Lutherse Bijbel (1648)

Het iij. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Het boose voor-nemen Simons des Tempel-voogts, ende hoe hy den Koninck beweegt, dat hy Heliodorum tegen de Ioden gesonden heeft. II. Wat Heliodoro te Ierusalem zy wedervaren.

I.1

ALs men nu weder in goeden vrede te Ierusalem woonde, ende de Wet fijn in swangh gingh, dewijle de Hooge-priester Onias soo vroom was, ⁺ ende soo vlijtigh daer over hielt:

+ Onias.

2

So wierden oock de Koningen beweegt, om die stadt te eeren; ende schickten heerlijcke geschencken in den Tempel:

3

Alsoo dat Seleucus de Koninck in Asien uyt sijne Ampten ordineeren liet alle onkosten, ⁺ die men ten offer van doen hadde.

+ Seleucus.

4

Nu was doe ter tijt een Voogt des Tempels, ⁺ die hiet Simon, een Benjamiter: die was den Hoogen-priester vyandt, om dat hy hem sijnen moet-wille in de stadt niet toe-staen en wilde.

+ Simon.

5

Maer dewijle hem Onias te machtigh was; ⁺ so toogh hy tot Apollonium des Thrasei soon, den Hooft-man in Neder-Syrien ende Phenicien:

+ Apollonius.

6

Ende seyde hem, hoe dat de Godts-kiste te Ierusalem boven maten rijck van gelt was; ende seer veel over hadde, dat men ten offer niet van doen en hadde; ende

[fol. 58r]

de Koninck mocht het wel tot hem nemen.

7

Doe nu Apollonius tot den Koninck quam, seyde hy hem, wat hem Simon van ’t gelt verhaelt hadde: doe verordineerde de Koninck Heliodorum sijnen Kamerlinck daer-toe, ende gaf hem last, Dat hy dit gelt brengen soude.

8

Die maeckte hem terstont op, ende wendde voor, hy moeste renten in-halen in Neder-Syrien ende Phenicien: maer sijne meyninge was, dat hy des Konincx bevel wilde uyt-richten.

II.9

ALs Heliodorus nu te Ierusalem quam, ⁺ ende de Hooge-priester hem vriendelijck ontfangen hadde; so vertelde hy hem, Wat hem sijn Heere verhaelt hadde, ende waerom dat hy daer was: ende vraegde, of het alsoo was ofte niet?

+ Heliodorus.

10

Doe antwoordde hem de Hooge-priester: Daer is een deel by ons geleyt ter getrouwer hant, dat weduwen ende weesen toe-behoort;

11

Het ander is des Tobie Hircani, dewelcke een treffelijck man was: ende ’t en is geensins alsoo, gelijck de verrader Simon geseyt heeft; want daer en zijn niet meer, dan vier hondert centener silvers, ende twee hondert centener gouts:

12

So ware ’t immers een groote wrevel, dat men ’t soo wegh-nemen, ende de gene, die het hare betrouwt hebben den heyligen Tempel, die in al de Werelt soo hoogh ge-eert ende bevryt is, om ’t hare bedriegen soude.

13

Maer Heliodorus bleef by ’t bevel des Konincks, hy moeste het met hem nemen.

14

Ende quam op eenen bestemden dagh in den Tempel, ende wilde ’t besien. Doe verhief hem een groot jammer door de gantsche stadt:

15

De Priesters lagen in haren heyligen cieraet voor den Altaer, ende riepen Godt in den Hemel aen, die selfs geboden heeft, dat men ’t vertrouwde niet verontrouwen en sal; dat Hy den lieden het hare, ’t welck sy aen die plaetse tot getrouwe handen geleyt hadden, behouden wilde.

16

Maer de Hooge-priester hielt hem soo jammerlijck, dat hem niemant sonder groot mede-lijden aen-sien en konde: want men sagh het hem aen, dewijle hy hem in ’t aengesicht soo ontverwt hadde, dat hy in groote benauwtheyt was:

17

Want hy was soo geheel verschrickt, dat hy gantschelijck tsitterde; daer uyt men lichtelijck speuren konde, hoe qualijck dat hem te moede was.

18

Maer de lieden hier ende daer in de huysen liepen te samen, ende baden met malkanderen; dewijle dat sy sagen, dat de Tempel in verachtinge komen soude.

19

Ende de vrouwen trocken sacken aen, ende liepen op de straten ront-om; ende maegden, die anders onder de lieden niet en gingen, liepen onder de poor-ten, ende op de mueren; sommige lagen in de vensters:

20

Ende hieven altemael hare handen op nae den Hemel, ende baden.

21

Het was beyde erbermelijck, dat het volck onder malkanderen soo geheel verschrickt, ende de Hooge-priester soo benauwt was.

22

Terwijle sy nu alsoo den almachtigen Godt aen-riepen, Dat Hy ’t goet der gener die ’t daer henen vertrouwt hadden, behouden wilde;

23

So dachte Heliodorus sijn voornemen uyt te richten: ende als hy by de Godts-kiste staet met krijghs-knechten;

24

So dede Godt almachtigh een groot teecken, ⁺ dat hy ende alle die ontrent hem waren, hen voor de macht Godts ontsetteden, ende in eene groote vreese ende verschrickinge vielen:

+ Heliodorus van Godt gestraft.

25

Want sy sagen een peert, dat wel verciert was, daer sat een verschrickelijck ruyter op; dat rende met aller macht op Heliodorum toe, ende stiet hem met de voorste twee voeten: ende de ruyter op ’t peert hadde een gantsch gouden harnasch aen.

26

Sy sagen oock twee jonge gesellen, die sterck ende schoon waren, ende seer wel gekleedet; die stonden Heliodoro aen beyde zijden, ende sloegen met aller macht op hem:

27

Also dat hy van amachtigheyt ter aerden viel, ende hem ’t gesicht verginck.

28

Doe namen sy hem, die onlangs met grooten staet, ende alle sijne krijghs-knechten in de schat-kamer gegaen was, ende droegen hem op eenen stoel wegh, ende sijn gewelt en holp hem niet met allen:

29

(So dat men opentlijck de kracht des Heeren mercken moeste) ende hy-lagh alsoo voor doot, ende en sprack niet een woort.

30

Maer de Ioden loofden Godt, dat Hy sijnen Tempel soo ge-eert hadde: ende de Tempel, die te vooren vol vreese ende verschrickinge geweest was, wiert vol vreugde ende blijdschap, nae dit teecken des almachtigen Godts.

31

Maer sommige van Heliodori vrienden quamen ende baden Oniam, Dat hy doch den Heere bidden wilde, Dat Hy Heliodoro, die nu ziel-toogde, het leven schencken wilde.

32

Maer de wijle de Hooge-priester sorgde, ⁺ dat de Koninck soude een achter-dencken op de Ioden hebben, als of sy Heliodoro wat gedaen hadden: so offerde hy voor hem, dat hy gesont wierde.

+ Onias bidt voor Heliodorus.

33

Ende terwijle dat hy badt, so verschenen de twee jonge gesellen weder in hare voorige kleedinge, ende seyden tot Heliodoro: Danckt den Hoogen-priester Onia vlijtigh: want om sijnent wille heeft u de Heere het leven geschoncken.

34

Ende verkondigt over al de groote kracht des Heeren; dewijle ghy van den Hemel af gegeesselt zijt. Ende doe zy dit gesproken hadden, so verdwenen sy.

[fol. 58v]

35

Ende Heliodorus offerde den Heere, ende geloofde Hem veel, dat Hy hem het leven weder-gegeven hadde; ende danckte Onia: ende reysde daer-nae weder tot den Koninck.

36

Ende seyde yeder-man, Hoe dat hy met sijne oogen de wercken des Hooghsten Godts gesien hadde:

37

Als hem nu de Koninck vraegde, Wien hy meynde, dien hy nae Ierusalem schicken konde, die wat uyt-richten mochte?

38

So antwoordde hem Holiodorus: Als ghy eenen vyant hebt, oft eenen die u uyt het Rijck denckt te stooten, dien schickt daer henen; wanneer deselve alsoo gegeesselt wort, gelijck ick, ende met het leven daer af komt; so meugt ghy hem wel weder aen-nemen:

39

Want Godt is krachtigh in die plaetse; ende die sijne wooninge in den Hemel heeft, die siet daer op, ende bevrijtse; ende diese beschadigen willen, die straft Hy, ende slaetse doot.

40

Dit zy genoegh van de schat-kamer, ende van Heliodoro.