Lutherse Bijbel (1648)

Het xvj. Capittel.

Begrijpt eene drievoudige tegen-stellinge, hoe Godt beyde met de godtloose ende met sijn volck gehandelt hebbe. I. Dat de Heydenen met boose wormen gestraft, daer-en-tegen de Israëliten met quackelen zijn gespijst geworden. II. Dat de Heere de Israëliten door ’t aenschouwen van de op-gerechtte slange geheelt, daer-en-tegen de Heydenen door ’t ongedierte gedoodt hebbe. III. Dat Godt de Heydenen door onweder ende vyer verteert, daer-en-tegen de Ioden met Hemels-broot gespijst hebbe.

I.1

DAerom wierden sy met dier-gelijcken billijck geplaegt, ende wierden door de menigte der boose wormen gepijnigt.

2

Tegen welcke plage, ⁺ dedet Ghy uwen volcke goet, ende bereydet hem eene nieuwe spijse; namelijck, quackelen tot een voetsel, waer-nae sy belust waren:

+ Gen. 16,13. Num. 11,31.

3

Op dat de gene, die nae sulcke spijse belust waren, door sulcke over-gegevene ende toe-gesondene quackelen leerden oock de natuerlijcke nootdruft af-breken: maer de andere, die eenen kleynen tijt gebreck leden, eene nieuwe spijse mede genieten souden.

4

Want het soude alsoo gaen, dat genen, die tyrannelijck handelden, sulck gebreck wedervoere, die niet op te houden en ware: maer desen alleen eene aenwij-

[fol. 13v]

singe geschiedde, hoe hare vyanden geplaegt wierden:

II.5

TRouwens over dese quamen oock wel boose toornige dieren, ende sy wierden gebeten ende verdorven door de kromme slangen.

6

Doch en bleef de toorn tot aen ’t eynde niet; maer sy wierden eenen kleynen tijt verschrickt ter waerschouwinge: ⁺ want sy hadden een heylsaem ^a teken, op dat sy gedachten aen ’t gebodt in uwe Wet.

+ Num. 21,6. 1 Cor. 10,9.

a Num. 21,8. De kopere slange was dit teken tegen de vyerige slangen.

7

Want welcke hen tot dat selve teken keerden, die wierden gesont; niet door ’t gene dat sy aenschouwden:

8

Maer door u, aller Heylant: ende even daer mede beweest Ghy onsen vyanden, dat Ghy zijt de Helper uyt allen quade.

9

Gene nu wierden door sprinck-hanen ende vliegen doot gebeten, ⁺ ende en konden geene hulpe hares levens vinden: want sy waren ’t weerdigh, dat sy daer mede geplaegt wierden.

+ Exod. 8,24. cap. 10,14.

10

Maer uwen kinderen en kosten oock der vergiftige draken tanden niet schaden: want uwe barmhertigheyt was daer voor, ende maecktese gesont.

11

Want sy wierden daerom alsoo gestraft, ende haest weder geheelt: op dat sy leerden aen uwe woorden gedencken, ende niet soo diep in ’t vergeten vielen, maer bleven on-af-gewendet van uwe ^b weldaden.

b Weldaden) dat sy niet en vergaten de wonder-tekenen, die hen geschiedt waren.

12

☜Want noch kruyt noch plaester en heeldese; maer uw’ Woort, Heere, ’t welck alles heelt.

13

Want Ghy hebt gewelt, ⁺ beyde over leven ende doot: ende Ghy voert nederwaerts ter hellen-poorten, ende voert ’er weder uyt☞.

+ Deut. 32,39. 1 Sam. 2,6. Tob. 13,2.

14

Maer een Mensch, is ’t dat hy yemant doodt door sijne boosheyt; so en kan hy den uyt-gevaren geest niet weder-brengen, noch de wegh-genomene ziele weder-halen.

15

Maer onmogelijck is ’et uwe hant t’ontvlieden.

III.16

WAnt de godtloose, die u niet kennen en wilden, zijn door uwen machtigen arm gegeesselt, doe sy door ongewoonlijcken regen, ⁺ hagel, plas-regen, dien sy niet ontgaen en konden, vervolgt, ende door ’t vyer verteert wierden.

+ Exod. 9,23.

17

Ende dat was het aller-wonderlijckste, dat het vyer meest in ’t ^c water brandde, ’t welck doch alles uyt-bluscht: want de Werelt streedt voor de Rechtveerdige.

c Water) in den plas-regen.

18

Somtijts matigde haer de vlamme, op dat sy immers niet en verbrandde de dieren, die onder de godtloose gesonden waren: maer dat sy selfs sien moesten, hoe sy door Godts gerichte alsoo geplaegt wierden.

19

Maer somtijts brandde de vlamme in ’t water boven de macht des vyers, op dat ’et de onrechtveerdige om-brachte.

20

Daer-en-tegen geneerde Ghy uw’ volck met Engelen-spijse; ⁺ ende sondt hen broot bereydt van den Hemel sonder ar-beyt: ’t welck ^d vermocht allerley lust te geven, ende was eenen yegelijcken nae sijnen smaeck bequaem:

+ Exod. 16.14, 15. Num. 11.7, 8. Psal. 78.24, 25. Joh. 6,31.

d Allerley lust) dat is, hy konde ’t maken waer toe hy ’t wilde: backen, braden, sieden, koken, opdrogen, etc.

21

(Want als men op U wacht, dat maeckt uwen kinderen openbaer, hoe soet Ghy zijt) want een yegelijck maeckte daer uyt, wat hy wilde, daer-nae als hem lust aen-quam, sus ofte soo te smaken.

22

Maer gins bleven oock de sneeuw ende hagel-steenen in ’t vyer, ⁺ ende en versmolten niet: op dat sy gewaer wierden, hoe ’t vyer, dat oock in den hagel brandde, ende in den regen blixemde, der vyanden vruchten verdorf.

+ Exod. 9,24.

23

Dat selve vyer, op dat hen de Rechtveerdige bekeerden, moeste het sijne eygene kracht vergeten.

24

☜Want de creature, die U, als den Schepper dient, is heftigh ter plage over de onrechtveerdige; ende matigt haer ter weldaet over de gene, die U betrouwen☞.

25

Daerom liet sy haer oock doe ter tijt in allerley veranderen; ende diende in de gave, welcke alle geneerde, nae eens yegelijcken wille, gelijck hy ’t behoefde:

26

Op dat uwe kinderen leerden, ⁺ die Ghy Heere lief hebt, dat niet de gewassen vruchten den Mensche geneeren; maer ☜^e uw’ Woort onderhoudt de gene, ⁺ die aen U gelooven☞.

+ Deut. 8,3.

e Uw’ Woort) De Mensche en leeft niet alleen van den broode, etc.

+ Matth. 4,4. Luc. 4,4.

27

Want ’t gene, dat van ’t vyer niet verteert en wiert, dat wiert slechs van eenen kleynen glans der Sonne warm, ende ^f versmolt:

f Exod. 16,21. Doe ’t Hemels-broot van de Sonne versmolt.

28

Op dat kont wiert, dat men, eer de Sonne op-gaet, U dancken moet; ende voor U treden, als ’t licht op-gaet.

29

Want eenes ondanckbaren hope sal als een rijm in den Winter versmelten, ende als een onnut water wegh-vloeyen.