wel weder geven. ⁺

+ Job. 19,25.

12

Maer de Koninck ende sijne dienaers verwonderden hen, dat de jongelinck soo vry-moedigh was, ende de martelye soo geheel niet en achtte.

13

Als dese oock doot was, ⁺ pijnigden sy den vierden oock, ende geesselden hem.

+ IIII.

14

Maer als hy u sterven soude, sprack hy: Dat is een groote troost, dat wy hopen, wanneer ons de Menschen dooden, dat ons Godt weder op-wecken sal; maer ghy en sult niet op-geweckt worden ten leven.

15

Daer-nae namen sy den vijfden, ⁺ ende geesselden hem oock; die sagh Antiochum aen,

+ V.

16

Ende sprack tot hem: Ghy zijt een Mensch, ende moet sterven; maer dewijle ghy geweldigh op Aerden zijt, so doet ghy wat ghy wilt: maer dat en sult ghy u niet in den sin nemen, dat ons Godt geheel verlaten hebbe.

17

Verwacht eene kleyne wijle: so sult ghy bevinden, hoe machtigh dat Godt is, die u ende uw’ geslachte plagen sal.

18

Nae desen brachten sy den sesten oock voort; ⁺ deselve seyde oock, doe hy nu sterven soude: Ghy en sult my soo niet bedriegen: want wy hebben dit lijden wel verdient, daerom dat wy ons aen onsen Godt versondiget hebben; ende Hy handelt verschrickelijck met ons.

+ VI.

19

Maer ghy en sult niet ongestraft blijven, dat ghy alsoo tegen Godt raest.

20

Maer ’t was een groot wonder aen de moeder; ende ’t is een exempel, dat weerdigh is, dat men ’t van haer schrijve: want sy sagh hare sonen alle seven op eenen dagh nae malkanderen martelen, ende lede ’t met groote verduldigheyt, om der hope wille, die sy tot Godt hadde.

21

Daer door wiert sy soo moedigh, dat sy den eenen soon nae den anderen in hare tale troostede, ende greep een mannelijck herte,

22

Ende sprack tot hen: Ick ben immers uwe moeder, ende hebbe u gebaert; maer den adem ende het leven en hebb’ ick u-lieden niet gegeven, noch uwe ledematen alsoo gemaeckt:

23

Daerom so sal de gene, die de Werelt ende alle Menschen geschapen heeft, u den adem ende het leven genadigh-

[fol. 61r]

lijck weder-geven, gelijck ghy ’t nu om sijns Wets wille waget, ende varen latet.

24

Als Antiochus dit hoorde, meynde hy, sy verachtede ende versmaedde hem in hare tale: ende nam den jongsten soon voor hem, die noch overigh was, ende vermaende hem met goede woorden, ende versekerde hem met eenen eedt, als hy van sijne vaderlijcke Wet af-staen wilde; so soude hy eenen genadigen Heere aen hem hebben, ende wilde hem rijck, ende eenen Heere van hem maken.

25

Maer als hy hem niet en wilde laten bepraten, so liet de Koninck de moeder voor hem komen, ende vermaendese, Dat sy doch den soon daer-toe bepraten wilde, dat hy by ’t leven behouden wierde.

26

Als hyse met vele woorden gebeden hadde, beloofde sy hem, Sy wilde ’t doen.

27

Maer sy spottede slechts met den Tyran: want sy gingh tot den soon, ende sprack heymelijck in hare tale met hem, seggende: Ghy mijn lieve kint, dat ick negen maenden onder mijn herte gedragen, ende ontrent drie jaren gesoogt, ende met groote moeyte op-gevoedt hebbe; ontfermt u doch over my.

28

Siet aen Hemel ende Aerde, ende al watter in is: dit heeft Godt altemael uyt niet gemaeckt, ende wy Menschen zijn oock soo gemaeckt.

29

Daerom en vreest u niet voor den beul, maer sterft geerne, als uwe broeders; dat u de genadige Godt, t’ samen met uwe broeders weder levendigh make, ende my weder geve.

30

Doe de moeder met den sone noch alsoo sprack, so seyde de jongelinck: Waer nae wachtet ghy? en gedenckt slechts niet, dat ick den Tyran hier in wil gehoorsaem zijn; maer ick wil de Wet houden, die onsen vaderen door Mosen gegeven is.

31

Maer ghy, die den Ioden alle verdriet aen doet, en sult den Heere onsen Godt niet ontloopen.

32

Wy lijden om onser sonden wille, dat is waer:

33

Ende of wel de levendige Godt eene wijle op ons toornigh is, ende ons straft ende kastijdt; so sal Hy doch sijnen knechten wederom genadigh worden.

34

Maer ghy godtloose vervloeckte Mensch, en verheft u van wegen uw’ gewelt niet te seer, ende en trotst niet op de ydele hope, dat ghy de kinderen Godts vervolgt:

35

Want ghy en zijt het oordeel des almachtigen Godts, die alle dingen siet, noch niet ontloopen.

36

Mijne broeders, die hen eene kleynen tijt hebben laten martelen, die verwachten nu het eeuwige leven, nae de belofte Godts: ⁺ maer ghy sult nae het oordeel Godts gestraft worden, gelijck ghy met uwen hoogh-moet verdient hebt.

+ Dan. 12,2.

37

Ick wil mijn lijf ende leven, om mijner vaderen wetten wille, over-geven, gelijck mijne broeders, ende tot Godt roepen, Dat Hy haest sijnen volcke wille genadigh worden: maer ghy sult selfs noch bekennen moeten, door groote martelye ende quale, dat Hy alleen de rechte Godt zy.

38

Maer Godts toorn sal aen my ende mijne broeders op-houden, welcke billijck over onse gantsche volck gegaen is.

39

Doe dit de Koninck hoorde, wiert hy dul ende uyt-sinnigh, ende liet hem noch harder martelen, dan d’ andere: want het verdroot hem, dat sy hem noch daer-toe bespotteden.

40

Alsoo is dese oock fijn gestorven, ende heeft al sijnen troost op Godt geset.

II.41

TEn laesten wiert de moeder oock gerichtet. ⁺

+ De moeder wort ten laetsten oock gerichtet.

42

Dit zy genoegh van ’t heydensche offer, ende de grouwsame martelye.