Lutherse Bijbel (1648)

Het iiij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Iude overwinninge tegen den Vorst Gorgiam. II. Nieuwe uyt-rustinge Lysie, ende de tweede overwinninge Iude, met Lysie gedachten daer over. III. Iude verrichtinge te Ierusalem.

I.1

ENde Gorgias nam vijfduysent te voet, ⁺ ende duysent ruyters, de beste; ende ruckte by nacht heymelijck aen der Ioden leger,

+ Gorgias.

2

Omse onversiens te over-vallen: ende sommige die op de burcht tot eene besettinge gelegen hadden, voerden den hoop.

3

Maer Iudas was te vooren op

[fol. 45r]

met den besten hoop, dat hy eer quame, ende de vyanden over-viel endese sloege, terwijle sy noch verstroyt gins ende weder lagen.

4

Doe nu Gorgias aen Iudas leger quam, ende niemant daer en vondt;

5

So toogh hy hen nae in ’t geberghte, ende meynde, sy waren voor hem gevlucht:

6

Maer Iudas haestede hem, dat hy ’s morgens vroegh in ’t vlacke velt quam, met drie duysent mannen; die doch geen harnasch en hadden, dan alleen hare kleederen ende sweerden.

7

Als sy nu sagen, dat de vyanden wel toe-gerust waren met harnaschen, ende hadden eene stercke ruyterye, ende waren rechte krijghs-lieden;

8

So sprack Iudas tot sijn volck: ⁺ En vreeset u niet voor dese groote menighte, ende voor hare macht en verschricket niet.

+ Iudas vermaent de sijne.

9

Gedencket, ⁺ hoe onse vaders in de Roode Zee verlost zijn, doese Pharao met een groot heyr vervolgde.

+ Exod. 14.9, 24, 25.

10

Latet ons nae den Hemel roepen; so sal ons de Heere oock genadigh zijn, ende aen ’t verbondt gedencken, dat Hy met onse vaderen gemaeckt heeft, ende sal onse vyanden voor onse oogen verdelgen.

11

Ende alle Heydenen sullen gewaer worden, dat ’et Godt is, die Hem Israëls aen-neemt, hem helpt ende verlost.

12

Doe nu de Heydenen sagen, dat Iudas tegen hen quam;

13

So togen sy oock uyt het leger, om Iudam aen te grijpen:

14

Maer Iudas liet de trompetten blasen, ⁺ ende greep de vyanden aen; ende de Heydenen wierden in de vlucht geslagen, dat sy over ’t vlacke velt vloden, ende de laetste door-steken wierden:

+ Heydenen in de vlucht geslagen.

15

Want Iudas jaegde hen nae tot Assaremoth toe, ende tot ’et velt Edom toe, tegen Asdod ende Iamnina: ende daer bleven doot by drie duysent mannen. ⁺

+ Drie duysent Heydenen verslagen.

16

Maer doe Iudas weder om-keerde, geboodt hy sijnen volcke,

17

Ende sprack: Ghy en sult niet plonderen, want wy moeten noch eenen slagh doen:

18

Gorgias ende sijn hoop is voor ons in ’t geberghte; daerom blijvet in de ordre, ende weeret u: daer-nae als ghy de vyanden geslagen hebt, so kont ghy plonderen seker ende sonder gevaer.

19

Doe Iudas alsoo sprack, so quamder een hoop op ’t gebergte te voorschijn.

20

Ende Gorgias sagh, dat sijne lieden geslagen waren, ende het leger verbrandt: want hy sagh den roock; daer van konde hy mercken, watter geschiedt was.

21

Daer-toe sagen sy Iudam ende sijn krijghs-volck in ’t vlacke velt gereet staende ten slagh.

22

Daerom verschrickte Gorgias seer, ende vloodt in der Heydenen lant.

23

Alsoo keerde Iudas weder om, om het leger te plonderen, ende kreegh eenen grooten roof, veel gout, silver, syden, purper, ende groot goet.

24

Daer-nae togen sy nae huys, danckten ende loofden Godt met een Gesangh, ⁺ ende spraken: Dancket den Heere; want Hy is vriendelijck, ende sijne goetheyt duert eeuwighlijck.

+ Psal. 118,1. ende 136,1.

25

Op desen dagh heeft Israël eene heerlijcke over-winninge gehadt.

26

Maer de Heydenen, die ontkomen waren, quamen tot Lysia, ende seyden hem, Hoe ’t hen gegaen was.

27

Als Lysias sulcx hoorde, so wiert hy seer bedroeft, dattet niet geluckt en was, gelijck het de Koninck bevolen hadde.

II.28

DAerom bracht Lysias in ’t volgende jaer wederom veel krijghs-volck te samen: ⁺ tsestigh duysent man te voet, ende vijf duysent ruyters, om de Ioden te verdelgen.

+ Lysias brengt eene groote menighte volcx te samen, om de Ioden te verdelgen.

29

Dit heyr toog in Idumeën, ende legerde sich by Bethzura: daer henen quam Iudas oock met tien duysent mannen.

30

Maer doe hy sagh, ⁺ dat de vyanden soo veel volcx hadden, badt hy, ende sprack: Lof zy u, Ghy Heylant Israëls, Ghy die door de hant uws knechts Davids den grooten Reuse verslagen hebt; ⁺ ende hebt een gantsch heyr der Heydenen gegeven in de handen van Ionathan Sauls sone, ⁺ ende van sijnen knecht.

+ Iude Maccabei Gebedt.

+ 1 Sam. 17,50.

+ cap. 14,4.

31

Ick bidd’ u, Ghy wilt dese onse vyanden oock in de handen uws volcx Israëls geven; dat sy met hare macht ende ruyterye te schande worden.

32

Geeft hen een verschrickt ende vertsaegt herte:

33

Slaetse ter neder met het sweert der gener, die u lief hebben: op dat u loven ende prijsen alle, die uwen Naem kennen.

34

Daer-nae greep hyse aen: ⁺ ende Lysias verloos by vijf duysent mannen.

+ Lysias verliest vijf duysent mannen.

35

Maer doe Lysias sagh, dat de sijne vloden, ende dat de Ioden onverschrickt waren, ende dat sy bereydt waren, beyde eerlijck te leven, oft eerlijck te sterven; so toog hy af nae Antiochien, om wederom krijghs-volck op te brengen, ende tegen de Ioden noch stercker te trecken.

III.36

MAer Iudas ende sijne broeders spraken: ⁺ Dewijle onse vyanden verjaegt zijn, so latet ons op-trecken, ende het Heylighdom weder reynigen.

+ Heylighdom weder gereynigt.

37

Daerom quam het krijghs-volck altemael te samen, ende trocken met malkanderen op den bergh Sion.

38

Ende doe sy sagen, hoe het Heylighdom verwoest was, de Altaer ontheyligt, de poorten verbrandt, ende dat de plaetse ront-om met gras bewassen was, gelijck een wout ofte geberghte, ende der Priesteren Cellen vervallen waren:

39

Doe verscheurden sy hare kleederen, ende maeckten eenen grooten rouwe, stroyden assche op hare hoofden;

40

Vielen neder op hare aen-gesich-

[fol. 45v]

ten, ende bliesen de trompetten, ende riepen nae den Hemel.

41

Ende Iudas verkoos eenen hoop, om de vyanden in de burght te weeren, dat sy niet uyt en vielen, terwijle hy het Heylighdom reynigen liet.

42

Ende nam daer toe Priesters, die hen niet verontreynigt en hadden; maer vol-standigh in de Wet gebleven waren.

43

Dese reynigden het Heylighdom, ende droegen den grouwel, ende de onreyne steenen wegh, aen onheylige plaetsen.

44

Dewijle oock de Altaer des brand-offers ontheyligt was, ⁺ hielden sy raet, Hoe sy ’t daer-mede maken souden.

+ Altaer op ’t nieuw gebout, ende heylige vaten gemaeckt.

45

Ende vonden eenen goeden raet, namelijck, dat men hem gantsch ter neder werpen soude, op dat geene ergernisse daer af en quame; dewijle hem de Heydenen ontheyligt hadden: daerom wierde hy gantsch ter neder-geworpen.

46

Ende sy verwaerden dese steenen op den bergh by ’t Huys, aen eene bysondere plaetse; tot datter een Propheet quam, die aen-wee, Wat men daer-mede doen soude.

47

Maer sy namen andere nieuwe ongehouwene steenen, ⁺ gelijck de Wet leert; ende bouwden eenen nieuwen Altaer, gelijck als die te vooren geweest was.

+ Exod. 20,25.

48

Ende herbouwden het Heylighdom, ende de stoelen, ende Priester-cellen in ’t Huys.

49

Ende lieten nieuwe heylige vaten maken, den gouden Kandelaer, den reuck-altaer, ende de Tafel: ende brachtense weder in den Tempel.

50

Ende stelden het reuck-werck op den Altaer; ende ontstaken de lampen op den Kandelaer, dat sy in den Tempel lichteden.

51

Op de Tafel leyden sy de Brooden, ende hingen de voor-hangselen op, ende richteden den Tempel gantsch wederom aen.

52

Ende op den vijf-en-twintighsten dagh der negender maent, ⁺ die daer heet Casleu, in ’t hondert ende acht-en-veertighste jaer;

+ Offerhanden wederom aen-gestelt.

53

Stonden sy vroeg op, ende offerden wederom nae de Wet op den Altaer des brand-offers.

54

Dat is het eerste offer geweest, nae den tijt, als de Heydenen het Heylighdom verontreynigt hebben: ende dit offer wiert weder aen-gericht met gesangen, pijpen, harpen ende cymbalen.

55

Ende al het volck viel neder op hare aen-gesichten, aen-baden, ende loofden den Heere in den Hemel, die hen geluck ende overwinninge gegeven hadde.

56

Ende sy hielden het Feest des nieuwen Altaers acht dagen lanck, ende offerden daer op brand-offeren ende danck-offeren met vreugde.

57

Ende vercierden den Tempel met goude kranssen ende schilden; ⁺ ende maeckten nieuwe poorten ende cellen.

+ Zach. 6,14.

58

Ende daer was seer groote vreugde onder ’t volck, dat de schande van hen genomen was, die hen de Heydenen aen-gedaen hadden.

59

Ende Iudas ende sijne broeders, ende al het volck Israël besloten, dat men jaerlijcx van den vijf-en-twintighsten dagh af der maent Casleu, ⁺ acht dagen lanck des nieuwen Altaers Feest houden soude, met vreugde ende danck-segginge.

+ Joh. 10,22. Casleu is de Maent November, nae de Mane gerekent.

60

Ende sy bouwden vaste mueren ende torens ront-om het Heylighdom op den bergh Sion: op dat de Heydenen het Heylighdom niet in nemen ende verwoesten en konden, als te vooren.

61

Ende Iudas leyd’er krijghs-volck in, om het Heylighdom te bewaren: hy bevestighde oock Bethzura; ⁺ op dat het volck eene sterckte in hadde tegen Idumeën, daer in sy haer onthouden, ende weeren konden.

+ Bethzura.