Lutherse Bijbel (1648)

VOOR-REDEN over het Boeck TOBIAE. D.M.L.

WAt van ’t Boeck Iudith geseyt is, dat magh men oock van dit Boeck Tobiae seggen. Isset eene geschiedenisse, so is ’t eene fijne heylige geschiedenisse: maer isset een gedicht, soo is ’t voorwaer oock een recht schoon, heylsaem, nuttelijck gedicht ende spel eens geest-rijcken Poëten. Ende is te vermoeden, dat vele van sulcke schoone gedichten ende spelen by de Ioden geweest zijn, daer in sy sich op hare Feesten ende Sabbathen geoeffent, ende der jeugt alsoo met lust Godts Woort ende wercken in-geprintet hebben: insonderheyt, doe sy in goeden vrede ende Regiment saten: want sy hebben heel uytnemende lieden gehadt, als, Propheten, Sangers, Dichters, ende diergelijcken, die Godts Woort vlijtigh ende op allerley wijse gehandelt hebben.

Ende Godt geve! dat de Griecken hare wijse Comoedien ende Tragoedien te spelen van de Ioden mochten genomen hebben, ⁺ als oock veel andere wijsheyt ende Godts-dienst, etc. Want Iudith geeft eene goede ernstelijcke uytnemende Tragoedie: so geeft Tobias eene fijne lieffelijcke godtsalige Comoedie: want gelijck als het Boeck Iudith aen-wijst, hoe dat het lant ende lieden dickwijls ellendighlijck gaet; ende hoe de Tyrannen eerst hoveerdighlijck woeden, ende ten laetsten schandelijcken te gronde gaen: ⁺ alsoo wijst het Boeck Tobias aen, hoe ’t eenen vromen huys-man ofte burger oock qualick gaet, ende veel lijdens in den echten-staet zy; maer Godt altoos genadelijcken helpe, ende ten laetsten het eynde met vreugden besluyte: op dat de echte-lieden sullen leeren verduldigh zijn, ende allerley lijden op de toe-komende hope geerne dragen, in de rechte vreese Godts ende vasten geloove.

ENde het Griecksche exemplar, laet hem heel end’al aen-sien, als of het een spel geweest zy: want het spreeckt alles in Tobias persoone; gelijck de persoonen in ’t spel plegen te doen. Daer-nae is een Meester gekomen, ende heeft sulck spel in eene ordentlijcke reden vervatt. Hier-toe komen oock de namen wel over-een: want Tobias heet een vroom man, die teelt oock weder eenen Tobias, ⁺ ende moet in gevaer ende sorge leven, beyde der Tyrannen ende sijner gebueren halven. Wort daer-toe (op dat immers geen ongeluck alleen zy) oock blint, ende ten laetsten oock met sijn lieve Hanna oneens, ende senden haren soon wegh; ende is immers een ellendigh kommerlijck leven: maer hy blijft vast in ’t geloove, verduldigheyt ende goede wercken. ⁺ Hanna heet minnelijck, dat is, een lieve huys-vrouw, die met haren man in liefde ende vrientschap leeft. ⁺ De Duyvel Asmodes heet een Verdelger ofte Verderver, dat is de Huys-duyvel, die alles verhindert ende verderft, dat men noch met kint noch gesin voort kan. ⁺ Sara heet eene Vechtersse ofte over-winnersse, die ten laetsten d’overhant ende victorie heeft, ende over-wint. ⁺ So is de Engel Raphaël (dat is) Genees-meester ofte Gesont-maker oock daer, ende noemt sich Asaria, ⁺ dat is, Helper ofte Bystant, des grooten Asaria soon, dat is, Godts des hoogsten Bystant, Gesante ofte Bode. Want Godt helpt huys-houden, ende staet den echte-lieden by; anders en kondense voor den Asmod nergens blijven.

DAerom is dit Boeck ons Christenen oock nuttelijck ende goet te lesen, als eens fijnen Ebreeuschen Poëets, die geene lichtveerdige, maer de rechte saken handelt, ende uytermaten Christelijcken voor-stelt ende beschrijft. Ende op sulck Boeck behoort billijck Iesus Sirach, ⁺ als dewelcke een recht Leeraer ende Trooster is des gemeynen mans, ende huys-vaders in alle saken; ende Tobias is even een exempel van soodanigh Boeck.

+ Comoedien ende Tragoedien der Griecken, etc.

+ Wat de boecken Judith ende Tobiae aenwijsen.

+ Tobias.

+ Hanna.

+ Asmodes.

+ Sara.

+ Raphaël.

+ Asaria.

+ Jesus Sirach.