Lutherse Bijbel (1648)

Het xiij. Capittel.

Heeft ses deelen: I. Wat Simon gedaen, als sijn broeder Ionathas was gevangen. II. Tryphons bedrogh, ende Simons voorsichtigheyt. III. Wort Ionathe doot beschreven, ende hoe men hem beklaegt hebbe. IV. Des jongen Antiochi doot. V. Simons daden ende verbondt met Demetrio. VI. Simons verrichtinge te Ierusalem.

I.1

DOe nu Simon hoorde, dat Tryphon een groot heyr by malkanderen hadde, om tegen ’t lant Iuda te trecken, ende het te verderven;

2

Ende sagh, dat het volck seer bange ende beangst was, quam hy te Ierusalem, ende trooste het volck:

3

Ende sprack, Ghy wetet, wat sware oorlogen dat ick ende mijne broeders ende mijn vader voor de Wet ende het Heylighdom gevoert hebben; ende hebt de noot gesien, daer gantsch Israël in geweest is:

4

In welcke, om Israëls wille, alle mijne broeders om-gekomen zijn; ende daer en leeft niemant meer, dan ick,

5

Nu en begeere ick mijn leven niet te verschoonen in dese droeffenisse; want ick en ben niet beter, dan mijne broeders, ende en begeere het niet beter te hebben, dan sy;

6

Maer wil mijn volck, onse Heylighdom, ende onse wijven ende kinderen wreken: want alle Heydenen ront-om zijn op ons vergramt, ende vergaderen hen te samen, om ons te verdelgen.

7

Van desen troost kreegh het volck weder een herte, ende greep eenen moet;

8

Ende antwoordden daer op, ⁺ ende riepen: Ghy sult onse Hooft-man zijn, in Iudas ende Ionathas uwer broederen stede, om onsen krijgh te voeren:

+ Simon wort tot eenen Hooft-man verkoren in Ionathas plaetse.

9

Ende wy willen u gehoorsaem zijn in al wat ghy ons heet.

10

Doe ontboodt Simon het krijghs-volck by een: oock beschickte hy, Dat men de mueren te Ierusalem haestigh op-bouwen moeste; op dat de stadt gantsch ront-om wel bewaert ende sterck ware.

11

Ende schickte Ionathan den soon Absalomi met een heyr nae Ioppe: ende Ionathas dreef de vyanden uyt Ioppe, ende behielt de stadt in.

II.12

DOe toogh Tryphon van Ptolemais uyt met eene groote macht, ⁺ om in ’t lant Iuda in te vallen; ende voerde Ionathan gevanckelijck met hem:

+ Tryphon.

13

Maer Simon toogh tegen hem, ende legerde hem voor aen ’t vlacke velt, by Addus.

14

Maer doe Tryphon vernam, dat Simon in sijns broeders Ionathas stede Hooft-man geworden was, ende dachte met hem te slaen; doe sondt hy boden tot Simon,

15

Ende liet hem seggen: Ick hebbe Ionathan van wegen eene somme gelts, die hy den Koninck met de Ampten schuldigh gebleven is, behouden.

16

Wilt ghy my nu hondert Centener schicken, ende sijne twee sonen tot gijselaers geven, dat hy van ons niet af en valle, ende hem daer nae tegen ons sette, als hy los geworden is; so wil ick u hem los geven.

17

Maer hoe-wel Simon wel merckte, dat ’et enckel bedrogh was; so beschickte hy nochtans, dat den Tryphon het gelt ende de kinderen gesonden wierden:

18

Op dat ’et volck over hem niet en klaegde, als of Ionathas derhalven hadde moeten om-komen, om dat hy hem niet en hadde willen lossen.

19

Daerom sondt hy den Tryphon de kinderen te samen met de hondert ^a Centener: maer Tryphon en hielt geen geloof, ende en woude Ionathan niet los geven.

a Centener) Hondert Talenta doen tsestigh duysent kroonen.

20

Daer en boven toogh oock Tryphon voort, dat hy in ’t lant quame, ende mocht eenige schade doen: ende toogh by ’t lant henen, op de heyr-strate die nae Ador gaet; maer Simon was hem met sijn heyr steets op de zijde: ende waer henen hy in-vallen wilde, daer weerde hem Simon.

21

Oock sonden die op de burcht waren eenen bode tot Tryphon, dat hy door de woestijne tot hen trecken soude, eer ’t Simon vermoedde; ende soude hen proviande toevoeren laten.

22

Daerom wilde Tryphon met sijne gantsche ruyterye haestigh op zijn, ende tot hen komen: maer in den selven nacht viel een seer diepe sneeuw; die verhinderde hem, dat hy niet en quam.

III.23

DAer-nae toogh hy in Galaad: ⁺ ende by Baschame liet hy Ionathan met sijne sonen dooden; die wierden daer begraven.

+ Ionathas wort met sijne twee sonen gedoodt.

24

Daer-nae toogh Tryphon weder wegh in sijn lant.

25

Doe sondt Simon daer henen, ende liet sijns broeders doot lichaem halen, ende leyde het in sijnes vaders graf te Modin.

26

Ende gantsch Israël maeckte eenen seer grooten rouwe over Ionathan langen tijt.

27

Ende Simon liet een hoogh graf van gehouwen steenen maken voor sijnen vader ende sijne broeders;

28

Ende daer op setten seven pyramiden, d’ eene neffens d’ andere, voor den vader, de moeder ende de vier broeders:

29

Ende lietter groote pylaren ront-om bouwen; daer hy haer harnasch aen hingh, ter eeuwiger gedachtenisse: ende boven het harnasch liet hy gehouwen schepen setten, die men op de zee sien konde.

[fol. 54r]

30

Dit graf te Modin staet noch op desen dagh.

IV.31

MAer Tryphon voerde den jongen Antiochum bedriegelijck gins en weer in ’t lant, ⁺ tot dat hy hem heymelijck doodde:

+ Tryphon doodt Antiochum, ende werpt hem selven voor eenen Koninck op.

32

Daer nae sette hy hem selven de kroone op, ende wiert Koninck in Asien, ende plaegde het lant Iuda heel seer.

V.33

MAer Simon bouwde ende bevestigde vele steden in ’t lant Iuda, met dicke mueren ende hooge toorens, ende stercke poorten; ende beschickte proviande in de stercke steden.

34

Ende sondt Boden tot den Koninck Demetrium, ende badt om quijt-scheldinge des lasts, die hem Trijphon op-geleydt hadde: want Tryphon bedreef enckel rooverye ende moorderye in ’t lant.

35

Daer op antwoordde Demetrius ende sprack alsoo:

36

De Koninck Demetrius ontbiedt den Hoogen-Priester Simon, ⁺ ende den Outsten, ende het Ioodsche volck, sijne groetenisse.

+ Demetrii schrijven aen Simon.

37

De goude kroone t’ samen met de palmen, die ghy-lieden my gesonden hebt, hebben wy ontfangen; ende zijn bereydt eenen goeden vrede met u te maken, ende den Ampt-lieden te schrijven, Dat sy u quijt-schelden allen last, die wy u-lieden te vooren quijt te schelden toe-geseyt hebben.

38

Ende wat wy u belooft hebben, dat sal getrouwelijck, seker ende vast gehouden worden: alle vestingen, die ghy gebouwet hebt, sult ghy behouden ende in hebben.

39

Ende vergeven u, wat ghy middeler tijt tegen ons gedaen hebt: de kroon-schattinge ende andere tollen, die Ierusalem heeft geven moeten, schelden wy u quijt.

40

Ende welcke ons dienen willen, die willen wy aen-nemen: ende daer sal tusschen ons goede vrede ende eenigheyt zijn.

41

In ’t hondert ende tseventigste jaer, ⁺ wiert Israël eerst weder vry van de Heydenen;

+ 170 jaer. Israël wort vry van der Heydenen tyrannye.

42

Ende begost te schrijven in hare brieven ende geschiedenissen alsoo: In ’t eerste jaer Simons, des Hoogen-priesters ende Vorsts der Ioden.

43

In desen tijt belegerde Simon de stadt Gaza: ende richtte bol-wercken ende geschut daer voor op, ende bestormde de stadt, ende veroverde eenen toren.

44

Ende deselve die op den toren quamen, sprongen in de stadt: doe verschrickte het volck in de stadt, ende vertsaegde gantsch;

45

Ende liepen met vrouwen ende kinderen op de mueren, ende verscheurden hare kleederen, ende riepen luyde, ende baden genade,

46

Ende spraken: En straft ons niet nae onse boosheyt, maer zijt ons genadigh; so willen wy geerne gehoorsaem zijn.

47

Dit jammerde Simon, dat hyse niet en doodde: maer hy geboodt hen wegh te trecken uyt de stadt; ende liet de huysen weder reynigen, daer sy Afgoden in gestelt hadden.

48

Daer-nae trock hy in de stadt, ende liet alle grouwelen wegh-doen, ende uyt-roeyen; ende sette daer lieden in, die Godts Wet hielden: ende maeckte de stadt sterck, ende bouwde hem selven een huys daer in.

49

Ende die op de burcht te Ierusalem waren belegert, datter niemant uyt noch in-komen, ende daer noch koopen noch verkoopen en konde: ende leden sulcken grooten honger, datter veel van honger sterven moesten.

50

Daerom riepen sy tot Simon, ende baden om vrede, ende gaven hen op: doe dede hen Simon genade, ende lietse leven; maer sy moesten van de burcht wegh: ⁺ ende Simon liet de burcht weder reynigen van alle grouwelen:

+ Simon laet de burcht reynigen, etc.

VI.51

ENde namse in op den drie-en-twintighsten dagh der tweeder maent in ’t hondert ende een-en-tseventighste ^b jaer: ⁺ ende trock daer in met lofsangen, ende palm-tacken, ende allerley snaren-spel; ende danckten Godt, Dat sy van dese groote tyrannye uyt Israël waren los geworden:

b Iaer) Antiochus nam de burcht in, in ’t 145 jaer: alsoo hebbense de Heydenen in-gehadt ontrent 25 jaren, tot ’et 171 jaer toe.

+ 171 jaer.

52

Ende geboodt, Dat men desen dagh jaerlijcx met vreugde vieren soude.

53

Ende op den bergh bouwde hy mueren ront-om den Tempel, onder de burcht, ende maeckte hem noch sterckter, ende woonde daer boven, hy ende de gene die hy by hem hadde.

54

Ende dewijle dat hy sagh, ⁺ dat sijn soon Iohannes een bequaem man was, so maeckte hy hem tot eenen Hooft-man over alle het krijghs-volck, ende liet hem te Gaza woonen.

+ Iohannes Simons soon, etc.