Lutherse Bijbel (1648)

Het xxxiij. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Begrijpt verscheyden Kercken-leeringen, ende eene tegen-stellinge der godt-vreesenden ende godt-loosen. II. Sommige tucht- ende huys-regelen.

I.18

WIe den Heere vreest, die laet hem geerne onderwijsen; ende wie hem vroegh daer-toe schickt, die sal genade vinden.

19

Wie nae Godts Woort vraegt, die sal ’t rijckelijck verkrijgen: maer wie ’t niet met ernst en meent, die wort slechts erger daer door.

20

Wie den Heere vreest, die treft de rechte lere; ende maeckt dat de gerechtigheyt blinckt, als een licht.

21

Een godtloose en laet hem niet bestraffen; ende weet hem te behelpen met ander lieden ^a exempel in sijn voor-nemen.

a Exempel) Ick en sie niet dat ’et genen qualijck gaet, die doch oock Godts woort niet en achtet, etc. Ia hoe looser schalck, hoe beter geluck.

22

Een vernuftigh man en veracht geenen goeden raet:

23

Maer een wilt ende hooveerdigh Mensch en vreest hem niet, hy hebbe oock gedaen, wat hy wil.

24

☜En doet niets sonder raet; so en berouwt ’et u niet nae de daet☞.

25

En gaet den wegh niet, daer ghy soudt mogen vallen, noch daer ghy u aen de steenen soudt mogen stooten.

26

En verlaet u niet daer op, dat de wegh ^b effen is; ja wacht u oock voor uwe eygen kinderen:

b Effen) ’t Schijnt als gingen de boose op enckel geluck; maer ten laetsten stortse de weg in den afgront, etc.

27

Wat ghy voor-neemt, so vertrouwt Godt van gantscher herten: want dat is Godts geboden onder-houden.

28

Wie Godts Woort gelooft, die acht de geboden: ende wie den Heere vertrouwt, ⁺ dien en sal niets ontbreken.

+ Psal. 23,1.

1

Wie Godt vreest, ⁺ dien en weder-vaert geen leet; maer als hy aen-gevochten is, sal hy weder verlost worden.

+ Cap. XXXIII. Gr.

2

Een wijs man en laet hem Godts woort niet tegen maken: maer een huychelaer sweeft, als een schip op de onstuymige Zee.

3

Een verstandigh Mensch houdt vast aen Godts Woort; ende Godts Woort is hem seker, als eene klare reden.

4

Wort van de sake versekert, daer nae spreeckter af: laet u te vooren wel leeren; so kont ghy antwoorden.

5

Des sotten herte is als een radt aen den wagen; ⁺ ende sijne gedachten loopen om, gelijck de nave.

+ Sir. 21,27.

6

Gelijck als de spring-hengst briescht tegen alle merrien: alsoo hangt de ^c huychelaer aen alle bespotters,

c Huychelaer) Meester wijshooft, die wil in de Schrift scherp-sinnigh zijn, ende vraegt, waerom dit ende dat geleert zy? waerom dese dagh heyligh, ende gene niet heyligh en zy? waerom het water een doop zy der ziele? waerom broot ende wijn moete Christus lichaem ende bloet zijn, etc.

7

Ende spreeckt: Waerom moet d’ een dagh heyliger zijn dan d’ ander? so doch de Sonne den eenen dagh in ’t jaer so wel maeckt als den anderen.

8

De Wijsheyt des Heeren heeftse soo onder-scheyden: ende Hy heeft de jaer-getijden ende Vier-dagen alsoo geordineert.

9

Hy heeft sommige uyt-verkoren, ende geheyligt voor andere dagen.

10

Gelijck als alle Menschen uyt de aerde, ⁺ ende Adam uyt het stof geschapen is:

+ Gen. 2,7.

11

Endese doch de Heere onder-scheyden heeft nae sijne menighvoudige Wijsheyt, ende heeft menigerleye wijse onder hen geordineert:

12

Sommige heeft Hy gesegent, ver-

[fol. 31v]

hooght ende geheyligt, ende tot sijnen dienst laten komen; maer sommige heeft hy vervloeckt, ende vernedert, ende van haren staet af-gestooten.

13

Want sy zijn in sijne hant, ⁺ als de leem in des pot-backers hant: Hy maeckt alle sijne wercken, gelijck ’t Hem behaegt.

+ Jes. 45,9. Jer. 18,6. Rom. 9,21.

14

Alsoo zijn oock de Menschen in de hant des genen, diese gemaeckt heeft; ende geeft een yegelijcken, gelijck ’t Hem goet dunckt.

15

Alsoo is het goede tegen het quade, ende het leven tegen den doot, ende de godt-vreesende tegen den godt-loosen geordineert: alsoo aenschouwt alle wercken des Hooghsten; so zijnder altoos twee tegen twee, ende ’t een tegen ’t ander geordineert.

II.16

ICk ben de ^d laeste ontwaeckt; als een die in den Herfst nae-leeft:

d Laetste) Ick hebb’ eene goede antwoort gegeven op sulcker sotten in-brengen van de heylige dagen, etc.

17

Ende Godt heeft my den segen daer toe gegeven, dat ick mijne wijn-persse oock vol gemaeckt hebbe, als in den vollen Herfst.

18

Siet, ⁺ hoe dat ick niet voor my gearbeydt en hebbe; maer voor alle, die geerne leeren wilden.

+ Sir. 24,47.

19

Hooret nae my, ghy groote Heeren: ende ghy Regenten in den volcke, nemet het ter herten!

20

En laet den sone, der vrouwe, den broeder, den vrient, geene gewelt over u, terwijle ghy leeft; ende en geeft uwe goederen niemant over: op dat’et u niet en berouwe, ende ghyse daerom soudt moeten bidden.

21

Terwijle ghy leeft ende aesem hebt, so en geeft u onder geenen anderen Mensche.

22

’t Is beter, dat uwe kinderen u van doen hebben, dan dat ghy hen soudt moeten in de handen sien.

23

Blijft ghy de overste in uwe goederen, ende en laet u uwe eere niet nemen.

24

Als uw’ eynde komt, dat ghy daer van moet, alsdan deelt uw’ erf-goet uyt.

25

Den Esel behoort sijn voeder, geessel ende last: also den knecht sijn broot, straffe ende arbeyt.

26

Houdt den knecht ten arbeyt, so hebt ghy ruste voor hem: laet ghy hem ledigh gaen, so wil hy een joncker zijn.

27

Het jock ende de touwen buygen den hals: eenen boosen knecht stock ende kluppelen.

28

Drijft hem ten arbeyt, dat hy niet ledigh en gae.

29

Ledigh-ganck leert veel quaets.

30

Legt hem arbeyt op, die eenen knecht betaemt; geeft hy dan geen gehoor, so set hem in de boeyen: doch en legt niemant te veel op, ende houdt mate in alle dingen.

31

Hebt ghy eenen knecht, so hant-haeft hem als u selven: want wie hem yet doet, die meynt uw’ lijf ende leven. Hebt ghy eenen knecht, so laet hem houden, als of ^e ghy tegenwoordigh waert: want ghy behoeft hem, gelijck uw’ eygen leven:

e Ghy tegenwoordigh) Dat het ander gesin sijn woort gelijck als uw’ bevel houden moete.

32

Maer houdt ghy hem qualijck, dat hy sich op-maeckt, ende van u loopt; waer wilt ghy hem weder soecken?