Lutherse Bijbel (1648)

Het xv. Capittel.

Heeft vier deelen: I. Antiochi schrijven aen Simon. II. Antiochi voor-nemen tegen Tryphon. III. Numenii weder-komste van Romen. IV. Hoe Simon met Antiocho gevaren zy.

I.1

OOck schreef de Koninck ^a Antiochus, Demetrii soon, uyt de eylanden aen Simon ende het Ioodsche volck, alsoo:

a Antiochus) Dese Antiochus heet met den toe-naem Gryphus: ende heeft daer-nae oock met de Ioden geoorloogt, maer weynigh uyt-gericht.

2

De Koninck Antiochus ontbiedt den Hoogen-priester Simon, ende het Ioodsche volck, sijne groetenisse.

3

Overmits my eenige op-roerders mijn Erf-koninck-rijck genomen hebben; so gedencke ick het weder in te nemen, ende weder op de rechte erf-genamen te brengen: ende hebbe daerom vreemt krijghs-volck aen-genomen, ende schepen maken laten:

4

Ende ick wil in ’t Koninck-rijck trecken, op dat ick de op-roerders straffe, die groote schade in mijn Koninck-rijck doen, ende vele steden woeste gemaeckt hebben.

5

Daerom scheld’ ick u quijt, al wat u de Koningen te voren quijt gescholden hebben:

6

Ende geve u macht, eygen munte in uw’ lant te slaen.

7

Ende Ierusalem ende het Heylighdom sullen vry zijn: ghy sult oock behouden alle vestingen, die ghy gebouwet ende tot nu toe in gehadt hebt, ende alle krijghs-rustinge, die ghy gemaeckt hebt.

8

Ende ick schelde u quijt, al wat men de Koninck schuldigh is, oft andersins den Koninck toe-behoort, van desen tijt aen voort ende voort.

9

Ende in dien wy onse Koninck-rijck weder veroveren, so willen wy u ende uwen volcke, ende den Tempel noch grooter eere doen: so dat ghy in ’t gantsche Koninck-rijck sult geroemt worden.

II.10

IN ’t hondert ende vier-en-tseventighste jaer, ⁺ quam Antiochus weder in sijn erf-lant: ende alle het krijghs-volck viel van Tryphon af tot hem, ende seer weynigh bleef ’er by Tryphon.

+ 174 jaer.

11

Doe hem nu de Koninck Antiochus nae-toogh, ⁺ so vluchtte hy nae Dora aen de Zee:

+ Tryphon vliedt voor Antiocho.

12

Want hy sagh, dat het met hem uyt was, ende dat het krijghs-volck van hem af-viel.

13

Maer Antiochus toogh hem nae tot Dora toe, met hondert ende twintigh duysent mannen te voet, ende acht duysent te peert;

14

Ende belegerde de stadt te land’ ende te water, so dat’ er niemant uyt oft in komen en koste.

III.15

ONtrent desen tijt quamen van Romen, ⁺ Numenius ende de andere, die met hem gesonden waren; ende brachten brieven aen de Koningen ende lantschappen, dewelcke alsoo luydden:

+ Der Romeynen brieven aen de Koningen.

16

Lucius, Burge-meester te Romen, ontbiedt den Koninck Ptolemeo sijne groetenisse.

17

Simon de Hooge-priester, ende het Ioodsche volck, hebben Boden tot ons gesonden, om de vriendschap ende het verbondt tusschen ons te vernieuwen:

[fol. 55v]

18

Ende hebben ons daer by eenen gouden schilt van duysent ponden gesonden.

19

Daerom schrijven wy aen de Koningen ende andere heerschappen, Dat sy niets, tegen de Ioden doen en sullen, ende tegen hen ende hare steden ende landen niet trecken: dat sy oock niemant tegen hen helpen en sullen:

20

Want wy hebben den schilt van hen aen-genomen.

21

By aldien oock eenige ongehoorsame uyt haer lant tot u-lieden gevloden waren; so wilt ghy doch deselve den Hoogen-priester Simon over-leveren, dat hyse nae sijne wet straffe.

22

Alsoo hebben wy oock geschreven aen den Koninck Demetrium, aen Attalum, aen Aretan, aen Arsacen,

23

Ende in alle landen, oock aen Sampsacus, ende die van Sparta, nae Delus, Mindus, Sicyon, Carien, Samus, Pamphilien, Lycien, Halicarnassus, Rhodus, Phaselis, Cos, Side, Gortyna, Gnidus, Cypren, ende Cyrenen.

24

Ende deser brieven af-schrift hebben wy gesonden aen den Hoogen-priester Simon, ende aen ’t Ioodsche volck.

IV.25

MIddeler-tijt bracht Antiochus noch een ander heyr voor Dora, om de stadt herder te belegeren: ende maeckte krijghs-rustinge daer voor, ende bestormde de stadt heftigh; so dat Tryphon daer in besloten was, ende en konde noch in noch uyt komen.

26

Ende Simon sondt den Antiocho te hulpe twee duysent mannen, goet uyt-gelesen volck, ende veel gout ende silver, ende wapenen.

27

Maer Antiochus en nam sulcx niet aen, ende en hielt niet wat hy te vooren toe-geseyt hadde, ende wendde sich gantsch van Simon.

28

Ende sondt eenen van sijne vrienden, ⁺ genoemt Athenobius, tot hem, dat hy met hem handelen soude, ende alsoo seggen: Ghy-lieden hebt in-genomen Ioppe ende Gaza, ende de burcht te Ierusalem, ’t welck altemael tot mijn Koninck-rijck behoort;

+ Athenobius.

29

Ende het lant ront-om verheert, ende groote schade in mijn Koninck-rijck gedaen, ende my mijn erf-lant genomen:

30

Daerom eysche ick dese steden weder van u, die ghy my genomen hebt; ende alle schattinge der steden, welcke ghy in hebt, buyten ’t lant van Iuda.

31

Maer by aldien ghy-lieden my sulcx niet weder over-leveren en wilt; so gevet my voor de steden vijf hondert Centener silvers; ende voor de schade ende schattinge, oock vijf hondert ^b Centener. Maer by aldien ghy-lieden oock dit niet en gedenckt te doen, so willen wy tegen u trecken.

b Centener) Altemael t’samen gerekent, doet het ses tonnen gouts.

32

Doe nu Athenobius des Konincx vrient te Ierusalem quam, ende sagh het heerlijck wesen Simons, ende den pracht met gout ende silver, ende hoe hy anders toe-gerust was, so verwonderde hy hem seer; ende hielt hem voor, wat hem de Koninck bevolen hadde.

33

Daer op gaf hem Simon dese antwoort: Het lant, dat wy weder verovert hebben, dat is onse vaderlijck erve, ende en behoort anders niemant toe: maer onse vyanden hebben ’t eenen tijt lanck met gewelt ende onrecht in gehadt:

34

Daerom hebben wy nu het onse weder tot ons gebracht, ende niemant het sijne genomen.

35

Maer dat ghy klaegt daer over, dat wy Ioppen ende Gaza in-genomen hebben, is dese oorsake: Men doet daer uyt aen onse lant ende onse volck groote schade; doch willen wy daer voor betalen hondert centener.

36

Daer op en gaf Athenobius geene antwoort; ⁺ maer hy wiert toornigh, ende toogh weder wegh tot den Koninck, ende seyde hem Simons antwoort, ende van sijne heerlijckheyt, ende wat hy gesien hadde.

+ Hondert Talenta, doen tsestigh duysent kroonen.

37

Doe vergrimde de Koninck seer: ⁺ Maer Tryphon maeckte hem wegh op ’t water, ende vluchtte nae Orthosia.

+ Tryphon vlucht voor Antiocho.

38

Doe maeckte de Koninck Cendebeum tot eenen Hooft-man over het lant aen de Zee, ende liet hem een krijghs-volck te peert ende te voet:

39

Ende beval hem, Dat hy hem legeren soude aen de lant-palen van Iudeën; ende soude daer bevestigen de stadt Cedron, ende eene vestinge bouwen aen ’t geberghte, ende soude den Ioden in ’t lant vallen: maer de Koninck jaegde den Tryphon nae, om hem te vangen.

40

Doe nu Cendebeus te Iamnia quam, ⁺ greep hy de Ioden aen, verheerde haer lant, ende liet veel volcx om-brengen, ende vinck vele lieden, ende voerdese wegh; ⁺ ende bouwde de stadt Cedron:

+ Cendebeus.

+ Cedron.

41

Ende leyder krijghs-volck in, dat sy daer aen de lant-palen souden uyt-vallen, ende de wegen woeste maken, gelijck de Koninck hem bevolen hadde.