Lutherse Bijbel (1648)

Het xx. Capittel.

Begrijpt eene boet-predicatie in vier deelen: I. De gelegentheyt daer toe. II. Een verhael van de goddelijcke weldaden tegen de ondanckbare Ioden. III. Dreygement der straffe tegen die doe ter tijt levende sondaers. IV. Belofte der genade, ende aenstellinge van den Godts-dienste.

I.1

ENde het geschiedde in ’t sevende jaer, op den tienden dagh van de vijfde maent, dat ’er sommige uyt de Outsten Israëls quamen, om den HEERE te vragen: ende setteden hen voor my neder.

2

Doe geschiedde des HEEREN woort tot my, seggende:

3

Ghy Menschen-kint, ⁺segt den Outsten Israëls, ende spreeckt tot hen: Soo spreeckt de Heere HEERE: Zijt ghy gekomen om my te vragen? soo waerachtigh als Ick leve, Ick wil van u-lieden ongevraegt zijn! spreeckt de Heere HEERE.

+ Ezech. 14,3.

4

Maer wilt ghyse straffen, ⁺ ghy Menschen-kint, soo meught ghyse alsoo straffen: maeckt hen bekent de grouwelen harer vaderen:

+ Ezech. 22,2. cap. 23,36.

II.5

ENde segt tot hen: Soo spreeckt de Heere HEERE: ⁺ Te dier tijt, doe Ick Israël verkoos, ⁺ soo hief Ick mijne hant op tot het zaet van het huys Iacobs, ende gaf my hen te kennen in Egypten-lant; ⁺ ja Ick hief mijne hant op tot hen, seggende: Ick ben de HEERE uwe Godt.

+ Exod. 6,7.

+ Exod. 3,8. cap. 4,31.

+ Lev. 3,15.

6

Maer Ick ^a hief ter selver tijt mijne hant op, dat Ickse voerde uyt Egypten-lant, ⁺ in een lant, dat Ick voor hen uyt-gespeurt hadde, ’t welck met melck ende honigh vloeyt, een edel lant voor alle landen.

a Hief) dat is, Ick bewees my redelijck by hen.

+ Exod. 3,8.

7

Ende sprack tot hen: Een yegelijck werpe wegh de grouwelen voor sijne oogen; ende en verontreyniget u niet aen de Afgoden van Egypten: want Ick ben de HEERE uwe Godt.

8

Maer sy waren my ongehoorsaem, ⁺ ende en wilden nae my niet hooren; ende niemant van hen wierp wegh de grouwelen voor sijne oogen, ende en verlieten de Afgoden van Egypten niet: doe dachte Ick mijne grimmigheyt over hen uyt te gieten, ende al mijnen toorn over hen gaen te laten, noch in Egypten-lant.

+ Exod. 5,21. cap. 6,9.

9

Maer Ick liet het om mijnes Naems wille: op dat hy niet ontheyligt en wierde voor de Heydenen, onder de welcke sy waren; ende voor de welcke Ick my hen hadde te kennen gegeven, dat Ickse uyt Egypten-lant voeren woude.

10

Ende als Ickse uyt Egypten-lant gevoert hadde, ⁺ ende in de woestijne gebracht;

+ Exod. 13,18. cap. 15,26. cap. 20,1. Deut. 5,1. cap. 30,6.

11

Gaf Ick hen mijne geboden, ende leerde hen mijne rechten; ⁺ door dewelcke de mensch leeft, diese houdt.

+ Lev. 18,4. Rom. 10,5. Gal. 3,12.

12

Ick gaf hen oock mijne Sabbathen, ⁺ tot een teecken tusschen my ende hen: op datse leerden, dat Ick de HEERE ben, diese heyligt.

+ Exod. 16,25. cap. 20,8. cap. 31,13. cap. 35,2.

13

Maer het huys Israëls was my ongehoorsaem, ⁺ oock in de woestijne: ende sy en leefden niet nae mijne geboden, ende verachteden mijne rechten, door dewelcke de mensch leeft, diese houdt; ⁺ ende ontheyligden mijne Sabbathen seer: doe gedachte Ick mijne grimmigheyt over hen uyt te gieten in de woestijne, ende haer geheel om te brengen:

+ Num. 14,2.

+ Exod. 16,28.

14

Maer Ick liet het om mijnes Naems wille; op dat hy niet ontheyligt en wierde voor die Heydenen, voor dewelcke Ickse uyt-gevoert hadde.

15

Ende hief oock mijne hant op tegen hen in de woestijne: ⁺ dat Ickse niet en wilde brengen in het lant, dat Ick hen gegeven hadde, dat met melck ende honigh vloeyt, een edel lant voor alle landen;

+ Num. 14,28.

16

Daerom, dat sy mijne rechten veracht, ende nae mijne geboden niet geleeft, ende mijne Sabbathen ontheyliget hadden: want sy wandelden nae de Afgoden hares herten.

17

Doch mijn ooge verschoondese, dat Ickse niet en verdorf, noch geheel om en brachte, in de woestijne;

18

Ende Ick sprack tot hare kinderen in de woestijne: ☜Ghy en sult nae uwer vaderen geboden niet leven, ende hare rechten niet houden, ende aen hare Afgoden u niet verontreynigen.

19

Want Ick ben de HEERE uwe Godt: nae mijne geboden sult ghy leven; mijne rechten sult ghy houden, ende daer nae doen☞.

20

Ende mijne Sabbathen sult ghy heyligen, datse een teecken zijn tusschen my ende u-lieden; op dat ghy wetet, dat Ick de HEERE uwe Godt ben.

21

Maer de kinderen waren my oock ongehoorsaem: sy en leefden nae mijne geboden niet, en hielden oock mijne rechten niet, datse daer nae deden; door dewelcke de mensch leeft, diese houdt: ende ontheyligden mijne Sabbathen: doe gedachte Ick mijne grimmigheyt over hen uyt te gieten, ende allen mijnen toorn over hen gaen te laten in de woestijne:

22

Doch Ick wendde mijne hant,

[fol. 63r]

ende liet het om mijnes Naems wille: op dat hy niet ontheyligt en wierde voor de Heydenen, voor dewelcke Ickse uyt-gevoert hadde.

23

Ick hief oock mijne hant op tegen hen in de woestijne, ⁺ dat Ickse verstroyde onder de Heydenen, ende verstuyfde in de landen.

+ Lev, 26,33. Jer. 15,7.

24

Daerom, datse mijne geboden niet gehouden, ende mijne rechten veracht, ende mijne Sabbathen ontheyligt hadden, ende nae de Afgoden harer vaderen sagen:

25

Daerom over-gaf Ickse in de leere, die ^b niet goet en is; ende in de rechten, daer in sy geen leven en konden hebben.

b Niet goet) De rechte leere Godts is vrede, vreugde ende leven in den heyligen Geest: Menschen-leere is enckel onvrede, herten-leet ende de doot: want sy en laet der conscientie geen ruste noch vrede; hoe-wel sy groote dingen doen: als veel offeren, oock de liefste kinderen verbranden, gelijck hy in den text seyt, etc.

26

Ende verwierpse met haren offer, doese alle eerst-geboorte ^* door’t vyer verbrandden, dat Ickse verstoorde; ende sy leeren moesten, dat Ick de HEERE ben.

* Ezech. 16,26.

27

Daerom spreeckt ghy Menschen-kint met den huyse Israëls, ende segt tot hen: Soo spreeckt de Heere HEERE: Uwe vaderen hebben my noch verder gelastert ende getrotset.

28

Want als Ickse in het lant gebracht hadde, over het welck Ick mijne hant op-geheven hadde, dat Ick hen gaf: waerse eenen hoogen heuvel oft dicken boom in ’t gesichte kregen, aldaer offerden sy hare offeren, ende brachten daer henen hare tergende gaven; ende roockten aldaer haren soeten reuck, ⁺ ende goten aldaer hare dranck-offeren.

+ Ies. 57,6.

29

Maer ick sprack tot hen: Wat sal doch de hooghte, daer ghy henen gaet? ende alsoo heetse tot op desen dagh, de hooghte.

30

Daerom segt tot den huyse Israëls: Soo spreeckt de Heere HEERE: Ghy verontreyniget u in het wesen uwer vaderen, ende bedrijft hoererye met hare grouwelen;

31

Ende verontreyniget u aen uwe Afgoden, den welcken ghy-lieden uwe gaven offert, ende uwe sonen ende dochters door ’t vyer verbrandet, tot op den huydigen dagh: ende Ick soude my van u-lieden, ghy van den huyse Israëls, vragen laten? soo waerachtigh als Ick leve, (spreeckt de Heere HEERE) Ick wil van u-lieden ongevraegt zijn.

III.32

DAer-toe dat ghy-lieden gedenckt; ⁺ Wy willen doen gelijck de Heydenen, ende gelijck andere lieden in de landen, hout ende steenen aen-bidden: dat sal u missen.

+ Jer. 44,17.

33

Soo waerachtigh als Ick leve, (spreeckt de Heere HEERE,) Ick wil over u heerschen met eene stercke hant, ende met uyt-gestreckten arm, ende met uyt-gegotene grimmigheyt:

34

Ende wil u uyt de volckeren voeren, ende uyt de landen, daer henen ghy verstroyt zijt, vergaderen, met eene stercke hant, ende met uyt-gestreckten arm, ende met uyt-gegotene grimmigheyt:

35

Ende wil u brengen in de ^c woe-stijne der volckeren, ende aldaer met u rechten van aengesichte tot aengesichte.

c Oock buyten de gevanckenisse te Babylon.

36

Gelijck als Ick met uwe vaderen in de woestijne by Egypten gerechtt hebbe: even also wil Ick oock met u rechten; spreeckt de Heere HEERE.

37

Ick wil u-lieden wel onder de roede brengen, ende u in de banden des verbondts dwingen:

38

Ende wil de af-vallige, ende die tegen my over-treden, van u-lieden uyt-vagen; ja uyt ’et lant, daer ghy nu woont, wil Ickse voeren, ende in ’t lant Israëls niet komen laten: dat ghy leeren sult, dat Ick de HEERE ben.

39

Daerom ghy van den huyse Israëls, soo spreeckt de Heere HEERE: Dewijle ghy dan immers nae my niet en wilt hooren; soo vaert henen, ende dient een yegelijck sijnen Afgodt! doch mijnen heyligen Naem latet voortaen ongeschendt met uwe offeren ende Afgoden.

IV.40

☜WAnt soo spreeckt de Heere HEERE: ⁺ Op mijnen heyligen bergh, op den hoogen bergh Israëls, aldaer sal my het gantsche huys Israëls, ende alle die in den lande zijn, dienen☞: aldaer sullen sy my aengenaem zijn; ende aldaer wil Ick uwe hef-offeren, ende de eerstelingen uwer offeren eysschen, met al het gene, dat ghy my heyligt.

+ Ezech. 17,23.

41

Ghy sult my aengenaem zijn met den soeten reuck, wanneer Ick u uyt de volckeren brengen, ende uyt de landen vergaderen sal, daer henen ghy verstroyt zijt; ende sal in u geheyligt worden voor de Heydenen:

42

Ende ghy solt bevinden, dat Ick de HEERE ben, als Ick u in het lant Israëls gebracht hebbe; in het lant, daer over Ick mijne hant op-hief, dat Ick ’et uwen vaderen gaf.

43

Aldaer sult ghy gedencken aen uwe wesen, ende aen alle uwe doen, daer in ghy verontreyniget zijt: ende sult een mis-noegen hebben over alle uwe boosheyt, die ghy gedaen hebt.

44

Ende sult bevinden, dat Ick de HEERE ben, als Ick met u doe om mijns Naems wille, ende niet nae uwe boose wesen ende schadelijck doen, ghy huys Israëls; spreeckt de Heere HEERE.