Lutherse Bijbel (1648)

Het xxv. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Ernstige boet-predicatie. II. Inhout van de selve. III. Dreygement der straffe. IV. Bevel van den toorn-beker. V. Bewijs, hoe Godt sulck dreygement soude uyt-voeren.

I.1

[DIt is] het woort, dat tot Ieremia geschiedde, over het gantsche volck van Iuda, in den vierden iare Iojakims des soons van Iosia, des Konincks van Iuda, (’t welck is het eerste jaer Nebucad-Rezars, des Konincks van Babel.)

2

Het welcke de Propheet Ieremia [oock] sprack tot den gantschen volcke van Iuda, ende tot alle de burgeren te Ierusalem, seggende:

II.3

HEt is van ’t dertiende jaer af Iosia des soons Amons, des Konincks van Iuda, des HEEREN woort tot my geschiedt, tot op desen dagh toe: ende ick hebbe u-lieden nu drie-en-twintigh iaren ^a met vlijte gepredikt; maer ghy en hebt noyt hooren willen.

a In ’t Ebr. vroegh.

4

Soo heeft de HEERE oock tot u gesonden alle sijne knechten de Propheten ^b vlijtighlijck; ⁺ (maer ghy en hebt noyt hooren willen, noch uwe ooren neygen, dat ^* ghy hadt gehoor gegeven.)

b Vroegh.

+ 2 Reg. 17,13. Ier. 7. 13,25. cap. 11,7.

* Ier. 11.7, 8, 10. cap. 13.10, 11. cap. 16,12. cap. 17,23. cap. 18,12. cap. 19,15. cap. 22,21.

5

Doe Hy sprack: Bekeeret u, een yegelijck van sijnen boosen wegh, ende van uw’ ⁺ boos wesen; soo sult ghy in het lant, dat de HEERE u ende uwen vaderen gegeven heeft, altoos ende eeuwighlijck blijven.

+ Ier. 18,11. cap. 35,15. Ion. 3,8.

6

En volget niet andere Goden, dat ghy die dienet, ende haer aen-biddet: op dat ghy my niet en vertoornet door uwer handen werck, ende Ick u een ongeluck aen-doen [moete].

7

Maer ghy en woudet my geen gehoor geven: (spreeckt de Heere) op dat ghy my [immers wel] vertoorndet door uwer handen werck; tot uw’ eygen ongeluck.

III.8

DAerom soo spreeckt de HEERE Zebaoth: Dewijle ghy [dan] mijne woorden niet hooren en wilt;

9

Siet! [soo] wil Ick uyt-schicken, ende komen laten alle volckeren tegen ’t Noorden; ⁺ (spreeckt de HEERE) oock mijnen knecht Nebucad-Rezar, den Koninck van Babel: ende wilse brengen over dit lant; ende over de gene, die daer in woonen; ende over alle dese volckeren, die ront-omme liggen: ende Ick wilse verbannen ende verstooren, ⁺ endese tot spot ende ter eeuwigher woestijne maken.

+ Ier. 1,15. cap. 27,6.

+ Ier. 19,8.

10

Ende Ick wil daer uyt nemen alle vrolijck gesanck, ⁺ de stemme des bruydegoms ende der bruyt; de stemme der meulens, ende het licht der lanteerne.

+ Ies. 24,7. Ier. 7,34. cap. 16,9. Ezech. 26,13. Apoc. 18,22.

11

Dat dit gantsche lant woest [ende] verstoort [liggen] sal: ende dese volckeren sullen den Koninck van Babel dienen tseventigh jaer.

12

Maer als de tseventigh iaren om zijn, ⁺ wil Ick den Koninck van Babel besoecken, ende al dit volck (spreeckt de HEERE), van wegen hare misdaet; daer toe het lant der Chaldeën: ende wil het tot eene eeuwige woestijne maken.

+ 2 Par. 36.21, 22. Ezr. 1,1. Ier. 29,10. Dan. 9,2.

13

Alsoo wil Ick over dit lant brengen alle mijne woorden, ⁺ die Ick gesproken hebbe tegen haer: [namelijck] al wat in dit boeck geschreven staet, dat Ieremia gepropheteert heeft over alle volckeren.

+ Ies. 13,19. cap. 14,23. cap. 21,2. c. 47,1.

14

Ende sy sullen oock dienen, ⁺ [oft sy al schoon] groote volckeren ende groote Koningen [zijn]: alsoo wil Ick haer vergelden nae haer verdienst, ende nae de wercken harer handen.

+ Ier. 27,7.

IV.15

WAnt alsoo spreeckt de HEERE, de Godt Israëls, tot

[fol. 36r]

my: ⁺ Neemt desen beker wijns vol toorns van mijner hant, ende schenckt daer uyt allen den volckeren, tot dewelcke Ick u sende:

+ Ier. 13,12.

16

Datse drincken, tuymelen ende dul worden, voor het sweert, dat Ick onder hen senden sal.

17

Ende ick nam den beker van de hant des HEEREN, ende schonck allen den volckeren, tot dewelcke my de HEERE sondt:

18

[Namelijck] Ierusalem, den steden van Iuda, haren Koningen ende Vorsten: datse woest ende verstoort liggen, ende een spot ende vloeck zijn sullen; gelijck het dan heden [ten dage] staet.

19

[Oock] Pharao den Koninck [in] Egypten, ⁺ midtsgaders sijnen knechten, sijnen Vorsten ende sijnen gantschen volcke.

+ Ier. 46,2.

20

Ende allen landen tegen ’t Westen, ⁺ allen Koningen in ’t landt van Uz, allen Koningen in der Palestiner-landt; mitsgaders Askalon, Gasa, Akaron, ende den over-geblevenen tot Asdod:

+ Ier. 47,4.

21

Dien van Edom, ⁺ dien van Moab, den kinderen Ammons.

+ Ier. 49,7, etc. cap. 48,1. cap. 49,1.

22

Ende allen Koningen van Tyrus, ⁺ allen Koningen van Zidon; den Koningen in de Eylanden, die aen gene zijde der zee [zijn].

+ Ier. 47,4. Ies. 23.2, 8.

23

Dien van Dedan, ⁺ dien van Thema, ⁺ dien van Bus; ende allen Vorsten in die ^c plaetsen.

+ Ier. 49,28.

+ Ier. 9,26.

c Plaetsen) Dat zijn de Troglodyten, die men noemt Arabes, Aegyptios, in den hoeck, tusschen de Roode Zee ende Egypten.

24

Allen Koningen van Arabien; allen ^* Koningen tegen ’t Westen, die in de woestijne woonen:

* Ier. 49,28.

25

Allen Koningen van Simri; allen Koningen ⁺ van Elam; allen Koningen van Meden:

+ Ier. 49,34.

26

Allen Koningen tegen ’t Noorden, [beyde] die nae-by ende die verre zijn; den eenen met den anderen; ende allen Koningen op aerden, die op den aerd-bodem zijn: ende de Koninck ^d Sesach sal nae desen drincken.

d Sesach) Dese sal de Koninck van Babel zijn.

27

Ende segt tot hen: Soo spreeckt de HEERE Zebaoth, de Godt Israëls: ⁺ Drincket, dat ghy droncken wordet, spouwet ende neder-vallet, ende niet op-staen en meuget; voor het sweert, dat Ick onder u senden wil.

+ Ier. 51,7.

28

Ende wanneer sy den beker niet en willen van uwer hant nemen, ende drincken; soo segt tot hen: Alsoo spreeckt de HEERE Zebaoth; Nu sult ghy drincken!

29

☜Want siet! ⁺ in de stadt, die nae mijnen name genoemt is, beginne Ick te plagen; ende ghy soudet ongestraft blijven? ghy en sult niet ongestraft blijven! want Ick roepe het sweert over alle die op aerden woonen: spreeckt de HEERE Zebaoth☞.

+ Ezech. 9,6. 1 Petr. 4,17.

V.30

Ende ghy sult hen alle dese woorden propheteeren; ⁺ ende segt tot hen: De HEERE sal brullen uyt der hooghte, ende sijnen donder hooren laten, uyt sijne heylige wooninge: Hy sal brullen over sijne woon-steden; Hy sal een liedt singen als de [wijn-]treders over alle inwoonders des lants.

+ Ioël 3,16. Amos 1,2.

31

[Diens] geschal klincken sal tot aen des Werelts eynde: want de HEERE heeft te rechten met de Heydenen, [ende] wil met allen vleesche gerichte houden; de godtloose sal Hy den sweerde over-geven: spreeckt de HEERE.

32

Soo spreeckt de HEERE Zebaoth: Siet! daer sal eene plage komen van ’t eene volck tot het ander; ende een groot onweder salder verweckt worden van de zijden des lants.

33

Dan sullen de verslagene van den HEERE ter selver tijt [liggen] van ’t [een] eynde der aerde tot aen ’t [ander] eynde: die en sullen niet beklaegt, noch op-genomen, noch begraven worden; ⁺ [maer] sy moeten op ’t velt [liggen, ende] tot mist worden.

+ Ier. 16,4.

34

Huylet [nu] ghy herders, ⁺ ende schreeuwet; wentelt u [ in der asschen] ghy geweldige over de kudde: want de tijt is gekomen, dat ghy geslachtet, ⁺ ende verstroyt sult worden; ende vervallen moet, ⁺ als een kostelijck vatt.

+ Ier. 4, 8. cap. 6,26.

+ Ies. 65,12. Ier. 12,3.

+ Ier. 9,16. cap. 13.14, 24. cap. 18,17.

35

Ende de ^e herders en sullen niet ontvlieden konnen, ende de geweldige over de kudde en sullen ’t niet ontloopen konnen.

e Herders) De Vorsten ende Heeren: hare weyden zijn hare heerschappyen, dewelcke de Tyran van Babel verwoesten sal.

36

[Daer] sullen [dan] de herders schreeuwen, ende de geweldige over de kudde sullen huylen; om dat de HEERE hare weyde soo verwoest heeft.

37

Ende [dat] hare landouwen, die soo wel stonden, verdorven zijn, voor den grimmigen toorn des HEEREN.

38

Hy heeft sijne hutten verlaten, als een jonge leeuw: ende [alsoo] is haer-lieder lant verstoort voor den toorn des Tyrans, ende voor sijnen grimmigen toorn.