Lutherse Bijbel (1648)

Het xxxix. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Van sekere stucken tot studeeren noodigh zijnde. II. Van de plicht der gener, die neerstigh studeeren willen. III. Van de vruchten, die daer-op volgen.

I.25

WIe de Schrift leeren sal, die en kan geenen anderen arbeyt waer-nemen; ende wien men leeren sal, die en moet anders niet te doen hebben.

26

Hoe kan die de leere waer-nemen, dieder ploegen moet, ende die geerne de ossen met de sweepe drijft, ende met diergelijcke wercken om-gaet; ende en weet niet, dan van ossen te spreken?

27

Hy moet dencken, hoe dat hy den acker bouwen sal, ende moet laet ende vroegh den koeyen voeder geven.

28

Alsoo oock de schrijn-werckers ende timmer-lieden, die dagh ende nacht arbeyden, ende snijden beelt-werck, ende doen neerstigheyt om menigerley arbeyt te maken: die moeten dencken, dat het recht worde; ende vroegh ende laet daer by zijn, dat sy ’t vol-eynden.

29

Alsoo een smit, die moet by sijn aenbeelt zijn, ende sijn werck-stede waer-nemen; ende wort mat van ’t vyer, ende arbeyt hem moede over de smidse.

30

Het geluyt der hameren slaet hem

[fol. 33v]

de ooren vol; ende siet daer-op, hoe dat hy het werck recht make:

31

Ende moet dencken, hoe hy ’t gereet make; ende vroegh ende laet daer aen zijn, dat hy ’t te dege uyt-arbeyde.

32

Alsoo een pot-backer, die moet by sijn werck zijn, ende het wiel met sijne voeten om-drijven: ende moet altoos met sorge sijn werck maken, ende heeft sijn seker dagh-werck.

33

Hy moet met sijne armen uyt het leem sijne vaten maken, ende moet sich tot sijne voeten moede bucken.

34

Hy moet dencken, hoe hy ’t van dege verglase; ende vroegh ende laet den oven vagen.

35

Dese alle troosten sich met haer hant-werck; ende een yegelijck beneerstigt sich, dat hy sijn ambacht kan.

36

Men kanse in de stadt niet missen.

37

Maer men kanse nergens heen senden: sy en konnen oock de ampten niet waer-nemen, noch in de Gemeynte regeeren.

38

Sy en konnen het verstant niet hebben, om de Schrift te leeren; noch het recht ende de gerechtigheyt te prediken.

39

Sy en konnen de spreucken niet lesen: maer moeten de tijdelijcke neeringe waer-nemen; ende gedencken niet voorder, dan wat sy met haren arbeyt gewinnen mogen.

II.1

☜MAer wie hem daer toe begeven sal, ⁺ dat hy de Wet des Hooghsten ^a leere, die moet de wijsheyt aller Ouden ondersoecken, ende in de Propheten studeeren.

+ Cap. XXXIX. Gr.

a Leere) Een Predikant moet studeeren, ende in allerley boecken hem oeffenen; soo geeft hem Godt oock verstant: maer de buyck-papen laet Hy ledigh.

2

Hy moet de geschiedenissen der vermaerde lieden mercken; ende deselve nae-dencken, wat sy beduyden ende leeren.

3

Hy moet de geestelijcke spreucken leeren, ende in de diepe redenen sich oeffenen☞.

4

Die kan den Vorsten dienen, ende by de Heeren zijn.

5

Hy kan hem versenden laten in vreemde landen: want hy heeft versocht, wat by de lieden deugt, ofte niet en deugt.

6

Ende hy denckt, hoe hy vroeg op-staen sal, om den Heere te soecken, die hem geschapen heeft; ende bidt voor den Hooghsten.

7

Hy doet sijnen mont vrymoedigh op, ende bidt voor des gantschen volcx sonden.

III.8

ENde wanneer dan de Heere alsoo versoent is; so geeft Hy hem den geest der wijsheyt rijckelijck:

9

Dat hy wijsen raet ende leere geweldighlijck geven kan; daer voor hy den Heere danckt in sijn gebedt.

10

Ende de Heere geeft genade daer-toe, dat sijn raet ende leere voort-gaen.

11

Ende hy overlegt het te vooren by hem selven: daer-nae seyt hy sijnen raet ende leere uyt, ende bewijst het met de heylige Schrift.

12

Ende vele verwonderen sich sijner wijsheyt, ende sy en sal nimmermeer onder-gaen.

13

Sijns en wort nimmermeer ver-geten, ende sijne naem blijft voort ende voort.

14

Wat hy geleert heeft, dat sal men voorder prediken; ende de Gemeynte sal hem prijsen.

15

Terwijle hy leeft, heeft hy eenen grooteren naem, dan duysent andere; ende nae sijnen doot blijft hem deselve naem.