Lutherse Bijbel (1648)

Het xvij. Capittel.

Worden verhaelt vier hooft-sonden, als oorsaken der Babyloonsche gevanckenisse: I. Der Ioden afgoderye. II. Haer ydel vertrouwen op den Koninck van Egypten. III. Vertrouwen ende trotzen op ’t tijdelijcke goet. IV. Belooninge der heyliginge; ende straffe der ontheyliginge des Sabbaths.

I.1

DE sonde van Iuda is geschreven met yseren griffien, ende met spitse diamanten geschreven, ende op de tafel hares herten gegraven, ⁺ ende op de hoornen [aen] uwe altaren:

+ Ier. 11,13.

2

[Dat] hare kinderen gedencken sullen der selven altaren, ende hagen, ⁺ by de groene boomen, op de hooge bergen.

+ Ier. 2,20.

3

[Maer] Ick wil uwe hooghten, [beyde] op de bergen [ende] op de velden, [mitsgaders] uwe have, ⁺ [ende] alle uwe schatten, in de grabbelinge geven; om der ^a sonden wille, in alle uwe lant-palen [begaen]:

+ Ier. 15,13.

a Sonden) Dat is, hare afgoderye bedrijven sy hart, ende stichtense vast, datse blijven sal by de nakomelingen: gelijck als by ons de Misse.

4

Ende ghy sult uyt uwe erffenisse verstooten worden, die Ick u gegeven hebbe; ende wil u tot ^* knechten uwer vyanden maken, in een lant, dat ghy niet en kent: want ghy-lieden hebt een vyer mijns toorns aen-gesteken, ⁺ [’t welck] eeuwighlijck branden sal.

* Deut. 28,68.

+ Ier. 15,14. cap. 16,13. Ier. 15,14.

II.5

SOo spreeckt de HEERE; ☜Vervloeckt [is] de man, die hem op menschen verlaett, ende houdt vleesch [voor] sijnen arm, ende [met] sijn herte van den HEERE af-wijckt!

6

Die sal zijn, als de heyde in de woestijne, ende en sal niet sien den toe-komende troost; maer sal blijven [in] de ^b droogte in de woestijne, [in] een onvruchtbaer lant, daer niemant en woont.

b Droogte) Dat is, hy sal onsaligh blijven.

7

[Maer] gesegent [is] de man, ⁺ die hem op den HEERE verlaett; ende de HEERE sijn toe-verlaet is.

+ Psal. 2,12. ende 34.9. Prov. 6,20. Ies. 30,18.

8

Die is, ⁺ als een boom aen ’t water geplantt, ende aen eene beke gewortelt: want oft ’er gelijck eene hitte komt, soo en vreest hy hem doch niet; maer sijne bladeren blijven groen: ende en sorgt niet, als ’er een dorre jaer komt; maer hy brengt sonder op-houden vruchten.

+ Psal. 1,3.

III.9

HEt is ’t ^c herte een trotsig ende vertsaegt dinck! wie kan ’t door-gronden?

c Als ’t qualijck gaet, soo isser enckel vertsagen; als ’t wel gaet, soo en kan het niemant dwingen, noch houden in sijne moetwille; het en hoort geen straffen, etc. het weet hem uyt te draeyen ende schoon te maken, oock tegen Godts Woort: maer evenwel en helpt het niet. Op duytsch seggen wy, het is een vertwijffelt boos dinck om een herte, het en kan noch goet noch quaet verdragen.

10

^* Ick de HEERE [kan] het herte door-gronden, ende de nieren proeven: ende geve eenen yegelijcken nae sijn doen, nae de vruchten sijner wercken☞.

* 1 Sam. 16,7. Psal. 7,10. Prov. 1,31.

11

[Want gelijck als] een vogel, [die] hem [over eyeren] sett, ende en broedt [se] niet uyt; [alsoo is] de gene, die onrecht goet vergadert: [want] hy moet daer van, als hy ’t minst achtt, ende moet [doch] ten laetsten spot daer toe hebben.

[fol. 32v]

12

[Maer] de stede onses Heylighdoms, [namelijck] de throon der [godtlijcker] eere, is altijt vast gebleven.

13

[Want] HEERE, [Ghy zijt] de hope Israëls; ⁺ alle die u verlaten, moeten te schande worden; [ende] de af-vallige moeten in de aerde geschreven worden: ⁺ want sy verlaten den HEERE, de welle des levendigen waters.

+ Psal. 73,25. Ies. 1,28.

+ Ier. 2,13.

14

☜Geneest Ghy my, HEERE, soo worde ick genesen; helpt Ghy my, soo is my geholpen: want Ghy [zijt] mijn roem☞.

15

Siet, ⁺ sy seggen tot my: Waer [is dan] des HEEREN woort? [lieve] laet het nu aen-gaen!

+ Ies. 5,19. 2 Petr. 3,4.

16

Maer ick en ben daerom niet van u gevloden, mijn Herder; daer toe en hebbe ick den ^d menschen-dagh niet begeert, [dat] weet Ghy: wat ick gepredikt hebbe, dat is [recht] voor u.

d Dat is, roem by de menschen, die doch ellendigh, ende niets en zijn in haren roem, leven ende dagen.

17

En weest Ghy my [maer] niet ⁺ schrickelijck, mijne toe-verlaet in den noot.

+ Ier. 16,19.

18

Laetse te schande worden, ⁺ die my vervolgen; ende my niet: laetse verschricken, ende my niet: laet den dagh des ongelucks over hen gaen, ende vermorseltse dobbel.

+ Psal. 35,4. en 40,15. Ier. 15,15. Ier. 16,18.

IV.19

SOo spreeckt de HEERE tot my: Gaet henen, ende treedt onder de poorte des volcks, daer door de Koningen van Iuda uyt- ende in-gaen; ende onder alle de poorten te Ierusalem;

20

Ende segt tot hen: Hooret des HEEREN woort, ghy Koningen van Iuda, ende gantsch Iuda, ende alle inwoonders te Ierusalem, die door dese poorten in-gaen.

21

Soo spreeckt de HEERE: ⁺ Wachtet u, ende en draget geenen last op den Sabbath-dagh, door de poorten in te Ierusalem.

+ Neh. 13,19.

22

Ende en voeret geenen last op den Sabbath-dagh uyt uwe huysen, ende en doet geenen arbeyt; ⁺ maer heyliget den Sabbath-dagh, gelijck als Ick uwen vaderen geboden hebbe.

+ Exod. 20,8. cap. 23,12. c. 31,13.

23

Maer sy en hooren niet, ⁺ ende en neygen hare ooren niet: maer blijven hartneckigh, datse my [ja] niet en hooren, noch de tucht aen-nemen.

+ Jer. 11,10. cap. 13,10. c. 16,12.

24

Indien ghy-lieden my sult hooren, (spreeckt de HEERE) dat ghy geenen last en draget op den Sabbath-dagh door dese stadts-poorten in; maer dien selven heyliget, dat ghy geenen arbeyt op dien selven dagh en doet:

25

Soo sullen [oock] door dese stadts-poorten uyt- ende in-gaen Koningen ende Vorsten, ⁺ die op den stoel Davids sitten, ende rijden [ende varen beyde] op wagenen ende op peerden, sy ende hare Vorsten, [met alle] die in Iuda ende te Ierusalem woonen; ende dese stadt sal eeuwighlijck bewoont worden.

+ Jer. 22,4.

26

Ende daer sullen komen uyt de steden van Iuda, ende die rontom Ierusalem [liggen], ende uyt den lande Benjamins, uyt de leegten, ende van ’t geberghte, ende van ’t Suyden, die daer brengen brand-offer, offer, spijs-offer ende wieroock [ten] Huyse des HEEREN.

27

Maer indien ghy-lieden my niet en sult hooren, dat ghy den Sabbath-dagh heyliget, ende geenen last en draget door de poorten in te Ierusalem, op den Sabbath-dagh; soo wil Ick een vyer onder hare poorten aen-steken, dat de huysen te Ierusalem verteeren, ende niet uyt-gebluscht worden sal.