Lutherse Bijbel (1648)

Het xxx. Capittel.

Handelt van eenen wijsen Man, Agur genoemt, ende van sijne nae-denckelijcke kloecke spreucken ende raetselen, ende dat in ses stucken: I. Is d’op-schrift. II. Van ’t menschelijck onverstant, ende van de goddelijcke verlichtinge door ’t geopenbaerde Woort. III. Agurs uyt-nemende Gebedt. IV. Van den grooten onaert onder de Menschen. V. Verscheydene dingen, dienende eens-deels tot kennisse van de natuerlijcke onwetenheyt, ander-deels tot nuttelijcke onder-richtinge. VI. ’t Besluyt.

I.1

DIt zijn de woorden Agurs, ⁺ des soons Iake; eene leeringe ende reden des mans Leithiël, Leithiël ende Uchal.

+ Dit schijnt als een by-voegsel eens wijsen Mans onder de Spreucken Salomons.

II.2

WAnt ick ben de ^a aller-sotste ende menschen verstant en is niet by my.

a Aller-sotste) wijse lieden erkennen, dat hare wijsheyt niet met allen en zy: sotten weten alles, ende en konnen niet dwalen.

3

Ick hebbe geene wijsheyt geleert; ende wat heyligh zy, en weet ick niet.

4

☜Wie vaert opwaerts ten Hemel, ⁺ ende daer af? wie vatt den wint in sijne handen? wie bindt de wateren in een kleedt? wie heeft alle eynden der Werelt gestelt? hoe heet Hy? ende hoe heet sijn Soon? weet ghy dat?

+ Iob 38,4. Psal. 104,3. Ies. 40,12.

5

Alle woorden Godts zijn door-loutert; ⁺ ende zijn ^* een schilt den genen, die op Hem betrouwen☞.

+ Psal. 12,7. ende 18,31. ende 19,9. ende 119,140.

* Psal. 91,4.

6

En doet niet tot sijne woorden; ⁺ op dat Hy u niet en straffe, ende wordet leugenachtigh bevonden.

+ Deut. 4,2. cap. 12,32. Apoc. 22,19.

III.7

☜TWeederley bidde ick van u, die en wilt my doch niet weygeren, eer dan ick sterve:

8

^b Afgoderye ende leugen laet verre van my zijn; armoede ende rijckdom en geeft my niet: maer laet my mijn bescheyden deel spijse wegh-nemen:

b Een schoon gebedt is dit: hy begeert Godts Woort, ende sijn dagelijcx broot, op dat hy hier, ende hier naemaels leven moge.

9

Ick mochte anders, als ick te sadt wierde, verloochenen ende seggen: Wie is de HEERE? oft als ick te arm wierde, mochte ick stelen, ende my aen den Naem mijns Godts vergrijpen☞.

IV.10

EN verraedt den knecht niet tegen sijnen heere; hy mocht u vloecken, ende ghy moest de schult dragen.

11

Daer is een aert, die sijnen vader vloeckt, ende sijne moeder niet en segent:

12

Een aert, die hem reyn laet duncken; ende en is nochtans van sijnen dreck niet gewasschen:

13

Een aert, ⁺ die sijne oogen hoogh draegt, ende sijne oogen-leden verheft.

+ Prov. 6,17.

14

Een aert, ⁺ die sweerden voor tanden heeft, die met sijne back-tanden verslindt, ende verteert de ellendige in den lande, ende de arme onder de lieden.

+ Prov. 12,18.

15

De bloet-egel heeft twee dochters: Brengt herwaerts, brengt herwaerts! Drie dingen en zijn niet te versadigen; ende het vierde en seyt niet: ’t Is genoegh:

16

De helle, der vrouwen toe-gesloten moeder, de aerde en wordt van water niet sadt; ende het vyer en seyt niet: ’t Is genoegh.

17

☜Een ooge dat den vader bespot, ende veracht de moeder te gehoorsamen, dat moeten de raven aen de ^c beke uyt-picken, ende de jonge arenden op-eten☞.

c Dat heet, aen de galge komen.

V.18

DRie dingen zijn my te wonderlijck, ende het vierde en weet ick niet:

19

Des arents wegh in den Hemel, der slangen weg op eene steen-rotse, des schips wegh midden in de Zee, ⁺ ende eens mans wegh by eene ^d maegt.

+ Sap. 5,10, 11.

d Maegt) dat is, de liefde en is niet uyt te dencken noch uyt te spreken.

20

Alsoo is oock de wegh der over-speeldersse; die verslindt ende wischt haren mondt, ende seyt: Ick en hebbe geen quaet gedaen.

21

Een lant wort door driederley ontroert, ende het vierde en magh ’t niet verdragen:

22

Een knecht, ⁺ als hy Koninck wort; ⁺ een sot, als hy te sadt is:

+ Eccl.10.5, 6, 7.

+ Prov. 17,16.

23

Een hatelijcke vrouwe, als sy getrouwt wort; ende eene dienst-maegt, als sy erf-gename van hare vrouwe wort.

24

Dese vier zijn kleyn op aerden, ende kloecker dan de Wijse:

25

De mieren, een swack volck; nochtans bereyden sy in den Somer hare spijse:

26

De konijnen, een swack volck; nochtans legt het sijn huys in de steen-rotsen:

27

De Sprinck-hanen en hebben geenen Koninck; nochtans trecken sy uyt met gantsche hoopen:

28

De spinne-koppe werckt met hare handen; ende is in der Koningen paleysen.

29

Driederley hebben eenen fijnen ganck, ende het vierde gaet wel:

30

De leeuw machtigh onder de dieren, ende en keert niet om voor yemant:

30

Een hase-wint van goede lendenen, ende een ram; ende de ^* Koninck, tegen dien sich niemant en derf setten.

* Eccl. 8.3, 4.

VI.32

HEbt ghy ^e sottelijck gedaen, ende te hoogh gevaren, ende quaet voor-gehadt; ⁺ so legt de hant op den mont.

e Sottelijck gedaen) En schaemt u niet, als ghy ergens in gefeylt hebt, ende en verdedigt ’et niet: want feylen is menschelijck: verdedigen is duyvelsch.

+ Iob 21,5.

[fol. 269v]

33

Als men melck kernt, so maeckt men boter daer uyt; ende wie de neuse hart snuyt, die dwingter bloet uyt: ende wie de toorn verweckt, die dwingter twist uyt.