Lutherse Bijbel (1648)

[fol. 1r]

De Propheet IESAIA,

Kan in vier deelen af-gedeelt worden:
I. Begrijpt de prophetien tegen de Ioden tot op ’t 13. capittel.
II. Sommige prophetien tegen de Heydenen ende vyanden van Godts volck: als oock tegen de tien stammen Israëls, van ’t 13. cap. tot op ’t 22. capittel.
III. Prophetie van de Babyloonsche gevanckenisse (daer eenige troost-predikatien van Christi rijcke, ende historien in-gevoegt worden) van ’t 22. cap. tot op ’t 40. capittel.
IV. Prophetien van Christi rijcke, ende verlossinge uyt de Babyloonsche gevanckenisse, van’t 40. cap. tot het eynde toe.

Het eerste Capittel.

Heeft drie deelen: I. De Titel van dit boeck. II. De voorrede ende somma van de predikatie. III. Bestraffinge der huychelye ende bloet-schulden des Ioodschen volcks.

I.1

DIt is het gesichte Iesaia, des soons Amoz, het welcke hy sagh van Iuda ende Ierusalem, ter tijt Usia, Iotham, Ahas [ende] Iehiskia, der Koningen Iuda.

II.2

HOoret ghy Hemelen, ⁺ ende Aerde neemt ter ooren; want de HEERE spreeckt: Ick hebbe kinderen op-gevoedt ende verhoogt; ende sy zijn van my af-gevallen.

+ Deut. 32,1.

3

☜Een osse kent sijnen heere, ende een esel de kribbe sijns heeren: [maer] Israël en kent het niet, ende mijn volck en verneëmt het niet☞.

III.4

O Wee des sondigen volcks, ⁺ des volcks van groote misdaet, des boosachtigen zaets, der ² schadelijcken kinderen; die den HEERE verlaten, ⁺ den Heyligen [in] Israël lasteren, wijcken te rugge!

+ Psal. 78,8. Ies. 57,3.

2 Schadelijcken) Die beyde met valsche leere ende afgodische exempelen de lieden verleyden, ende bederven.

+ 2 Par. 28,22. Jer, 2,30.

5

Wat sal men voorder aen u slaen, soo ghy des af-wijckens [slechts] dies te meer maeckt? Het gantsche hooft is kranck, het gantsche herte is mat:

6

Van de voet-sole af tot het hooft toe, en is niet gesonts aen hem: [maer] wonden, ende striemen, ende etter-buylen, [die] niet gehechtet, noch verbonden, noch met olye versachtet zijn.

7

Uwe lant is woest, ⁺ uwe steden zijn met vyere verbrandt: vreemde verteeren uwe ackers voor uwe oogen; ende het is woest, gelijck als ’t gene, dat door vreemde om-gekeert is.

+ Deut. 28.51. 52. Ies. 5,5.

8

Maer watter [noch] over is gebleven van de dochter Zion, dat is gelijck als een huysken in den wijn-bergh; als eene nacht-hutte in den concommer-hof; als eene verstoorde stadt.

9

☜Indien ons de HEERE Zebaoth niet een weynigh en liet over-blijven; ⁺ soo waren wy als Sodom, ende gelijck als Gomorra☞.

+ Ies. 17,6. cap. 24,6. cap. 30,17. Rom. 9,29. Gen. 19,24.

10

Hooret des HEEREN woort, ghy Vorsten van Sodom; nemet ter ooren de wet onses Godts, ghy volck van Gomorra.

11

Wat sal my de menigte uwer offerhanden? spreeckt de HEERE: Ick ben sat der brant-offeren van de rammen, ⁺ ende des vets van het gemeste; ende en hebbe geenen lust tot den bloede der varren, der lammeren ende der bocken.

+ Psal. 50.8, 9. Prov. 15,8. cap. 21,27. Ies. 66,3. Ier. 6,20. Amos 5,22.

12

Wanneer ghy-lieden in-komt om te verschijnen voor my; wie eyschet sulcx van uwe handen, dat ghy op mijnen voorhof tredet?

13

En brenget niet meer spijs-offer soo te vergeefs; het reuck-werck is my een grouwel: de nieuwe-maenden ende de Sabbathen, daer ghy te samen komt, ^b ende moeyte ende angst hebt, die en vermach Ick niet.

b Ende moeyte) Dat zijn de twee stucken des Duyvels, leugen ende moort; oft valsche leere, ende onrechte banen.

14

Mijne ziele is vyant uwen nieuwen-maenden [ende] jaer-tijden, Ick ben der selven sat: Ick ben ’t moede te lijden.

15

Ende oft ghy schoon uwe handen uyt-breydet, verberge Ick doch mijne oogen van u; ende oft ghy schoon veel biddet, en hoore Ick u doch niet: ⁺ [want] uwe handen zijn vol bloets.

+ Prov. 1.28.

16

☜Wasschet, reyniget u, doet uwe boos wesen van mijne oogen, latet af van ’t boose: ⁺

+ Psal. 34,15. ende 37,27. Amos 5,15. Rom. 12,9.

17

Leeret goed doen, trachtet nae recht, helpet den verdruckten: doet den weesen recht, ende helpet der weduwen sake.

18

Soo komt dan, ende latet ons t’samen ^c rechten, spreeckt de HEERE: of uwe sonde gelijck bloet-root is, soo salse [doch] ⁺ sneeu-wit worden; ende of sy gelijck is als rooset-root, soo sal sy [doch] als wolle worden☞.

c Rechten) Godt moet altoos onrecht doen; ende dese verdrietige woorden van de menschen hooren: wy zijn immers vroom, waerom straft Ghy ons dan soo hart? de straffe en is onse schult niet.

+ Psal. 51,9.

[fol. 1v]

19

Wilt ghy nae my hooren: soo sult ghy het goede des lants genieten.

20

Maer weygert ghy u, ende zijt ongehoorsaem; soo sult ghy van het sweert gegeten worden: want de mont des HEEREN seyt [het.]

21

Hoe gaet ’t toe, dat de vrome stadt tot eene hoere geworden is? Sy was vol rechts, gerechtigheyt woonde daer in; maer nu moordenaers.

22

U silver is schuym geworden; ⁺ ende uwe dranck is met water vermengt. ⁺

+ Eze. 22.18, 19.

+ Hos. 4,18.

23

Uwe Vorsten zijn af-vallige, ende der dieven met-gesellen: sy nemen alle geerne geschencken, ende sy trachten nae giften: ⁺ den weesen en doen sy geen recht, ende der weduwen sake en komt niet voor hen.

+ Ier. 5,28. Zach. 7,10.

24

Daerom spreeckt de Heere HEERE Zebaoth, de Machtige in Israël: o wee! Ick sal my troosten ^d door mijne vyanden, ende my ^* wreken door mijne vyanden.

d Door) Dat is, mijne vyanden, die Chaldeen ende andere Koningen moeten my wreken aen mijn volck.

* Deut. 28,63.

25

Ende moet mijne hant tegen u keeren, ende uwen ⁺ schuym op ’t louterste vaegen, ende al u tin wegh-doen.

+ Ier. 6,29. Mal. 3,3.

26

Ende [u] weder Richters geven, gelijck als te vooren waren; ende Raetsheeren, als in’t begin: ☜als dan sult ghy eene stadt der gerechtigheyt, [ende] eene vroome stadt, heeten☞.

27

Zion moet door recht verlost worden, ende hare gevangene door gerechtigheyt:

28

Dat de overtreders ende sondaers t’ samen verbroken worden; ⁺ ende die den HEERE verlaten, om-komen.

+ Iob. 31,3. Psal. 1,6. ende 5,6. ende 73,27. ende 92,10. ende 104, 35.

29

Want sy moeten te schanden worden over de eycken, daer ghy lust toe hebt, ende schaem-root worden over de hoven, die ghy verkiest.

30

Wanneer ghy zijn sult als een eycke met dorre bladeren; ende als een hof sonder water.

31

Wanneer de ^e beschuttinge sal wesen als werck, ende sijn ^f doen als eene voncke; ende beyde t’ samen aen-gesteken worde, dat het niemant uyt en blussche.

e Beschuttinge) is haer Afgodt.

f Doen) Is haer Godts-dienst ende Afgoderye: gelijck alle godtloosen hebben.