Lutherse Bijbel (1648)

Het v. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Wat Iudas tegen de nae-by-liggende Heydenen hebbe uyt-gericht. II. Hoe Simon Iude broeder een deel van ’t krijghs-volck genomen, ende wat hy daer mede gedaen heeft. III. Iude nieuwe velt-tocht ende victorie. IV. Ioseph ende Azaria door eer-gierigheyt ende vermetelheyt haer te buyten gaende worden geslagen. V. Iude velt-tocht tegen de Edomiten.

I.1

MAer doe de Heydenen ront-om hoorden, dat de Altaer weder op-gericht, ende het Heylighdom gereynigt was, vergrimden sy seer;

2

Ende namen voor, het gantsche geslachte Iacobs uyt te roeyen, ende begosten alle Ioden aen hare lant-palen te dooden.

3

Maer Iudas toogh in Idumeën tegen de kinderen Esaus, ⁺ ende over-vielse te Arabath, daer sy de kinderen Israëls belegert hadden: ende sloegh vele Idumeërs, ende plonderdese.

+ Kinderen Esaus.

4

Dewijle oock de kinderen Bean op de straten ongetrouwigheyt ende moordadigheyt bedreven hadden tegen Israël; ⁺

+ Kinderen Bean.

5

So heeft ’et hen Iudas oock gedacht, ende belegerde ende verbandese; ende verbrandde hare burcht, met alle die daer in waren.

6

Daer-nae trock hy tegen Ammon; ⁺ die waren wel toe-gerust, ende hadden veel krijghs-volcx, ende eenen Hooft-man Timotheum. ⁺

+ Ammon.

+ Timotheus.

7

Daerom dede Iudas vele slagen met hen, ende hadde over-winninge:

8

Ende wan de stadt Iazer, ⁺ met andere om-liggende vlecken: daer-nae toog hy weder nae huys in Iudeën.

+ Iazer.

9

Maer de Heydenen waren oock op in Galaad tegen Israël aen hare lant-palen, omse te verdelgen: maer het volck vluchtte op de burcht Datheman; ⁺

+ Datheman.

10

Ende schreven aen Iudam ende sijne broeders alsoo: De Heydenen ront-om hebben hen alle vergadert tegen ons, op dat sy ons alle om-brengen:

11

Haer Hooft-man is Timotheus, ⁺ ende sy willen onse burcht, daer wy in gevluchtet zijn, bestormen.

+ Israël van de Heydenen benauwt.

12

Daerom bidden wy, dat ghy ons wilt te hulpe komen, ende ons redden:

[fol. 46r]

want onser is weynigh; want de vyanden hebbender vele om-gebracht,

13

Ende te Tubin by duysent mannen gedoodet, ⁺ ende hare vrouwen, kinderen ende goederen wegh-gevoert.

+ Tubin.

14

Doe men desen brief las, quamender meer Boden uyt Galileën, die verscheurden hare kleederen,

15

Ende seyden klagelijck: Dat de Heydenen uyt alle steden ront-om met macht tegen de Galileën getogen waren, uyt Ptolemais, Tyrus ende Sidon; ende dat het gantsch Galileën vol vyanden was, om Israël uyt te roeyen.

16

Als nu Iudas ende het volck sulcx hoorden, so hielt men raet, hoe sy haren broederen in deser noot helpen mochten.

II.17

ENde Iudas beval sijnen broeder Simon, Dat hy hem eenen bysonderen hoop verkiesen soude, ende in Galileën trecken, om de broeders aldaer te redden: so wilde hy ende sijn broeder Ionathas in Galaad trecken.

18

Ende maeckte Ioseph den soon Zacharia, ende Azaria tot Hooft-lieden over het overige volck t’huys, om Iudeën te bewaren.

19

Ende beval hen: Sy souden dit volck regeeren, ende niet uyt-trecken, om de vyanden aen te grijpen, tot dat hy weder quam.

20

Ende Simon toogh in Galileën met drie duysent mannen; ⁺ Iudas in Galaad, met acht duysent.

+ Simon.

21

Doe nu Simon in Galileën quam, so dede hy vele slagen met de Heydenen, ende over-wan: ende jaegdese tot Ptolemais toe aen de poorte;

22

So datter by drie duysent Heydenen om-quamen; ⁺ ende Simon plonderdese.

+ Drie duysent Heydenen verslagen.

23

Daer-nae quam hy weder tot sijne broeders in Galileën, ende t’Arabath, ende hietse met vrouwen ende kinderen met hem in Iudeën trecken, ende brachtse daer henen met groote vreugde.

III.24

MAer Iudas Maccabeus, ⁺ ende Ionathas sijn broeder, trocken over de Iordane in de woestijne drie dagh-reysen.

+ Iudas Maccabeus.

25

Doe quamen tot hen de Nabatheën, ⁺ ende ontfingense vriendelijck, ende vertelden hen, Hoe ’t haren broederen in Galaad ginck;

+ Nabatheën.

26

Ende datter vele gevanckelijck wegh-gevoert waren nae Barasa, Bosor, Alima, Casbon, Mageth ende Carnaim, welcke enckel groote ende vaste steden waren:

27

Datter oock vele in andere steden in Galaad gevangen lagen: daerom besloten sy, Dat sy ’s morgens terstont tegen deselve vaste steden trecken, endese bestormen wilden.

28

Ende Iudas keerde wederom te rugge eene dagh-reyse, ende bestormde de stadt Bosor, eer sy ’t gewaer wierden, ende namse in, ende liet alle mans-persoonen daer in door-steken, ende plonderde ende verbrandde de stadt.

29

Daer-nae reysde hy voort by nacht tot de burcht, daer sijne broeders belegert waren.

30

Ende doe hy des morgens daer henen quam, sagh hy eene groote machtige menighte volcx sonder getal aldaer, dewelcke leeders ende wagens droegen, ende den storm begosten,

31

Ende in de stadt was een klagelijck geschrey, dat in den Hemel klanck.

32

Doe vermaende Iudas sijn volck, Dat sy voor hare broeders strijden wilden, omse te verlossen.

33

Ende hy maeckte drie slagh-ordens, ende greepse van achteren aen in den storm, ende liet de trompetten blasen: ende het volck riep luyde, ende bat tot Godt.

34

Maer als het heyr van Timotheus sagh, dat Iudas achter hen was, vloden sy, ende wierden seer geslagen, so datter van hen op desen dagh by acht duysent doot bleven. ⁺

+ Acht duysent Heydenen verslagen.

35

Daer-nae toogh Iudas nae Maspha, bestormde ende veroverdese, ende liet alle mans-persoonen daer in dooden; ende plonderde ende verbrandde de stadt.

36

Daer-nae wan hy Casbon, ⁺ Mageth, Bosor, ende de andere steden in Galaad.

+ Steden in Galaad verovert.

37

Maer Timotheus bracht wederom een groot heyr te samen, ende legerde hem tegen Raphon over, ⁺ op gene zijde van de beke.

+ Raphon.

38

Doe sondt Iudas bespieders henen, ende liet besien, hoe sterck de vyanden waren, ende hoe sy lagen: dese seyden hem weder, Dattet eene seer groote menighte was, uyt alle Heydenen ront-om:

39

Dat sy oock krijghs-knechten uyt Arabien by hen hadden, dien sy soudye moesten geven: ende dat sich het heyr op gene zijde van de beke gelegert hadde, ende gereedt waren tot den slagh.

40

Daerom trock Iudas uyt tegen hen. ⁺ Ende Timotheus sprack tot sijne Hooft-lieden: Als Iudas aen de beke komt, ende soo moedigh is, dat hy hier over trecken derf; so en konnen wy hem niet tegen staen: maer hy sal ons slaen.

+ Timotheus.

41

Maer als hy hem vreest, ende en derf niet herwaerts over de beke komen; so willen wy over het Water, ende hem aen-grijpen ende slaen.

42

Doe nu Iudas aen de beke quam, stelde hy de Priesters aen ’t Water, ende geboodt hen: Sy souden al het volck over-drijven, dat sy de vyanden mochten helpen slaen, ende niemant en souder achter blijven.

43

Doe nu alsoo Iudas ende sijn heyr eerstelijck over ’t Water quamen, so vloden de vyanden, ende lieten haer geweer vallen, ende quamen in eenen Tempel in de stadt Carnaim.

44

Maer Iudas nam de stadt in, ende verbrandde den Tempel, ende alle die daer in waren: ⁺ ende Carnaim wiert verstoort, ende en konde haer niet beschermen voor Iuda.

+ Carnaim in-genomen, ende verstoort, etc.

[fol. 46v]

45

Daer-nae liet Iudas al het volck Israël, dat in Galaad was, kleyn ende groot, wijven ende kinderen, te samen komen, dat het mede in Iudeën trock.

46

Ende op den wegh quamen sy voor een groote vaste stadt, ⁺ Ephron, die aen de heyr-strate lagh, daer men door moeste, ende niet bezijden henen trecken en konde.

+ Ephron.

47

Nu en wilden de lieden t’ Ephron Iudam niet door laten; maer begaven hen in de stadt, ende hielden de poorten toe.

48

Maer Iudas sondt tot hen, beloofde hen vrede, ende badt vriendelijck, Dat mense door liete; want hen en soude geene schade van de sijne geschieden: hy en begeerde niets, dan alleen door te trecken: maer die van Ephron en woudense niet in-laten.

49

Doe liet Iudas uyt-roepen in ’t gantsche heyr: Dat het krijghs-volck een slagh-orden maken soude, ende den storm aen-loopen, elcken hoop aen sijne plaetse.

50

Alsoo bestormden sy de stadt dien gantschen dagh, ende den gantschen nacht; ende namense in.

51

Ende Iudas liet daer in door-steken alle mans-persoonen, ⁺ plonderde ende verstoordese;

+ Ephron in-genomen, geplondert ende verstoort.

52

Ende trock daer door over de doode lichamen henen: ende quamen over de Iordane op ’t vlacke velt tegen Beth-san over.

53

Ende Iudas dreef ’t volck voort, dat achter-bleef, ende troostese de gantsche reyse over, tot dat hyse in ’t lant Iudeën bracht.

54

Doe togen sy op den bergh Sion met groote vreugde; ende offerden brand-offeren; om dat hen Godt over-winninge gegeven, endese met vreugde weder t’ huys gebracht hadde.

IV.55

MAer terwijle Iudas ende Ionathas in Galaad waren, ende Simon haer broeder in Galileën voor Ptolemais;

56

Ende Ioseph de soon Zacharie, ende Azaria, de Hooft-lieden hoorden van hare over-winnige ende groote daden,

57

So spraken sy: Wy willen oock eere behalen, ende de Heydenen ront-om ons aen-grijpen.

58

Ende geboden haer krijghs-volck, ⁺ Dat sy souden op zijn: ende togen tegen Iamnia.

+ Jamnia.

59

Doe toogh tegen hen uyt Gorgias met sijn heyr;

60

Ende sloegh den Ioseph ende Azariam in de vlucht, ⁺ ende jaegdese tot in ’t lant Iuda; ende Israël verloos op dien dagh veel volcx, ⁺ namelijck, by twee duysent mannen:

+ Ioseph ende Azaria in de vlucht geslagen van Gorgia.

+ Twee duysent uyt Israël verslagen.

61

Daerom, dat sy Iude ende sijns broeders bevel niet gehoorsaem geweest en waren, ende uyt eygen vermetelheyt onderstaen hadden, eenen roem te bejagen:

62

Daer sy doch die lieden niet en waren, dien Godt verleent hadde, dat Israël door hen geholpen wierde.

63

Maer Iudas ende sijne broeders wierden groot ge-acht, by ’t gantsche Israël, ende by alle Heydenen:

64

Ende waer mense noemde, daer wierden sy gepresen.

V.65

ENde Iudas trock uyt met sijne broederen tegen de kinderen Esaus, ⁺ tegen ’t Zuyden, ende veroverde Hebron, ende de vlecken ront-om, ende verbrandde hare mueren ende torens:

+ Hebron in-genomen.

66

Ende keerde weder om in der Heydenen lant, nae Samarien:

67

Daer zijn vele Priesters om-gekomen, dewelcke oock te koen waren, ende de vyanden sonder raet ende bevel aen-grepen.

68

Daer-nae toogh Iudas nae Asdod in der Heydenen lant, ⁺ ende wierp der Afgoden Altaren ter neder, ende verbrandde de Afgoden, ende plonderde de steden; ende quam weder t’ huys in ’t lant Iuda.

+ Asdod.