Lutherse Bijbel (1648)

Het xxix. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Van de barmhertigheyt tegen den Naesten. II. Van de vergenoegsaemheyt.

I.1

WIe sijnen Naesten leent, die doet een werck der barmhertigheyt; ende wie goederen heeft, die behoort sulcx te doen.

[fol. 30r]

2

Leent uwen Naesten, als hy ’t behoeft: ende ghy ander, geeft het oock weder op den bestemden tijt.

3

Houdt wat ghy gesproken hebt, ende en handelt niet bedriegelijck met hem; so vindt ghy altijt uwen nootdruft.

4

☜Menigh meynt, het zy gevonden wat hy ontleent; ende maeckt dien onwilligh, die hem geholpen heeft☞.

5

Hy kust eenen de handt, terwijl men hem leent; ende spreeckt soo ootmoedighlijck om des Naesten gelt:

6

Maer als hy ’t sal weder geven, so stelt hy ’t uyt, ende klaegt seer, ’t zy een sware tijt.

7

Ende of hy ’t schoon wel vermagh; so geeft hy doch nauwelijcx de helft weder, ende rekent het genen voor een gewin toe.

8

Maer en vermagh hy ’t niet; so brengt hy genen om ’t gelt: die heeft dan hem selven eenen vyant gekocht met sijn eygen gelt.

9

Ende gene betaelt hem met vloecken ende schelden, ende geeft hem spijtige woorden voor danck.

10

Menigh en leent noode, uyt geene quade meyninge; maer hy moet vreesen, hy kome om het sijne.

11

Doch zijt lanck-moedigh tegen uwen Naesten in der noot; ende doet de aelmoesse daer-toe, dat ghy hem tijt laet.

12

Helpt den armen, ⁺ om des gebodts wille; ende en laet hem in der ^a noot niet leedigh van u.

+ Deut. 15.7, 8.

a Noot) Terwijle de noot voor handen is.

13

Verliest geerne uw’ gelt om uw’s broeders ende Naesten wille; ende en begraeft het niet onder eenen steen, daer ’t doch vergaet.

14

Vergadert u eenen schat, ⁺ nae ’t gebodt des Aller-hooghsten; die sal u beter zijn dan eenigh gout.

+ Deut. 26,12.

15

Legt uwe aelmoesse aen eene bysondere ^b plaetse: deselve sal u redden uyt al ongeluck.

b Plaetse) Telt het af, wat ghy gedenckt te geven van ’t ander goet: gelijck Moses leert de tienden by zijden leggen ende afsonderen op de toekomende weldaet; ende Paulus 1 Cor. 16,2. 2 Cor. 8. ende 9 capp.

16

Sy sal voor u strijden tegen uwen vyant,

17

Beter dan eenigh schilt, ofte spiesse.

18

Een vroom man wort borge voor sijnen Naesten;

19

Maer een onbeschaemde laet sijnen borge staen.

20

☜En vergeet de weldaet van uwen borge niet:

21

Want hy heeft hem selven voor u ten borge gestelt☞.

22

De godt-loose brengt sijnen borge in schade;

23

Ende een ondanckbare laet sijnen verlosser steken.

24

Borge te worden, heeft vele rijcke lieden verdorven, ende gints ende weer geworpen, als de baren in de Zee:

25

Het heeft groote lieden verdreven, dat sy in vreemde landen moesten gaen dwalen.

26

Een godt-loose, so wanneer hy borge geworden is, ende met loose treken om-gaet, dat hy sich daer uyt draeye; die en sal de straffe niet ontgaen.

27

Helpt uwen Naesten uyt, so veel als ghy kont: ende siet voor u, dat ghy niet selfs daer over tot schade en komt.

II.28

☜HEt is genoegh tot dit leven, ⁺ wie water ende broot, kleederen ende een huys heeft, daer mede hy sijnen ^c nootdruft bedecken kan☞.

+ Sir. 39,31.

c Nootdruft) ’t En is niet noodigh ontleenen ofte uyt-leenen als het de nootdruft des levens niet en vereyscht; als tot pracht, groote gebouwen ofte koopingen. Hy wil seggen: Wanneer men uyt-leenen ende ontleenen sal, namelijck in der noot. Andersins beginnen vele lieden groote dingen, ende willen ’t met ontleenen ende beswaringe van andere lieden doen.

29

^* Eene kleyne neringe onder een berderen eygen dack is beter, dan eene kostelijcke tafel onder de vreemden.

* Eygen heert is gout weert.

30

Laet ’et u behagen, ghy hebt weynigh ofte veel: want ’t is een schandelijck leven van huys tot huys te trecken.

31

Ende waer yemant vreemt is, daer en derf hy sijnen mont niet op-doen.

32

Hy moet by hem komen laten, ende met hem drincken laten; ende geenen danck hebben.

33

Moet daer-toe bittere woorden hooren: namelijck, Gast gaet henen, ende bereydt de tafel; laet my met u eten, wat ghy hebt.

34

Item, treckt uyt, ick hebb’ eenen eerlijcken gast gekregen; ick moet het huys hebben, mijn broeder treckt by my in.

35

^d Sulcx is swaer eenen vernuftigen man, dat hy om der herberge wille sulcke woorden op-eten moet, ende dat men ’t hem verwijt, als men hem geleent heeft.

d Sulcx geschiedt oock den genen, die ontleenen, ende groote hanteeringe ende gebouwen beginnen, ende daernae dat selve anderen laten moeten.