Lutherse Bijbel (1648)

Het xiij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Met wien men gemeynschap sal houden. II. Hoe men met sijns gelijcken moet om-gaen, waer by oock de ongelijcke gelegentheyt tusschen rijcke ende arme in dese Werelt verhaelt wort. III. ’t Lof van eene goede conscientie.

I.1

☜WIe peck aen-grijpt, die besmet hem daer mede: ende wie geselschap houdt met den hooveerdigen, die leert hooveerdye☞.

2

En houdt geene geselschap met den Geweldigen ende rijcken; ghy ladet anders eenen swaren last op u.

3

Wat sal de aerden pot by den koperen pot? want in dien sy aen malkanderen stooten, so breeckt hy in stucken.

4

De rijcke doet onrecht, ende trotst noch daer-toe; maer de arme moet lijden, ende daer-toe dancken.

5

So lange als ghy hem nut zijt, gebruyckt hy u: maer als ghy niet meer en kont, so laet hy u varen.

6

Terwijle ghy wat hebt, so teert hy met u; ende ’t en bekommert hem niet, dat ghy verderft.

7

Als hy u van doen heeft, kan hy u fijn bedriegen, ende lacht u aen, belooft

[fol. 24v]

u veel, ende geeft u de beste woorden, ende spreeckt: Hebt ghy wat van doen?

8

Ende noodet u een mael ofte drie bedriegelijck te gaste, tot dat hy u om ’t uwe brenge; ende bespot u ten laetsten.

9

Ende of hy al schoon uw’ noot siet, so laet hy u doch varen, ende schudt het hooft over u.

10

Daerom siet toe, dat u uwe eenvoudigheyt niet en bedriege,

11

Ende in ongeluck brenge.

12

Als een Geweldige u wil aen-halen, so weygert u; so sal hy u dies te meer aen-halen.

13

En dringt u niet selfs tot hem in, op dat ghy niet verstooten en wort: en vliedt oock niet te seer, dat men u ter noot gebruycken konne.

14

En weygert u niet, so hy u wat beveelt; maer en verlaet u daer niet op, dat hy hem met u soo seer gemeyn maeckt: want hy versoeckt u daer mede, ende met sijne vriendelijck gelaet haelt hy uyt.

15

Als hy ongenadigh wort, so en blijft het niet by sulcke vriendelijcke woorden;

16

Ende hy en jockt niet met straffen ende gevanckenissen:

17

Daerom wacht u, ende siet wel voor u;

18

Ghy leeft in groot gevaer.

II.19

☜EEn yegelijck dier houdt hem by sijns gelijcken:

20

Alsoo behoort een yegelijck Mensch geselschap te houden met sijns gelijcken☞.

21

’t Is even als of hem de wolf voegde by ’t schaep, wanneer een godtloose geselschap houdt met de Vromen.

22

Gelijck als ^a hyëna sich by den hont voegt; alsoo oock de rijcke by den armen.

a Hyëna is een dier in Egypten, dat leert eenen hont roepen by sijnen naem, als een Mensch, ende eet hem op.

23

Gelijck als de leeuw het wilt verslindt in de heyde; soo verslinden de rijcke de armen.

24

Gelijck als den hooveerdigen onweert is wat slecht is: alsoo is de arme den rijcken oock onweert.

25

Wanneer de rijcke vallen wil, so helpen hem sijne vrienden op: wanneer de arme valt, so stooten hem oock sijne vrienden om verre.

26

Wanneer een rijcke niet recht gedaen en heeft, so zijnder vele die hem voort-helpen: als hy hem met woorden vergrepen heeft, so moet men ’t laten recht zijn:

27

Maer wanneer een arme niet recht gedaen en heeft, so kan men ’t vergrooten; ende als hy schoon wijslijck spreeckt, so en vindt’et doch geene plaetse.

28

Wanneer de rijcke spreeckt, so swijgt alle man, ende sijn woort verheft men tot in den Hemel.

29

Maer wanneer de arme spreeckt, ⁺ so seyt men; Wie is die? ende so hy feylt, so moet hy ’t ontgelden.

+ Psal. 4,7.

30

Rijckdom is wel goet, als men dien sonder sonde gebruyckt: maer de armoede des godtloosen leert hem veel quaets spreken.

31

Wat yemant in den sin heeft, dat siet men hem aen de oogen aen, ’t zy goet ofte quaet.

32

Heeft hy wat goets in den sin, ⁺ so siet hy vrolijck op; maer wie met heymelijcke treken om-gaet, die en kan geene ruste daer af hebben.

+ Eccl. 8,1.

III.1

WEl dien, die geenen quaden raet en geeft, ^{+ +} ende geene quade conscientie daer van en heeft!

+ Cap. XIV. Gr.

+ Sir. 25,11.

2

☜Wel dien, die geene quade conscientie en heeft, ende sijn toe-verlaet hem niet ontvallen en is☞!