Lutherse Bijbel (1648)

Het xij. Capittel.

Heeft vier deelen: I. Ionathas vernieuwt het verbondt met de Romeynen ende Spartanen. II. Ionathe victorie tegen de Overste des Konincx Demetrii. III. Ionathe voornemen te Ierusalem. IV. Ionathas van Tryphon met bedrogh gevangen, ende wat daer op gevolgt zy.

I.1

MAer doe Ionathas sagh, ⁺ dat hy nu gelegentheyt des tijts gekregen hadde, verkoos hy sommige, die hy nae Romen sondt, om het verbondt met de Romeynen te vernieuwen, ende wederom op te richten.

+ Het verbondt met de Romeynen wort vernieuwt.

2

Hy schreef oock aen die van Sparta, ende aen andere plaetsen meer.

3

Doe nu de Boden nae Romen quamen, ⁺ so gingen sy voor den Raet, ende spraken: Ionathas de Hooge-priester ende het Ioodsche volck hebben ons gesonden, om het verbondt, dat tusschen ons wel eer gemaeckt is, wederom te vernieuwen.

+ 1 Macc. 8,23.

4

Ende de Romeynen gaven hen brieven ende geleyde, dat sy veyligh wederom nae huys trecken mochten.

5

Ende alsoo schreef Ionathas aen die van Sparta: ⁺

+ Ionathes schrijven aen die van Sparta.

6

Ionathas de Hooge-priester, ende de Outste des volcx, ende de Priesters, ende het Ioodsche volck, ontbieden haren broederen, dien van Sparta, hare groetenisse.

7

Voor eenige jaren heeft uwe Koninck Areus aen onsen Hooge-priester Oniam geschreven; ⁺ Dat ghy onse broeders zijt; gelijck dan deselve brief luydt.

+ Areus. Deze Areus is de derde Koninck van Sparta geweest voor den laetsten, ende heeft groote oorlogen gevoert met de Koningen uyt Macedonien, ende geluck gehadt; ende dien van Athenen geholpen tegen Antigonum, ende heeft beleeft den tijt van Antiochus Magnus. Korts nae desen Areus is Sparta onder de Romeynen gekomen.

8

Ende Onias ontfingh uwen Bode eerlijck, ende nam de vriendschap ende het verbondt aen, waer van in den brief geschreven was.

9

Hoe-wel wy nu rechte-voort geene vreemde hulpe van doen en hebben, ende troost hebben aen Godts Woort, dat wy dagelijcx lesen:

10

So senden wy doch even-wel Gesanten tot u-lieden, om de broederschap ende vriendschap tusschen ons te vernieuwen ende te bevestigen, op dat wy deselve niet en vergeten: want ’t is nu eenen langen tijt geleden, dat ghy tot ons gesonden hebt.

11

Daerom so wetet, dat wy altijt op de Vier-dagen, ende alle andere dagen, als men offert, in onse gebedt ende offerhanden uwer gedencken; gelijck het dan behoort, der broederen te gedencken.

12

Ende uwe eere ende wel-vaert is ons eene vreugde.

13

Maer wy hebben middeler tijt groote noot geleden, ende sware oorlogen gehadt met de Koningen ront-om ons.

14

Maer wy en hebben u-lieden, ende andere onse vrienden ende bondt-genooten niet bemoeyen willen in dese onse oorlogen:

15

Want wy hebben hulpe van den Hemel gehadt; ende Godt heeft ons beschut tegen onse vyanden, ende de vyanden onder-gedruckt.

16

Maer dewijle wy tegenwoordigh dese onse Boden, Numenium den soon Antiochi, ende Antipatrum den soon Iasons, tot de Romeynen senden, om de vriendschap ende het verbondt met hen wederom te vernieuwen:

17

So hebben wy hen daer-by bevolen, dat sy oock tot u-lieden trecken souden, ende u onse groetenisse seggen, ende desen brief over leveren, om onse broederschap te vernieuwen:

18

Ende bidden om een antwoort.

19

Maer dit is de af-schrift des briefs, welcken Areus de Koninck van Sparta ons wel eer gesonden heeft.

20

Areus de Koninck van Sparta ontbiedt Onie den Hoogen-priester sijne groetenisse. ⁺

+ Areus.

21

Wy vinden in onse oude schriften,

[fol. 53r]

dat die van Sparta ende de Ioden broeders zijn: (dewijle beyde volckeren van Abraham af komen.)

22

Overmits wy nu sulcx weten, so bidden wy, ghy wilt ons doch schrijven, hoe ’t u gaet.

23

Ende indien ’t u belieft, so sal onse vee, have ende goet, ende wat wy vermogen, zijn, als of ’t uw’ eygen was; ende het uwe sal zijn, als of ’t onse eygen was. Dit hebben wy bevolen u aen te dienen.

II.24

DAer-nae hoorde Ionathas, ⁺ dat Demetrii Hooft-lieden wederom met eene grooter macht, dan te vooren, quamen, ende wonden tegen hem trecken.

+ Demetrii Hooft-lieden.

25

Daerom so toogh hy uyt van Ierusalem tegen hen in ’t lant Hemath; want hy en woude niet verbeyden, tot dat sy hem eerst in sijn lant vielen.

26

Doe hy nu verspieders in der vyanden leger sondt, quamen sy ende seyden, Dat de vyanden besloten hadden, desen nacht hem te over-vallen.

27

Daerom so geboodt Ionathas sijn heyr ’s avonts, Dat sy waken, ende den gantschen nacht in ’t harnasch ende gereedt zijn souden: ende ordineerde lieden ront-om het leger op de schilt-wacht.

28

Maer doe de vyanden sagen, dat Ionathas tot den slagh gereedt was, so quam hen eene vreese aen, dat sy op-braken ende wegh-togen: ende op dat men immers sulcx niet mercken en soude, so lieten sy vele vyeren in ’t leger hier ende daer maken.

29

Daerom en dachte Ionathas niet, dat sy wegh-trocken, tot ’s morgens vroegh: want hy sagh de vyeren hier en daer in ’t leger.

30

Maer des morgens vervolgde hyse, ende kondese niet achter-halen: want sy waren alreede over ’t Water Eleutherus.

31

Doe keerde hem Ionathas nae de Arabiers, ⁺ welcke heeten Zabdei; sloegh ende plonderdese.

+ Zabdei.

32

Ende keerde hem weder nae Damascus, ende verheerde al het lant ront-om.

33

Maer Simon toogh nae Ascalon, ende in de vaste steden daer by; daer-nae so keerde hy hem nae Ioppe: ⁺

+ Ioppe.

34

Want hy vernam, dat sy sich wilden aen Demetrii Hooft-lieden over-geven; daerom so quam hy dien voor, ende nam Ioppe in, ende leyder krijghs-volck in, om de stadt te bewaren.

III.35

DAer-nae quam Ionathas weder t’huys, ende hielt raet met de Outste van ’t volck, dat men eenige steden bevestigen soude in Iudeën;

36

Ende de mueren te Ierusalem hooger maken; ende tusschen de burcht ende de stadt eenen hoogen muer bouwen, op dat de stadt van de burcht af-gesneden wiert: op dat die op de burcht in de stadt niet en souden komen uyt-vallen, ende dat men hen niets toe-voeren noch verkoopen en mochte.

37

Doe nu het volck te samen quam, ende begost te bouwen, dewijle de muer over de beke tegen ’t Oosten vervallen was; so herbouwden sy dat selve stuck, datter heet Caphnata.

38

Ende Simon bouwde de burcht Adida te Sephela, ende maecktese vast, ende bewaerdese met eene stercke poorte.

IV.39

NU hadde Tryphon voor, ⁺ het Koninck-rijck van Asien aen hem te brengen, ende de kroone op te setten, ende den jongen Antiochum den Koninck te dooden.

+ Tryphon handelt valschelijck ende bedriegelijck.

40

Maer overmits hy sorgde, dat ’et Ionathas hem weeren, ende tegen hem trecken soude, so trachtte hy oock daer-nae, hoe dat hy Ionathan vangen ende om-brengen mochte.

41

Daerom so trock hy nae Bethsan: doe quam Ionathas oock daer henen, met veertigh duysent mannen wel uyt-gerust.

42

Maer als Tryphon sagh, dat Ionathas eene groote macht by hem hadde, so vreesde hy sich, ende en dorste niets opentlijck tegen hem voor-nemen:

43

Maer ontfingh hem heerlijck, ende beval sijnen vrienden, Dat sy hem eerlijck houden souden, ende gaf hem geschenken; ende geboodt sijn heyr, Dat sy Ionathe gehoorsaem zijn souden, als hem selven.

44

Ende sprack tot Ionathan: Waerom maeckt ghy dit volck sulcke moeyte, daer wy doch geenen krijgh en hebben?

45

Laetse weder nae huys trecken, alleen kiest u weynige lieden, die by u blijven; ende treckt met my nae Ptolemais: dese stadt wil ick u over-geven, ende de andere vaste steden, ende wil u al het krijghs-volck ende ampt-lieden bevelen: want ick moet wederom wegh-trecken; so ben ick oock alleen derhalven nu hier gekomen: daerom wilt doch met my trecken.

46

Ionathas geloofde hem; ende liet sijn volck van hem nae huys trecken in ’t lant Iuda:

47

Ende behielt alleen drie duysent by hem: ⁺ daer van schickte hy twee duysent in Galileën, maer het een duysent trock met hem.

+ Tryphon neemt Ionathan bedriegelijck gevangen.

48

Als nu Ionathas in de stadt Ptolemais quam, so liet Tryphon de poorten toe-sluyten, ende nam Ionathan gevangen, ende liet sijne lieden door-steken.

49

Ende schickte voet-volck ende ruyterye in Galileën, op ’t wijde velt, om het ander krijghs-volck Ionathe oock om te brengen.

50

Maer doe sy vernamen, dat Ionathas gevangen ende om-gekomen was t’samen met sijne lieden; so vermaenden sy malkanderen, ende maeckten hen ten slagh gereedt, ende trocken kloeck-moedigh tegen de vyanden aen.

51

Doe nu de vyanden sagen, dat ’et haer leven gelden soude, dewijle hen dese weeren wilden; so keerden sy wederom, ende togen wegh.

52

Doe toogh het volck oock weder-

[fol. 53v]

om nae huys in ’t lant Iuda met vrede, ende beklaegde den Ionathan, ende de andere die met hem om-gekomen waren: ende gantsch Israël bedreef seer grooten rouw om Ionathan.

53

Ende alle Heydenen ront-om begosten het volck te verdelgen ende te plagen.

54

Ende spraken: Sy en hebben geen Hooft ende geene beschuttinge meer: nu willen wy tegen hen trecken, ende se uyt-roeyen, ende haren naem op aerden verdelgen.